ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:2011/39 (Siyasi Parti Mali Denetimi)

Karar Sayısı:2013/44

Karar Günü:20.2.2013

R.G. Tarih-Sayı:06.04.2013-28610

I- MALİ DENETİMİN KONUSU

Hak ve Hakikat Partisinin 2010 yılı kesin hesabının incelenmesidir.

II- İLK İNCELEME

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16. maddesi uyarınca Serruh KALELİ, Alparslan ALTAN, Fulya KANTARCIOĞLU, Ahmet AKYALÇIN, Mehmet ERTEN, Serdar ÖZGÜLDÜR, Osman Alifeyyaz PAKSÜT, Zehra Ayla PERKTAŞ, Recep KÖMÜRCÜ, Burhan ÜSTÜN, Engin YILDIRIM, Nuri NECİPOĞLU, Hicabi DURSUN, Celal Mümtaz AKINCI ve Erdal TERCAN'ın katılımıyla 14.12.2011 gününde yapılan ilk inceleme toplantısında, dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının incelenmesine OYBİRLİĞİYLE karar verilmiştir.

III- ESASIN İNCELENMESİ

Hak ve Hakikat Partisinin, Anayasa Mahkemesine verdiği 2010 yılı kesin hesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan defter ve belgeler üzerinde yapılan inceleme sonuçlarını içeren ve Raportör Selim ERDEM tarafından heyete sunulan esas inceleme raporu, Anayasa ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Denetimin maddi öğelerini oluşturan defter ve belgelerde Partinin Genel Merkezi ile il örgütlerinin 2010 yılı gelirlerinin 75.512,75 TL, 2009 yılından devreden nakit mevcudunun 3.999,58 TL, 2011 yılına devreden borçlarının 39.537,21 TL, giderlerinin 97.794,70 TL, 2009 yılından devreden borçlarının 17.979,61 TL olduğu, 3.275,23 TL'nin ise nakit mevcudu olarak 2011 yılına devredildiği anlaşılmaktadır.

Partinin 2010 yılı kesin hesabının, Parti Merkez Karar ve Yönetim Kurulunca 12.6.2011 tarihinde kabul edilerek onaylandığı görülmüştür.

Partinin 2010 yılı kesin hesabının gelir ve gider rakamlarının yukarıda açıklanan tutarlardan oluştuğu, bu haliyle 2010 yılı kesin hesabının doğru, denk ve 2820 sayılı Kanun'a uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

A- Gelirlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Gelirleri

Partinin Genel Merkez gelirleri 30.784,10 TL olarak gösterilmiştir.

Bunun 1.948,50 TL'si aidat gelirleri, 19.003,25 TL'si bağış gelirleri, 9.617,11 TL'si 2011 yılına devreden borçlar, 215,24 TL'si ise 2009 yılından devreden nakit mevcudundan oluşmaktadır.

Parti Genel Merkezinin defter kayıtları ve gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Kanun'a uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Gelirleri

Parti il örgütlerinin gelirleri 88.265,44 TL olarak gösterilmiştir.

Bunun 1.900 TL'si aidat gelirleri, 52.661 TL'si bağış gelirleri, 29.920,10 TL'si 2011 yılına devreden borçlar, 3.784,34 TL'si ise 2009 yılından devreden nakit mevcudundan oluşmaktadır.

Parti il örgütlerinin kesin hesap çizelgelerinin gelir bölümünde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Kanun'a uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

B- Giderlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Giderleri

Partinin Genel Merkez giderleri 30.596,13 TL olarak gösterilmiştir.

Bunun 728,17 TL'si temsil ağırlama giderleri, 1.059,39 TL'si kırtasiye ve büro giderleri, 16.250 TL'si kira giderleri, 1.113,82 TL'si ısınma, aydınlatma ve temizlik giderleri, 315 TL'si seyahat giderleri, 2.062,64 TL'si haberleşme giderleri, 2.700 TL'si vergi, sigorta ve noter giderleri, 6.367,11 TL'si ise 2009 yılından devreden borçlardan oluşmaktadır.

Parti Genel Merkezinin 2011 yılına devreden nakit mevcudu 187,97 TL'dir.

Parti Genel Merkezinin defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede, aşağıda belirtilen konu dışında giderlerin 2820 sayılı Kanun'a uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.

Parti görevlilerinin yükümlülüklerini zamanında yerine getirmemeleri sonucu oluşan vergi gecikme faizi, gecikme zammı ve vergi ziyaı cezalarının parti bütçesinden karşılanma nedeni sorulmuştur.

