ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Esas Sayısı : 2022/2 (Değişik
İşler)
Karar Sayısı : 2022/1
Karar Tarihi : 21/4/2022
R.G. Tarih – Sayı : 17/6/022
– 31869
TALEPTE BULUNAN: Demokratik
Sol Parti Genel Sekreteri Müzeyyen OKUR
TALEBİN KONUSU: Türkiye’nin Sesi Partisi ambleminin 22/4/1983 tarihli ve
2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun 96. maddesine aykırılığı ileri sürülerek
hükümsüzlüğüne ve siyasi parti sicilinden terkinine karar verilmesi talebidir.
I. TALEBİN GEREKÇESİ
Demokratik Sol Parti Genel Sekreterinin başvuru dilekçesinde özetle, sonradan kurulan Türkiye’nin Sesi Partisinin ambleminin iltibas yaratacak
şekilde benzer olduğu belirtilerek anılan Partinin ambleminin hükümsüzlüğüne ve
siyasi parti sicilinden terkinine karar verilmesi talep edilmiştir.
II. YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞININ MÜTALAASI
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının mütalaasında özetle;
her iki amblemdeki güvercin figürlerinin
büyüklüklerinin birbiriyle benzer ve renklerinin beyaz olduğu, kanatlarının
açık ve aynı yöne uçar vaziyette bulunduğu belirtilerek Türkiye’nin Sesi
Partisi ambleminin Demokratik Sol Parti amblemiyle iltibasa mahal verecek
şekilde benzerlik gösterdiği, her iki siyasi partinin birbiri ile
karıştırılmasına elverişli olduğu ve bu nedenle Türkiye’nin Sesi Partisi ambleminin
hükümsüzlüğü ve siyasi parti sicilinden terkini talebinin kabulüne karar
verilmesi gerektiği ileri sürülmüştür.
III. PARTİNİN SAVUNMASI
Türkiye’nin Sesi Partisi savunmasında özetle; ilk bakışta
fark edilebilen değişik özelliklerin bulunması hâlinde sırf aynı simgenin
amblemde yer almasının iltibasa yol açacağından söz etmenin siyasi partilerin
serbestçe faaliyet göstereceklerine ilişkin Anayasa ilkelerinin ve bunun
uzantısı olan amblem seçme hakkının gereksiz ve ölçüsüz kısıtlanmasına yol
açacağını ifade etmiş; kendi Partileri ile Demokratik Sol Parti amblemlerinde
yer alan güvercin figürlerinin kanat yapıları ve kuyruk şekillerinin farklı
olduğunu, dahası Partilerinin amblemindeki güvercin figürünün zeytin dalı
taşıdığını, ayrıca Partileri ile Demokratik Sol Parti arasında herhangi bir
tarihî veya siyasi miras açısından karışıklık doğuracak bir yakınlık
bulunmadığını belirterek Partilerinin
ambleminin hükümsüzlüğü ve siyasi parti sicilinden terkini talebinin reddine
karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
IV. İNCELEME
1. Demokratik Sol Parti Genel Sekreterinin başvurusu, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının mütalaası,
Türkiye’nin Sesi Partisinin savunması, Raportör Burak FIRAT tarafından
hazırlanan rapor, ilgili Anayasa ve kanun kuralları ile bunların gerekçeleri ve
diğer belgeler okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
2. Talepte
bulunan Demokratik Sol Parti 14/11/1985
tarihinde, ambleminin hükümsüzlüğüne ve siyasi parti sicilinden terkinine karar
verilmesi istenen Türkiye’nin Sesi Partisi ise 31/3/2022 tarihinde kuruluşuna dair bildirge ve eklerinin İçişleri
Bakanlığına verilmesi suretiyle tüzel kişilik kazanmıştır.
3.
