ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:2006/8 (Siyasî Parti Malî Denetimi)

Karar Sayısı:2011/33

Karar Günü:30.11.2011

R.G. Tarih-Sayı:15.12.2011-28143

 I- MALİ DENETİMİN KONUSU

 İşçi Partisi'nin 2005 yılı kesinhesabının incelenmesidir.

 II- İLK İNCELEME

 İşçi Partisi'nin 2005 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda; 'Dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının incelenmesine oybirliğiyle' karar verilmiştir.

 III- ESASIN İNCELENMESİ

 Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği 2005 yılı kesinhesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan defter ve belgeler üzerinde yapılan inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

 Denetimin maddi öğelerini oluşturan defter ve belgelerde İşçi Partisi'nin Genel Merkezi ile il örgütlerinin 2005 yılı gelirlerinin 919.308,89 YTL., borçlarının 33.523,89 YTL., giderlerinin 869.566,60 YTL., alacaklarının 11.142,84 YTL., 2006 yılına devreden nakit mevcudunun 72.123,34 YTL. olduğu, gelir ve borç rakamları toplamı ile gider, alacak ve nakit devir rakamları toplamının birbirine denk olduğu görülmüştür.

 A- Gelirlerin İncelenmesi

 1- Genel Merkez Gelirleri

 Parti Genel Merkezi gelirleri 177.525,69 YTL. olarak gösterilmiştir.

 Bunun 31.481,89 YTL. si gelecek yıla devreden borçlar, 14.607 YTL. si geçen yıldan devreden nakit mevcudu, 10.025 YTL. si aidat gelirleri, 50.695,50 YTL. si bağış gelirleri, 2.709 YTL. si satış ve etkinlik gelirleri ve 68.007,30 YTL. si alınan örgüt yardımlarından oluşmaktadır.

 Genel Merkezin defter kayıtları ve gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

 2- İl Örgütleri Gelirleri

 Parti'nin il örgütleri gelirleri 775.307,09 YTL. olarak gösterilmiştir.

 Bunun 2.042 YTL. si gelecek yıla devreden borçlar, 64.122,53 YTL. si geçen yıldan devreden nakit mevcudu, 310.834,97 YTL. si aidat gelirleri, 286.387,13 YTL. si bağış gelirleri, 9.927 YTL. si satış ve etkinlik gelirleri, 375 YTL. si diğer gelirler ve 101.618,46 YTL. si alınan örgüt yardımlarından oluşmaktadır.

 İl örgütlerinin kesinhesap çizelgelerinin gelir bölümünde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

 B- Giderlerin İncelenmesi

 1- Genel Merkez Giderleri

 Parti Genel Merkezi giderleri 171.808,82 YTL. olarak gösterilmiştir.

 Bunun 27.382 YTL. si geçen yıldan devreden borçlar, 10.645,84 YTL. si gelecek yıla devreden alacaklar, 28.444 YTL. si personel giderleri, 75.730,71 YTL. si genel yönetim giderleri, 24.835,70 YTL. si gezi, seçim ve toplantı giderleri, 252,50 YTL. si etkinlik giderleri, 2.118,07 YTL. si demirbaş alım giderleri ve 2.400 YTL: si verilen örgüt yardımlarından oluşmaktadır.

 Parti Genel Merkezi'nin 2006 yılına devreden nakit mevcudu 5.716,87 YTL. dir.

 Genel Merkezin defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede, aşağıda belirtilen konu dışında, giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.

 2820 sayılı Siyasi Partiler Yasası'nın 70. maddesinin üçüncü fıkrasına göre beş milyon liraya (2005 yılı için 41,29 YTL.) kadar olan harcamaların makbuz veya fatura gibi bir belge ile tevsik edilmesi zorunlu olmadığından, bu miktarı geçen harcamaların geçerli bir kanıtlayıcı belgeye dayanması gerekmektedir.

 2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesinin bir ve ikinci fıkralarında; 'Siyasi partilerin giderleri amaçlarına aykırı olamaz.

 Bir siyasî partinin bütün giderleri, o siyasi parti tüzelkişiliği adına yapılır' ve aynı Yasa'nın 75. maddesinde, 'Anayasa Mahkemesi denetimi sonunda, o siyasi partinin gelir ve giderlerinin doğruluğuna ve kanuna uygunluğuna veya kanuna uygun olmayan gelirler ile giderler dolayısıyla da bunların Hazineye gelir kaydedilmesine karar verir' ve 76. maddesinde de, 'Belgelendirilmesi gerektiği halde belgelendirilmeyen parti giderleri miktarınca parti malvarlığı, Anayasa Mahkemesi kararıyla Hazineye irad kaydedilir' hükümleri yer almıştır.

