ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:1997/3 (Siyasî Parti Malî Denetimi)

Karar Sayısı:1998/3

Karar Günü:16.3.1998

R.G. Tarih-Sayı:31.05.1998-23358

I- MALİ DENETİMİN KONUSU

Halkın Demokrasi Partisi Genel Merkezi ile ilçe örgütlerini de kapsayan 53 il örgütünün 1996 yılı kesinhesabının incelenmesidir.

II- İLK İNCELEME

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16. maddesi uyarınca Yekta Güngör ÖZDEN, Selçuk TÜZÜN, Ahmet N. SEZER, Samia AKBULUT, Haşim KILIÇ, Yalçın ACARGÜN, Mustafa BUMİN, Sacit ADALI, Ali HÜNER Lütfi F. TUNCEL ve Fulya KANTARCIOĞLU'nun katılmalarıyla 21.11.1997 gününde yapılan ilk inceleme toplantısında; "Eksiği bulunmadığı anlaşılan Halkın Demokrasi Partisi'nin 1996 yılı kesinhesabının esas incelemesinin yapılmasına oybirliğiyle" karar verilmiştir.

III- ESASIN İNCELENMESİ

Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği 1996 yılı kesinhesap çizelgeleri ile muhasebe defterleri, gelir ve gider belgeleri üzerinde yapılan karşılaştırma ve inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Yasa ile 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'nın ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Denetimin maddî öğelerini oluşturan defter ve belgelerde Halkın Demokrasi Partisi'nin 1996 yılı içindeki Genel Merkez gelir ve giderlerinin 6.818.645.300.-TL., 53 il örgütünün gelir ve giderlerinin de 50.098.598.234.-TL. olmak üzere toplam 56.917.243.584.-TL. olarak gösterildiği, gelir, gider ve devir rakamlarının birbirine denk olduğu görülmüştür.

A- Gelirlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Gelirleri

Parti Genel Merkezi'nin 1996 yılı içindeki gelirleri 6.818.645.300.-TL. olarak gösterilmiştir.

Bunun; 6.334.500.000.-TL.sının bağış ve aidatlardan, 484.145.300.- TL.sının 1995 yılından devreden gelir fazlasından sağlandığı anlaşılmıştır.

Genel Merkez'in muhasebe defter kayıtları ve gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede gelirlerin 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'na uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Gelirleri

Parti'nin 53 il örgütünün bağlı ilçelerini de kapsayan gelirler toplamı 50.098.598.284.-TL. olarak gösterilmiştir.

Bunun; 47.787.725.748.-TL.sının bağış ve aidatlardan, 2.310.872.536.-TL.sının yıl sonu borçlarından sağlandığı anlaşılmıştır.

Örgütlerin kesinhesap çizelgelerinin gelir bölümleri üzerinde yapılan incelemede gelirlerin 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'nın 61. maddesinde belirtilen kaynaklardan sağlandığı, Merkez Karar ve Yönetim Kurulu kararıyla doğruluğunun onaylandığı görülerek bunların Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

B- Giderlerin İncelenmesi

1-Genel Merkez Giderleri

Parti Genel Merkezi'nin 1996 yılı içindeki giderleri 5.858.444.942.-TL. olarak gösterilmiştir.

Bunun; 3.740.134.681.-TL.sını büro giderlerinin, 919.050.000.- TL.sını yol, seçim, propaganda ve ağırlama giderlerinin, 1.199.260.261.- TL.sını da işçi ücretleri, vergi ve sosyal sigorta primi giderlerinin oluşturduğu anlaşılmıştır.

Parti Genel Merkezi'nin geliri ile gideri arasındaki 960.200.358.-TL.lık müspet farkın gelecek yıla devir edildiği görülmüştür.

Genel Merkez'in muhasebe defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı Siyasi Partiler Yasası'na uygun olarak yapıldığı sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Giderleri

Parti'nin örgütü bulunduğu 53 il örgütünün bağlı ilçeleri de kapsayan giderler toplamı 47.651.486.915.-TL. olarak gösterilmiştir.

Bunun; 31.196.879.753.-TL.sını büro giderlerinin, 13.801.222.912.- TL.sını yol, seçim ve propaganda giderlerinin, 2.653.384.250.- TL.sını da işçi ücretleri, vergi ve sosyal sigorta prim giderlerinin oluşturduğu anlaşılmıştır.

İl örgütlerinin geliri ile gideri arasındaki 2.447.111.369.- TL.lık müspet farkın gelecek yıla devir edildiği görülmüştür.

İl örgütleri kesinhesap çizelgelerinin gider bölümleri üzerinde yapılan incelemede giderlerin Merkez Karar ve Yönetim Kurulu kararıyla doğruluğunun onaylandığı görülerek bunların 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'na uygun olarak yapıldığı sonucuna varılmıştır.

IV- SONUÇ

Halkın Demokrasi Partisi'nin 1996 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda;

Parti defter, kayıt ve makbuzlarına dayanan, Genel Merkez ve iller örgütü gelirleriyle giderlerinin, eldeki bilgi ve belgelere göre doğru ve Yasa'ya uygunluğuna, 16.3.1998 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.