Anayasa’nın 68. maddesinin üçüncü fıkrasında “Siyasî partiler önceden izin
almadan kurulurlar ve Anayasa ve kanun hükümleri içerisinde faaliyetlerini
sürdürürler.” hükmüne yer verilmiş, 69. maddesinin son fıkrasında da siyasi
partilerin kuruluş ve çalışmalarının anılan maddedeki esaslar çerçevesinde
kanunla düzenleneceği belirtilmiştir.
4. Siyasi
partilerle ilgili esasların düzenlendiği 22/4/1983 tarihli ve 2820 sayılı
Siyasi Partiler Kanunu'nun “Kullanılamayacak parti adları ve işaretler:”
başlıklı 96. maddesinin birinci fıkrasında “…siyasi parti siciline
kayıtlı bulunan siyasi partilerin isimleri, amblemleri, rumuzları, rozetleri ve
benzeri işaretleri[nin] aynen veya iltibasa mahal verecek şekilde başka
bir siyasi partice kullanılmayacağı…” belirtilmiştir.
5. Öte
yandan 2820 sayılı
Kanun’un “Diğer sebeplerle başvuru” başlıklı 104. maddesinin üçüncü
fıkrasında “…siyasi
parti siciline kayıtlı bulunan siyasi partilerin isimleri, amblemleri ve
rumuzlarını aynen veya iltibasa mahal verecek şekilde kabul eden veya kullanan
siyasi parti aleyhine Anayasa Mahkemesine, Cumhuriyet Başsavcılığınca resen
veya ilgili siyasi parti tarafından doğrudan yazı ile başvurulur. Anayasa
Mahkemesi başvuru tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde isim, amblem ve
rumuzlarla ilgili olarak siyasi parti siciline kayıt önceliğine göre yapacağı
incelemede bu Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasına aykırılık görürse,
aykırılık teşkil eden isim, amblem ve rumuzların hükümsüzlüğüne ve siyasi parti
sicilinden terkinine karar verir.” hükmü
yer almaktadır.
6. Anılan
düzenlemelere göre bir partinin siyasi parti siciline kayıtlı başka bir
partinin amblemini aynen veya iltibasa yol açacak şekilde kullanması
yasaklanmıştır. Siyasi parti siciline kayıtlı bir partinin ambleminde yer alan
bir şekil veya figürün diğer bir parti tarafından karışıklığa yol açmaması
şartıyla kullanılmasında ise herhangi bir engel bulunmamaktadır.
7. Siyasi
partilerin seçmenlere vereceği mesajları daha anlaşılabilir kılması ve hitap
ettikleri seçmen kitlesinin önem atfettiği değerlerin sahiplenildiğinin ifade
edilmesi bakımından hedeflediği idealleri yansıtan ve özetleyen şekil veya
figürleri amblemlerinde kullanmaları son derece doğaldır. Ancak partiler, bu
şekil veya figürleri siyasi parti siciline daha önceden kayıtlı olan partilerin
amblemleriyle iltibasa mahal vermeyecek şekilde kullanmalıdır. Bir partinin
kullanacağı amblemin başka bir parti izlenimi vermemesi, yanılgı veya yanlış
anlamalara sebep olmaması gerekir. Siyasi partilerin isim ve rumuzları gibi
amblemleri de açık olmalı ve kişilerin bir siyasi partiyi başka bir siyasi
parti ile karıştırmalarına yol açmamalıdır.
8. Talepte bulunan Demokratik Sol Partinin amblemi
incelendiğinde amblemde dikdörtgen mavi zemin üzerinde her iki kanadı da açık
bir güvercin figürünün yer aldığı, bu figürün beyaz dikdörtgen ile çevrelendiği
görülmektedir. Türkiye’nin Sesi Partisi tarafından kullanılan amblemde ise
lacivert zemin üzerinde ağzında zeytin dalı bulunan ve her iki kanadı da açık
bir güvercin figürü yer almaktadır. Her ne kadar Türkiye’nin Sesi Partisi’nin
ambleminde diğerinden farklı olarak güvercin figürü ağzında yeşil bir zeytin
dalı taşımakta ise de amblemin baskın figürünün güvercin olduğu, her iki parti
ambleminde de güvercin figürünün yaklaşık olarak aynı büyüklükte, aynı renkte
ve aynı yöne uçar hâlde kanatları açık bir şekilde yer aldığı gözetildiğinde
amblemlerin seçmenin yanılmasına sebep olabileceği değerlendirilmiştir.
