ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:1998/3 (Siyasî Parti Malî Denetimi)

Karar Sayısı:1998/65

Karar Günü:23.12.1998

R.G. Tarih-Sayı:28.01.1999-23594

I- MALİ DENETİMİN KONUSU

Halkın Demokrasi Partisi'nin Genel Merkezi ile ilçe örgütlerini de kapsayan 56 il örgütünün 1997 yılı kesinhesabının incelenmesidir.

II- İLK İNCELEME

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16. maddesi uyarınca; Ahmet Necdet SEZER, Samia AKBULUT, Haşim KILIÇ, Yalçın ACARGÜN, Mustafa BUMİN, Sacit ADALI, Ali HÜNER, Lütfi F. TUNCEL, Fulya KANTARCIOĞLU, Mahir Can ILICAK ve Rüştü SÖNMEZ'in katılmalarıyla 9.9.1998 gününde yapılan ilk inceleme toplantısında, 'Halkın Demokrasi Partisi'nin 1997 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda; dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının incelenmesine, oybirliğiyle' karar verilmiştir.

III- ESASIN İNCELENMESİ

Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği 1997 yılı kesinhesap çizelgeleri ile muhasebe defterleri, gelir ve gider belgeleri üzerinde yapılan inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Denetimin maddî öğelerini oluşturan defter ve belgelerde, Halkın Demokrasi Partisi'nin 1997 yılı içindeki gelir ve giderlerinin, Genel Merkez gelir ve giderleri 10.624.200.358.- lira, 56 il örgütünden gelir ve gider bulunmadığı bildirilen 13 il dışında kalan 43 il örgütünün gelir ve giderleri de 78.486.409.907.- lira olmak üzere toplam 89.110.610.265.- lira olarak gösterildiği, gelir, gider ve devir rakamlarının birbirine denk olduğu görülmüştür.

A- Gelirlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Gelirleri

Parti Genel Merkezi'nin 1997 yılı içindeki gelirleri toplamı 10.624.200.358.- lira olarak gösterilmiştir.

Bunun; 9.664.000.000.- lirasının bağış ve aidatlardan, 960.200.358.- lirasının da geçen yılın gelir fazlasından sağlandığı anlaşılmıştır.

Genel Merkez'in muhasebe defter kayıtları ve gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'na uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Gelirleri

Parti'nin örgütü bulunduğu 56 il örgütünden gelir ve gideri bulunmadığı bildirilen 13 il dışında kalan 43 il örgütünce sağlanan gelirler toplamı 78.486.409.907.- lira olarak gösterilmiştir.

Bunun; 75.730.108.563.- lirasının bağış ve aidatlardan, 2.756.301.344.- lirasının da yıl sonu borçlarından sağlandığı anlaşılmıştır.

İl örgütlerinin kesinhesap çizelgelerinin gelir bölümleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun 61. maddesinde belirtilen kaynaklardan sağlandığı, Merkez Karar ve Yönetim Kurulu kararıyla doğruluğunun onaylandığı görülerek bunların Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

B- Giderlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Giderleri

Parti Genel Merkezi'nin 1997 yılı içindeki giderleri 10.422.159.543.- lira olarak gösterilmiştir.

Bunun; 6.058.669.856.- lirasını büro giderlerinin, 2.378.167.200.- lirasını yol, konaklama ve propaganda giderlerinin, 1.985.322.487.- lirasını da işçi ücretleri, vergi ve sosyal sigorta primi giderlerinin oluşturduğu anlaşılmıştır.

Parti Genel Merkezi'nin geliri ile gideri arasındaki 202.040.815.- lira tutarındaki farkın nakit mevcudu olarak 1998 yılına devredildiği görülmüştür.

 Genel Merkez'in defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede, giderlerin, 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'na uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Giderleri

Parti'nin örgütü bulunduğu 56 il örgütünden gelir ve gideri bulunmadığı bildirilen 13 il dışında kalan 43 il örgütünün bağlı ilçeleri de kapsayan giderleri toplamı 75.699.682.112.- lira olarak gösterilmiştir.

Bunun; 56.952.112.597.- lirasını büro giderlerinin, 17.882.569.515.- lirasını yol, konaklama ve propaganda giderlerinin, 865.000.000.- lirasını da işçi ücretleri, vergi ve sosyal sigorta primi giderlerinin oluşturduğu anlaşılmıştır.

İl örgütlerinin geliri ile gideri arasındaki 2.786.727.795.- liralık farkın nakit mevcudu olarak 1998 yılına devredildiği görülmüştür.

İl örgütleri kesinhesap çizelgeleri gider bölümleri üzerinde yapılan incelemede, giderlerin Merkez Karar ve Yönetim Kurulu kararıyla doğruluğunun onaylandığı görülerek bunların 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'na uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

IV- SONUÇ

Halkın Demokrasi Partisi'nin 1997 yılı hesabının incelenmesi sonucunda;

Parti'nin kesinhesabında gösterilen 89.110.610.265.- lira geliri ile 86.121.841.655.- lira giderinin eldeki bilgi ve belgelere göre doğru ve 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'na uygun olduğuna, 23.12.1998 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.