ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:2007/16 (Siyasî Parti Malî Denetimi)

Karar Sayısı:2011/34

Karar Günü:30.11.2011

R.G. Tarih-Sayı:15.12.2011-28143

 I- MALİ DENETİMİN KONUSU

 İşçi Partisi'nin 2006 yılı kesinhesabının incelenmesidir.

 II- İLK İNCELEME

 İşçi Partisi'nin 2006 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda; 'Dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının incelenmesine oybirliğiyle' karar verilmiştir.

 III- ESASIN İNCELENMESİ

 Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği 2006 yılı kesinhesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan defter ve belgeler üzerinde yapılan inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

 Denetimin maddi öğelerini oluşturan defter ve belgelerde İşçi Partisi'nin Genel Merkezi ile il örgütlerinin 2006 yılı gelirlerinin 1.077.772,25 YTL., borçlarının 49.937,43 YTL., giderlerinin 1.037.019,28 YTL., alacaklarının 9.493,34 YTL., 2007 yılına devreden nakit mevcudunun 81.197,06 YTL. olduğu, gelir ve borç rakamları toplamı ile gider, alacak ve nakit devir rakamları toplamının birbirine denk olduğu görülmüştür.

 A- Gelirlerin İncelenmesi

 1- Genel Merkez Gelirleri

 Parti Genel Merkezi gelirleri 237.968,81 YTL. olarak gösterilmiştir.

 Bunun 49.740,02 YTL. si gelecek yıla devreden borçlar, 10.645,84 YTL. si geçen yıldan devreden alacaklar, 5.716,87 YTL. si geçen yıldan devreden nakit mevcudu, 44.162,68 YTL. si bağış gelirleri ve 127.703,40 YTL. si alınan örgüt yardımlarından oluşmaktadır.

 Genel Merkezin defter kayıtları ve gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

 2- İl Örgütleri Gelirleri

 Parti'nin il örgütleri gelirleri 889.740,87 YTL. olarak gösterilmiştir.

 Bunun 197,41 YTL. si gelecek yıla devreden borçlar, 497 YTL. si geçen yıldan devreden alacaklar, 66.406,47 YTL. si geçen yıldan devreden nakit mevcudu, 378.142,88 YTL. si aidat gelirleri, 304.010,58 YTL. si bağış gelirleri, 20.576,55 YTL. si satış ve etkinlik gelirleri, 3.953 YTL. si diğer gelirler ve 115.956,98 YTL. si alınan örgüt yardımlarından oluşmaktadır.

 İl örgütlerinin kesinhesap çizelgelerinin gelir bölümünde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

 B- Giderlerin İncelenmesi

 1- Genel Merkez Giderleri

 Parti Genel Merkezi giderleri 223.364,81 YTL. olarak gösterilmiştir.

 Bunun 31.481,89 YTL. si geçen yıldan devreden borçlar, 9.493,34 YTL. si gelecek yıla devreden alacaklar, 38.246,42 YTL. si personel giderleri, 81.094,66 YTL. si genel yönetim giderleri, 3.967,50 YTL. si gezi, seçim ve toplantı giderleri, 40.356 YTL. si etkinlik giderleri ve 18.725 YTL: si verilen örgüt yardımlarından oluşmaktadır.

 Parti Genel Merkezi'nin 2007 yılına devreden nakit mevcudu 14.604 YTL. dir.

 Genel Merkezin defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede, aşağıda belirtilen konular dışında, giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.

 AÇIKLAMA

 2820 sayılı Siyasi Partiler Yasası'nın 70. maddesinin üçüncü fıkrasına göre beş milyon liraya (2006 yılı için 45,33 YTL.) kadar olan harcamaların makbuz veya fatura gibi bir belge ile tevsik edilmesi zorunlu olmadığından, bu miktarı geçen harcamaların geçerli bir kanıtlayıcı belgeye dayanması gerekmektedir.

 2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesinin bir ve ikinci fıkralarında; 'Siyasi partilerin giderleri amaçlarına aykırı olamaz.