Parti yetkilileri vermiş oldukları cevaplarında, vergi dairesinde hesap açtırma işlemlerinin uzun sürmesi nedeniyle muhtasar beyannamenin verilemediği, bu yüzden vergi dairesince ceza kesildiğini, ayrıca maddi imkânsızlıklar dolayısıyla stopaj ödemelerinin gününde yapılamaması nedeniyle gecikme faizi ödendiğini ifade etmişlerdir.

2820 sayılı Kanun'un 70. maddesinde, 'Siyasi partilerin giderleri amaçlarına aykırı olamaz. Bir siyasi partinin bütün giderleri, o siyasi parti tüzelkişiliği adına yapılır.'; 75. maddesinde, 'Anayasa Mahkemesi denetimi sonunda, o siyasi partinin gelir ve giderlerinin doğruluğuna ve kanuna uygunluğuna veya kanuna uygun olmayan gelirler ile giderler dolayısıyla da bunların Hazineye gelir kaydedilmesine karar verir.' ve 76. maddesinde de, 'Belgelendirilmesi gerektiği halde belgelendirilmeyen parti giderleri miktarınca parti malvarlığı, Anayasa Mahkemesi kararıyla Hazineye irad kaydedilir.' hükümleri yer almıştır.

25.2.2011 günlü, 27857 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun yayınlandığı tarih itibariyle yürürlüğe girdiğinden ve geçici maddelerde yargılanmamış siyasi parti hesaplarında değiştirilen hükümlerin uygulanacağına dair düzenlemeler de yer almadığından dolayı bu tarihten önceki denetim ve yargılamalarda değişiklikten önceki hükümler uygulanacaktır.

Parti yetkililerinin ödemelerin zamanında yapılması için gerekli tedbirleri almaları gerekir. Parti görevlilerinin yükümlülüklerini zamanında yapmamaları sonucu oluşan gecikme bedelinden parti tüzel kişiliğini sorumlu tutma imkânı bulunmamaktadır. Bu ödemelerin kişisel sorumluluk kapsamında olduğu açıktır.

Parti görevlilerinin kusurlarından kaynaklanan söz konusu harcamaların parti amaçlarına uygun ve parti tüzel kişiliği adına yapılmış bir harcama olarak kabul edilmesi mümkün görülmediğinden, 604,31 TL tutarındaki gider karşılığı parti malvarlığının 2820 sayılı Kanun'un 75. ve 76. maddeleri uyarınca Hazineye irat kaydedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Giderleri

Parti il örgütlerinin giderleri 85.178,18 TL olarak gösterilmiştir.

Bunun 7.298,20 TL'si temsil ağırlama giderleri, 60.800 TL'si kira giderleri, 462,06 TL'si ısınma, aydınlatma ve temizlik giderleri, 48 TL'si seyahat giderleri, 360,45 TL'si haberleşme giderleri, 461,97 TL'si bakım onarım giderleri, 4.135 TL'si teşkilatlara yapılan yardımlar, 11.612,50 TL'si ise 2009 yılından devreden borçlardan oluşmaktadır.

Parti il örgütlerinin 2011 yılına devreden nakit mevcudu 3.087,26 TL'dir.

Parti il örgütlerinin kesin hesap çizelgelerinin gider bölümleri üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı Kanun'a uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

C- Parti Malları

Partinin 2010 yılı defter ve belgeleri üzerinde yapılan incelemede, 2010 yılında herhangi bir taşınmaz mal ve değeri 100 TL'yi aşan taşınır mal ve menkul kıymet ediniminin olmadığı anlaşılmıştır.

IV- SONUÇ

Hak ve Hakikat Partisinin 2010 yılı kesin hesabının incelenmesi sonucunda;

1- Kesin hesapta gösterilen giderlerden parti amacına uygun ve parti tüzelkişiliği adına yapılmış harcama olarak kabulü mümkün görülmeyen 604,31 TL karşılığı parti malvarlığının 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun 75. ve 76. maddeleri gereğince Hazineye irat kaydedilmesine,

2- Partinin 2010 yılı kesin hesabında gösterilen 75.512,75 TL gelir, 3.999,58 TL 2009 yılından devreden nakit mevcudu, 39.537,21 TL 2011 yılına devreden borç, 97.794,70 TL gider, 17.979,61 TL 2009 yılından devreden borç ile 3.275,23 TL nakit devrinin Hazineye irat kaydedilenler dışında kalan bölümünün eldeki bilgi ve belgelere göre doğru, denk ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'na uygun olduğuna,

20.2.2013 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.