ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Esas Sayısı : 2020/42 (Siyasi
Parti Mali Denetimi)
Karar Sayısı
: 2022/21
Karar Tarihi
: 20/7/2022
R.G.
Tarih-Sayısı : 29/9/2022-31968
I. MALİ DENETİMİN KONUSU
Adalet ve Kalkınma Partisinin 2019 yılı kesin hesabının
incelenmesidir.
II. İLK İNCELEME
1. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü hükümleri uyarınca Zühtü
ARSLAN, Hasan Tahsin GÖKCAN, Kadir ÖZKAYA, Engin YILDIRIM, Hicabi DURSUN, Celal
Mümtaz AKINCI, Muammer TOPAL, M. Emin KUZ, Rıdvan GÜLEÇ, Recai AKYEL, Yusuf
Şevki HAKYEMEZ, Selahaddin MENTEŞ ve Basri BAĞCI’nın katılımlarıyla 14/1/2021
tarihinde yapılan ilk inceleme toplantısında;
2. Adalet ve Kalkınma Partisinin 2019 yılı kesin
hesabının incelenmesi sonucunda;
- Dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının
incelenmesine,
- Esas incelemenin yapılabilmesi amacıyla Genel Merkez
kesin hesabının dayanağını oluşturan gelir gider belgeleri ile bu belgelerin
kaydedildiği defterleri Sayıştay Başkanlığına göndermesi için Partiye bu
kararın tebliğinden itibaren otuz gün süre verilmesine,
OYBİRLİĞİYLE karar verilmiştir.
III. ESASIN İNCELENMESİ
3. Adalet ve Kalkınma Partisinin Anayasa Mahkemesine
verdiği 2019 yılı kesin hesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan defter ve
belgeler üzerinde yapılan inceleme sonuçlarını içeren ve Sayıştay Başkanlığınca
hazırlanıp Raportör Ömer DURSUN tarafından Heyete sunulan esas inceleme raporu,
Anayasa’nın ve 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu
ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 22/4/1983 tarihli ve 2820 sayılı Siyasi
Partiler Kanunu’nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ve diğer yasama
belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
4. Denetimin maddi ögelerini oluşturan defter ve
belgelerde Partinin 2019 yılı gelirler toplamının 540.575.756,55 TL, önceki
yıldan devreden nakit ve alacaklar toplamının 170.803.718,90 TL, yıl sonundaki
borç toplamının 40.860.109,18 TL olduğu ve giderleri toplamının 552.001.010,75
TL, önceki yıldan kalan borç ödemeleri toplamının 44.971.811,76 TL, sonraki
yıla devreden nakit ve alacaklar toplamının 155.266.762,12 TL olduğu
anlaşılmıştır.
5. Partinin 2019 yılı kesin hesabının gelir ve gider
rakamlarının yukarıda açıklanan tutarlardan oluştuğu, bu hâliyle 2019 yılı
kesin hesabının doğru, denk ve 2820 sayılı Kanun’a uygun olduğu sonucuna
varılmıştır.
A. Gelirlerin
İncelenmesi
1. Genel Merkez Gelirleri
6. Partinin Genel Merkez gelirleri toplamı 383.497.404,17
TL olup bu tutarın 526.000 TL’si satış gelirlerinden, 46.245.498,65 TL’si parti
mal varlığı gelirlerinden, 335.533.239,93 TL’si devlet yardımlarından,
1.046.446 TL’si bağış ve yardımlardan 146.219,59 TL’si sair gelirlerden,
oluşmaktadır.
7. Parti Genel Merkezinin defter kayıtları ve gelir
belgeleri üzerinde yapılan inceleme neticesinde gelirlerin 2820 sayılı Kanun’a
uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.
2. İl Örgütleri Gelirleri
8. Parti il örgütlerinin gelirleri toplamı 157.078.352,38
TL olup bu tutarın 64.110 TL’si üye giriş aidatından, 2.978.217,64 TL’si yıllık
üye aidatından, 8.211.172,04 TL’si aday adaylığı özel aidatından, 1.141.516,81
TL’si satış gelirlerinden, 102.893.400 TL’si Genel Merkez yardımlarından,
452.240,02 TL’si parti mal varlığı gelirlerinden, 5.568.783,45 TL’si sair
gelirlerden ve 35.768.912,42 TL’si bağış ve yardımlardan oluşmaktadır.
9. Parti il örgütlerinin 2019 yılı kesin hesap
çizelgelerinin gelir bölümü üzerinde yapılan inceleme neticesinde gelirlerin
2820 sayılı Kanun’a uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.