Bir siyasî partinin bütün giderleri, o siyasi parti tüzelkişiliği adına yapılır' ve aynı Yasa'nın 75. maddesinde, 'Anayasa Mahkemesi denetimi sonunda, o siyasi partinin gelir ve giderlerinin doğruluğuna ve kanuna uygunluğuna veya kanuna uygun olmayan gelirler ile giderler dolayısıyla da bunların Hazineye gelir kaydedilmesine karar verir' ve 76. maddesinde de, 'Belgelendirilmesi gerektiği halde belgelendirilmeyen parti giderleri miktarınca parti malvarlığı, Anayasa Mahkemesi kararıyla Hazineye irad kaydedilir' hükümleri yer almıştır.

 İşçi Partisi Genel Merkezi'nin 2006 yılı defter kayıtları ve gider belgelerinin incelenmesi sonucunda tespit edilen bazı konular 19.9.2011 tarih ve 124-3335 sayılı yazıyla Parti Genel Başkanlığı'na sorulmuş, söz konusu yazıya parti tarafından 11.10.2011 tarih ve 35 sayılı yazıyla cevap verilmiştir.

 1- Parti adına düzenlenmemiş ve kişiler adına düzenlenmiş seyahat harcamalarının gider yazılması nedeninin açıklanması ve varsa bu harcamaların parti adına ve parti faaliyeti için yapıldığını gösteren belgelerin gönderilmesi partiden istenmiş, parti yetkilileri söz konusu harcamaların parti başkanlık kurulunun 3.1.2005 gün ve 88 sayılı kararı gereği parti faaliyeti için yapıldığını, seyahat belgelerinin parti tüzel kişiliği adına tanzimi mümkün olmadığından yolculuğu yapan üyeler adına düzenlendiğini belirtmişlerdir.

 Parti yetkililerince ibraz edilen başkanlık kurulu kararı, örgütlenme bürosu kurulmasına ve bu büroda kimlerin görevlendirileceğine ilişkin olup, 3.1.2005 tarihinde alınmıştır. Kararda, örgütlenme bürosunda görevlendirilen üyelerin isimleri sıralanmış ve bu üyelerin olanaklarının elvermemesi durumunda ulaşım giderlerinin parti tarafından, yiyecek ve diğer giderlerinin ise kendilerince karşılanması şeklinde genel ifadeler yer almıştır. Söz konusu seyahat harcamaları 2006 yılında yapılmış olup, parti yetkililerince söz konusu kişilerin bu seyahatleri belirtilen parti faaliyetleri için yaptığını gösteren bir belge sunulmamıştır.

 Partinin gider yazdığı seyahat belgelerinin çoğunda ya parti adına fatura kesilmiş ya da kişi adıyla beraber parti adına da belgede yer verilmiştir. Aşağıda belirtilen seyahat belgeleri ise bunların dışında kalanlar olup, gider belgeleri arasında bu kişilerin söz konusu seyahatleri parti adına ve parti faaliyeti için yaptıklarını gösteren herhangi bir belge bulunmadığı gibi cevap yazısı ekinde de herhangi bir belge ibraz edilmemiştir.

 Parti adına düzenlenmemiş ve kişiler adına düzenlenmiş belgelerle yapılan ve aşağıda ayrıntısı gösterilen toplam 2.932,50 YTL. tutarındaki harcama parti tüzel kişiliği adına ve parti amaçlarına uygun yapılmış bir harcama olarak kabul edilmemiştir.

2- Aşağıda ayrıntısı gösterilen 4.876,47 YTL. tutarındaki telefon ve sigorta primi gecikme bedellerinin gider yazılması nedeni partiye sorulmuş, parti yetkilileri söz konusu harcamaların partinin amaçlarına uygun, parti tüzel kişiliği adına, belgeye dayalı ve parti yetkili organlarının bilgisi dahilinde yapılmış sigorta bildirimleri gereği yapıldığını, 2820 sayılı Yasa'da parti görevlilerinin kişisel kusurlarından kaynaklanan harcamaların usulsüz olacağı yönünde bir düzenleme bulunmadığını, bu giderlerin doğruluğunda kuşku bulunmadığı ve belgeye dayalı olduğu için hazineye irat kaydının düzenlendiği Yasa'nın 75. ve 76. maddeleri kapsamında da değerlendirilemeyeceğini bildirmişlerdir.

