ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:1998/21 (Siyasî Parti Malî Denetimi)

Karar Sayısı:1998/54

Karar Günü:10.11.1998

R.G. Tarih-Sayı:01.12.1998-23540

I- MALİ DENETİMİN KONUSU

Yeni Parti Genel Merkezi ile ilçe örgütlerini de kapsayan 53 il örgütünün 1997 yılı kesinhesabının incelenmesidir.

II- İLK İNCELEME

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16. maddesi uyarınca Ahmet Necdet SEZER, Güven DİNÇER, Samia AKBULUT, Haşim KILIÇ, Yalçın ACARGÜN, Mustafa BUMİN, Sacit ADALI, Ali HÜNER, Lütfi F. TUNCEL, Mahir Can ILICAK ve Rüştü SÖNMEZ'in katılmalarıyla 20.7.1998 gününde yapılan ilk inceleme toplantısında;

'1- Dosyada eksiklik bulunmadığı anlaşıldığından işin esasının incelenmesine,

2- Genel Merkez kesinhesabının dayanağını oluşturan gelir, gider belgeleri ve ilgili defterlerin bu kararın tebliğinden itibaren 60 günlük süre içinde Anayasa Mahkemesi'ne gönderilmesi için Parti'ye bildirimde bulunulmasına, oybirliğiyle' karar verilmiştir.

III- ESASIN İNCELENMESİ

Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği 1997 yılı kesinhesap çizelgeleri ile kesinhesabın dayanağını oluşturan defter ve belgeler üzerinde yapılan karşılaştırma ve inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü :

Denetimin maddî ögelerini oluşturan defter ve belgelerde Yeni Parti'nin, 1997 yılı içindeki Genel Merkez gelir ve giderlerinin 13.749.584.000.- lira, 53 il örgütünün gelir ve giderlerinin 16.591.142.500.- lira olmak üzere toplam 30.340.726.500.- lira olarak gösterildiği, gelir, gider ve devir rakamlarının birbirine denk olduğu görülmüştür.

A- Gelirlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Gelirleri

Parti Genel Merkezi'nin 1997 yılı içindeki gelirleri, 13.749.584.000.- lira olarak gösterilmiştir.

Bunun, 3.721.000.000.- lirası bağışlardan, 10.028.584.000.- lirası Hazine yardımından sağlanmıştır.

Genel Merkez'in defter kayıtları ve gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin, 2820 sayılı Yasa'nın 61-69. maddeleri hükümlerine uygun olarak sağlandığı görülmüştür.

2- İl Örgütleri Gelirleri

Parti'nin 53 il örgütünce sağlanan gelirler toplamı 16.591.142.500.- lira olarak gösterilmiştir.

Bunun, 284.392.500.- lirası aidatlardan, 16.306.750.000.- lirası bağışlardan sağlanmıştır.

Parti il örgütlerinin kesinhesap çizelgelerinin gelir bölümleri üzerinde yapılan incelemede gelirlerin, 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nda belirtilen kaynaklardan sağlandığı, Merkez Karar ve Yönetim Kurulu kararıyla doğruluğunun onaylandığı görülerek bunların Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

B- Giderlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Giderleri

Parti Genel Merkezi'nin 1997 yılı içindeki giderleri 5.021.074.597.- lira olarak gösterilmiştir.

Bunun, 3.328.044.500.- lirasının genel büro giderlerine, 109.200.000.- lirasının seyahat giderlerine, 105.775.000.- lirasının yayın giderlerine, 171.753.097.- lirasının tamir, posta masrafı gibi diğer giderlere, 1.306.302.000.- lirasının borçlanmaya yapıldığı görülmüştür.

13.749.584.000.- liralık gelir ile 5.021.074.597.- liralık gider arasındaki farkı oluşturan 8.728.509.403.- liranın, 8.722.282.000.- lirasının Parti'nin Hazine'den olan alacağı, 6.227.403.- lirasının nakit mevcudu olarak 1998 yılına devredildiği görülmüştür.

Genel Merkez giderlerinden 6.900.000.- liralık bölümünün ise Yasa'ya uygun olmadığı anlaşılmıştır.

Şöyleki;

Parti muhasebe defterine 85 sıra no ile kayıt edilen 6.900.000.- liralık gidere ilişkin faturanın kaybolması nedeniyle aslı yerine fotokopisinin eklendiği görülmüştür.

2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesinin ikinci fıkrasında, 'Beşbin liraya kadar harcamaların makbuz veya fatura gibi bir belge ile tevsik edilmesi zorunlu değildir' kuralına yer verildiğinden, bu miktarı geçen harcamaların fatura veya benzeri bir belge ile tevsik edilmesi zorunludur.

Öte yandan, giderlerin belgelendirilmesi ve bu belgelere dayanılarak kayıtlara geçirilmesinde, koşulları ve sınırları Vergi Usul Yasası'nda belirlenen fatura ya da fatura yerine geçen belgelerin kullanılması gerekmektedir. Fatura fotokopisinin tevsik belgesi olarak kabulü, ancak fatura aslının resmî kuruluşlarca alıkonulmasının yasa gereği olduğu durumlarda olanaklıdır.

Bu nedenle 6.900.000.- liralık gider tutarının 2820 sayılı Yasa'nın 76/4. maddesi gereğince Hazine'ye irad kaydedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Giderleri

Parti'nin 53 il örgütüne ait giderleri toplamı 16.591.142.500.- lira olarak gösterilmiştir.

Bunun, 16.314.642.500.- lirasının genel büro giderlerine, 276.500.000.- lirasının posta, tamir vs. giderlerine, yapıldığı görülmüştür.

İl örgütleri kesinhesap çizelgeleri gider bölümleri üzerinde yapılan incelemede, giderlerin, Merkez Karar ve Yönetim Kurulu kararıyla doğruluğunun onaylandığı görülerek, bunların 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

IV- SONUÇ

Yeni Parti'nin 1997 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda;

1- Parti'nin kesinhesabında gösterilen 30.340.726.500.- lira gelir ile 21.605.317.097.- lira giderin eldeki bilgi ve belgelere göre doğru ve 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'na uygun olduğuna,

2- 2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesine uygun olarak belgelendirilmeyen 6.900.000.- liralık gider tutarının Yasa'nın 76/4. maddesi gereğince; Yeni Parti, Demokrat Parti ile birleştiğinden bu Parti malvarlığından Hazine'ye gelir yazılmasına, 10.11.1998 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.