 Aşağıda ayrıntısı gösterilen 648,93 YTL. tutarındaki elektrik, vergi ve sigorta primi gecikme bedellerinin gider yazılması nedeni 19.9.2011 tarih ve 123-3334 sayılı yazıyla partiye sorulmuş, parti yetkilileri 11.10.2011 tarih ve 34 sayılı cevap yazısında, söz konusu harcamaların partinin amaçlarına uygun, parti tüzel kişiliği adına, belgeye dayalı ve parti yetkili organlarının bilgisi dahilinde yapılmış elektrik abonelik sözleşmesi ile vergi ve sigorta bildirimleri gereği yapıldığını, 2820 sayılı Yasa'da parti görevlilerinin kişisel kusurlarından kaynaklanan harcamaların usulsüz olacağı yönünde bir düzenleme bulunmadığını, bu giderlerin doğruluğunda kuşku bulunmadığı ve belgeye dayalı olduğu için hazineye irat kaydının düzenlendiği Yasa'nın 75. ve 76. maddeleri kapsamında da değerlendirilemeyeceğini bildirmişlerdir.

Parti genel merkezi bir önceki yıldan bu yıla toplam 14.607 YTL. ve bu yıldan sonraki yıla 5.716,87 YTL. tutarında nakit devrinde bulunmuştur. Partinin yeterli kaynağı bulunmasına rağmen parti görevlilerinin ödemeleri zamanında yapmamaları nedeniyle gecikme bedeli ödemek zorunda kalınmıştır.

 Parti görevlilerinin yükümlülüklerini zamanında yapmamaları ve gerekli özeni göstermemeleri sonucu oluşan gecikme bedellerinden Parti tüzel kişiliğini sorumlu tutmak mümkün değildir. Bu ödemelerin kişisel sorumluluk kapsamında değerlendirilmesi gerekir.

 Bu nedenle, toplam 648,93 YTL. tutarındaki elektrik faturası, vergi ve sigorta primi gecikme bedelleri parti tüzel kişiliği adına ve parti amaçlarına uygun yapılmış bir harcama olarak kabul edilmemiştir.

Parti adına ve amaçlarına uygun olarak yapılmayan toplam 648,93 YTL. gider karşılığı parti malvarlığının 2820 sayılı Yasa'nın 75. ve 76. maddeleri uyarınca Hazineye irad kaydedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

 2- İl Örgütleri Giderleri

 Parti il örgütlerinin giderleri 708.900,62 YTL. olarak gösterilmiştir.

 Bunun 142 YTL. si geçen yıldan devreden borçlar, 497 YTL. si gelecek yıla devreden alacaklar, 506.483,74 YTL. si genel yönetim giderleri, 12.154,76 YTL. si gezi, seçim ve toplantı giderleri, 8.729,99 YTL. si etkinlik giderleri, 6.522,37 YTL. si basın, yayın ve propaganda giderleri, 7.145 YTL. si demirbaş alım giderleri ve 167.225,76 YTL: si verilen örgüt yardımlarından oluşmaktadır.

 Parti il örgütlerinin 2006 yılına devreden nakit mevcudu 66.406,47 YTL. dir.

 İl örgütleri kesinhesap çizelgelerinin gider bölümleri üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

 C- Parti Malları

 İşçi Partisi'nin 2005 yılı belgeleri üzerinde yapılan incelemede,

 Parti'nin 2005 yılında 2820 sayılı Yasa'nın 74. maddesi uyarınca değeri yüz YTL. yi aşan 9.263,07 YTL. değerinde demirbaş eşya niteliğinde taşınır mal ediniminin olduğu ve taşınmaz mal ediniminin olmadığı anlaşılmıştır.

 Parti tarafından 2005 yılında edinilen, değerleri toplamı 9.263,07 YTL. olan taşınır malların 2.118,07 YTL. si genel merkez, 7.145 YTL. si il örgütleri tarafından edinilmiştir. Bu mallar muhtelif büro malzemeleri (Bilgisayar, yazıcı, tv., masa, sandalye, telefon, dolap vb.) olup, 2.468,07 YTL. si satınalma ve 6.795 YTL. si bağış suretiyle edinilmiştir.

 İşçi Partisi'nin 2005 yılı kesinhesabının ve eklerinin incelenmesinde, Parti'nin 2005 yılında edindiği değeri yüz YTL. yi aşan taşınır mal edinimlerinin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

IV- SONUÇ

 İşçi Partisi'nin 2005 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda;

 1- Parti'nin 2005 yılı kesinhesabında gösterilen 919.308,89 YTL. geliri, 33.523,89 YTL. borçları, 869.566,60 YTL. gideri ve 11.142,84 YTL. alacakları ile 72.123,34 YTL. nakit devrinin Hazine'ye irat kaydedilenler dışında kalan bölümünün eldeki bilgi ve belgelere göre doğru, denk ve 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'na uygun olduğuna,

 2- Kesinhesapta gösterilen giderlerden Parti amacına uygun ve Parti tüzelkişiliği adına yapılmış harcama olarak kabulü mümkün görülmeyen 648,93 YTL. karşılığı Parti malvarlığının 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'nın 75. ve 76. maddeleri gereğince Hazine'ye gelir kaydedilmesine,

 30.11.2011 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.