 Parti genel merkezi bir önceki yıldan bu yıla toplam 5.716,87 YTL. ve bu yıldan sonraki yıla 14.604 YTL. tutarında nakit devrinde bulunmuştur. Partinin yeterli kaynağı bulunmasına rağmen parti görevlilerinin ödemeleri zamanında yapmamaları nedeniyle gecikme bedeli ödemek zorunda kalınmıştır.

 Parti görevlilerinin yükümlülüklerini zamanında yapmamaları ve gerekli özeni göstermemeleri sonucu oluşan gecikme bedellerinden Parti tüzel kişiliğini sorumlu tutmak mümkün değildir. Bu ödemelerin kişisel sorumluluk kapsamında değerlendirilmesi gerekir.

 Bu nedenle, aşağıda ayrıntısı gösterilen toplam 4.876,47 YTL. tutarındaki telefon faturası ve sigorta primi gecikme bedellerinin parti tüzel kişiliği adına ve parti amaçlarına uygun yapılmış bir harcama olarak kabul edilmemiştir.

Yukarıdaki açıklamalara göre, Parti adına ve amaçlarına uygun olarak yapılmayan toplam 7.808,97 YTL. gider karşılığı parti malvarlığının 2820 sayılı Yasa'nın 75. ve 76. maddeleri uyarınca Hazineye irad kaydedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Giderleri

 Parti il örgütlerinin giderleri 823.147,81 YTL. olarak gösterilmiştir.

 Bunun 4.120,97 YTL. si geçen yıldan devreden borçlar, 540.004,15 YTL. si genel yönetim giderleri, 9.400,43 YTL. si gezi, seçim ve toplantı giderleri, 28.317,31 YTL. si etkinlik giderleri, 14.081,17 YTL. si basın, yayın ve propaganda giderleri, 2.288,40 YTL. si demirbaş alım giderleri ve 224.935,38 YTL: si verilen örgüt yardımlarından oluşmaktadır.

 Parti il örgütlerinin 2007 yılına devreden nakit mevcudu 66.593,06 YTL. dir.

 İl örgütleri kesinhesap çizelgelerinin gider bölümleri üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

 C- Parti Malları

 İşçi Partisi'nin 2006 yılı belgeleri üzerinde yapılan incelemede,

 Parti'nin 2006 yılında 2820 sayılı Yasa'nın 74. maddesi uyarınca değeri yüz YTL. yi aşan 2.288,40 YTL. değerinde demirbaş eşya niteliğinde taşınır mal ediniminin olduğu ve taşınmaz mal ediniminin olmadığı anlaşılmıştır.

 Parti tarafından 2006 yılında edinilen, değerleri toplamı 2.288,40 YTL. olan taşınır malların tamamı il örgütleri tarafından edinilmiştir. Bu mallar muhtelif büro malzemeleri (Bilgisayar, yazıcı, telefon, dolap vb.) olup, 1.160,40 YTL. si satınalma ve 1.128 YTL. si bağış suretiyle edinilmiştir.

 İşçi Partisi'nin 2006 yılı kesinhesabının ve eklerinin incelenmesinde, Parti'nin 2006 yılında edindiği değeri yüz YTL. yi aşan taşınır mal edinimlerinin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

 IV- SONUÇ

 İşçi Partisi'nin 2006 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda;

 1- Parti'nin 2006 yılı kesinhesabında gösterilen 1.077.772,25 YTL. geliri, 49.937,43 YTL. borçları, 1.037.019,28 YTL. gideri ve 9.493,34 YTL. alacakları ile 81.197,06 YTL. nakit devrinin Hazine'ye irat kaydedilenler dışında kalan bölümünün eldeki bilgi ve belgelere göre doğru, denk ve 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'na uygun olduğuna,

 2- Kesinhesapta gösterilen giderlerden Parti amacına uygun ve Parti tüzelkişiliği adına yapılmış harcama olarak kabulü mümkün görülmeyen 7.808,97 YTL. karşılığı Parti malvarlığının 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'nın 75. ve 76. maddeleri gereğince Hazine'ye gelir kaydedilmesine,

 30.11.2011 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.