B. Giderlerin İncelenmesi
1. Genel Merkez Giderleri
10. Partinin Genel Merkez
giderleri toplamı 366.995.413,53 TL olup
bu tutarın 32.453.991,33 TL’si personel giderlerinden, 6.501.298,95
TL’si kira giderlerinden, 1.257.620,38 TL’si haberleşme giderlerinden,
436.487,35 TL’si basılı kâğıt, kırtasiye ve diğer giderlerden, 5.284.186,45
TL’si ısıtma aydınlatma ve temizlik giderlerinden, 1.278.390,06 TL’si temsil ve
ağırlama giderlerinden, 102.893.400 TL’si teşkilata yardım giderlerinden,
3.455.044,18 TL’si seyahat giderlerinden, 2.981.534,26 TL’si taşıma vasıta giderlerinden,
12.192.045,58 TL’si basın yayın ve tanıtım giderlerinden, 1.390.984,26 TL’si
vergi, sigorta, noter ve mahkeme giderlerinden, 846.288 TL’si gelir getirici
malzeme giderlerinden, 166.861.704,69 TL’si seçim giderlerinden ve
29.162.438,04 TL’si sair giderlerden oluşmaktadır.
11. Parti Genel Merkezinin defter kayıtları ve gider
belgeleri üzerinde yapılan inceleme neticesinde giderlerin 2820 sayılı Kanun’a
uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.
2. İl Örgütleri Giderleri
12.
Parti il örgütlerinin giderleri toplamı 185.005.597,22 TL olup bu tutarın 18.142.538,17
TL'si personel giderlerinden, 20.488.802,29 TL'si kira giderlerinden,
8.373.563,89 TL'si haberleşme giderlerinden, 3.860.330,77 TL'si basılı kâğıt,
kırtasiye ve diğer giderlerden, 10.392.236,47 TL'si ısıtma, aydınlatma,
temizlik giderlerinden, 31.439.763,78 TL'si temsil ve ağırlama giderlerinden,
4.674.403,85 TL'si teşkilata yardım giderlerinden, 3.052.503,91 TL'si seyahat
giderlerinden, 8.218.641,84 TL'si taşıma vasıta giderlerinden, 8.713.808,15
TL'si basın yayın ve tanıtım giderlerinden, 8.457.351,82 TL’si vergi, sigorta,
noter ve mahkeme giderlerinden, 1.636.996,86 TL'si gelir getirici malzeme
giderlerinden, 45.022.303,72 TL’si seçim giderlerinden ve 12.532.351,70 TL'si
sair giderlerden oluşmaktadır.
13. Parti il örgütlerinin defter kayıtları ve gider
belgeleri üzerinde yapılan inceleme neticesinde giderlerin 2820 sayılı Kanun’a
uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.
C. Parti Mallarının İncelenmesi
14. Partinin defter ve belgeleri üzerinde yapılan
incelemede; 17.187.328,68 TL tutarında bina ediniminin, 1.084.000 TL tutarında
taşıt ediniminin ve 4.209.551,76 TL tutarında demirbaş ve hak ediniminin olduğu
anlaşılmıştır.
15. Yapılan inceleme neticesinde
Partinin 2019 yılı içinde gerçekleştirdiği 17.187.328,68 TL tutarında bina
ediniminin, 1.084.000 TL tutarında taşıt ediniminin ve 4.209.551,76 TL
tutarında demirbaş ve hak ediniminin 2820 sayılı Kanun’a uygun olduğu tespit
edilmiştir.
IV. SONUÇ
Adalet ve Kalkınma Partisinin 2019 yılı kesin hesabının
incelenmesi sonucunda;
Partinin 2019 yılı kesin hesabında gösterilen 540.575.756,55
TL gelir, 170.803.718,90 TL önceki yıldan devreden nakit ve alacak ve
40.860.109,18 TL yıl sonundaki borç toplamı ile 552.001.010,75 TL gider,
44.971.811,76 TL önceki yıldan kalan borç ödemeleri ve 155.266.762,12 TL
sonraki yıla devreden nakit ve alacak toplamının eldeki bilgi ve belgelere göre
doğru, denk ve 22/4/1983 tarihli ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’na uygun
olduğuna 20/7/2022 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.
Başkan
Zühtü ARSLAN
|
Başkanvekili
Hasan Tahsin GÖKCAN
|
Başkanvekili
Kadir ÖZKAYA
|
Üye
Engin YILDIRIM
|
Üye
Hicabi DURSUN
|
Üye
Muammer TOPAL
|
Üye
M. Emin KUZ
|
Üye
Rıdvan GÜLEÇ
|
Üye
Recai AKYEL
|
Üye
Yusuf Şevki HAKYEMEZ
|
Üye
Yıldız SEFERİNOĞLU
|
Üye
Selahaddin MENTEŞ
|
Üye
Basri BAĞCI
|
Üye
İrfan FİDAN
|
Üye
Kenan YAŞAR
|