9. Bu tespitler çerçevesinde Demokratik Sol Parti ile
Türkiye’nin Sesi Partisi tarafından kullanılan amblemler birlikte
değerlendirildiğinde, Türkiye’nin Sesi Partisi tarafından kullanılmakta olan
amblemin Demokratik Sol Parti tarafından kullanılan amblemle iltibas yaratacak
şekilde benzer olduğu, Demokratik Sol Parti ambleminden duraksamaya neden
olmayacak şekilde ayırt edilmesinin mümkün olmadığı sonucuna varılmıştır.
10.
Açıklanan nedenlerle Türkiye’nin Sesi Partisi
tarafından kullanılmakta olan amblemin 2820 sayılı Kanun’un 96. maddesine
aykırı olduğu anlaşıldığından anılan Partinin ambleminin hükümsüzlüğü ve siyasi
parti sicilinden terkini talebinin kabulü gerekir.
Zühtü ARSLAN, Kadir ÖZKAYA, Engin YILDIRIM ile Selahaddin MENTEŞ bu görüşe katılmamışlardır.
V. HÜKÜM
Türkiye’nin
Sesi Partisinin ambleminin 22/4/1983 tarihli ve 2820 sayılı Siyasi
Partiler Kanunu'nun 96. maddesinin birinci fıkrasına aykırı olması sebebiyle
aynı Kanun'un 104. maddesinin üçüncü fıkrası
gereğince hükümsüzlüğüne ve siyasi parti sicilinden terkinine, Zühtü ARSLAN, Kadir ÖZKAYA, Engin YILDIRIM ile Selahaddin
MENTEŞ’in karşıoyları ve
OYÇOKLUĞUYLA 21/4/2022 tarihinde karar verildi.
Başkan
Zühtü ARSLAN
|
Başkanvekili
Hasan Tahsin GÖKCAN
|
Başkanvekili
Kadir ÖZKAYA
|
|
Üye
Engin YILDIRIM
|
Üye
Hicabi DURSUN
|
Üye
Muammer TOPAL
|
Üye
M. Emin KUZ
|
Üye
Rıdvan GÜLEÇ
|
Üye
Recai AKYEL
|
Üye
Yusuf Şevki HAKYEMEZ
|
Üye
Yıldız SEFERİNOĞLU
|
Üye
Selahaddin MENTEŞ
|
Üye
Basri BAĞCI
|
Üye
İrfan FİDAN
|
Üye
Kenan YAŞAR
|
KARŞIOY GEREKÇESİ
1.
Demokratik Sol Partinin talebi üzerine Türkiye’nin Sesi Partisi ambleminin
iltibasa neden olabilecek şekilde benzerlik arz ettiği gerekçesiyle
hükümsüzlüğüne ve siyasi parti sicilinden terkinine karar verilmiştir.
2.
Anayasa’nın 68. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca “Siyasî partiler
önceden izin almadan kurulurlar ve Anayasa ve kanun hükümleri içerisinde
faaliyetlerini sürdürürler.” 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 96.
maddesinin birinci fıkrasında ise “…siyasi parti siciline kayıtlı bulunan
siyasi partilerin isimleri, amblemleri, rumuzları, rozetleri ve benzeri
işaretleri[nin] aynen veya iltibasa mahal verecek şekilde başka bir
siyasi partice kullanılmayacağı…” belirtilmiştir.
3.
Buna göre kullanılması yasaklanan amblemin bir başka parti tarafından
kullanılan amblemin aynısı veya iltibasa yol açacak şekilde benzer
olması gerekir. İltibasın yasaklanmasının nedeni, siyasi partilerin isim ve
rumuzları gibi amblemlerinin de açık olmasını sağlayarak kişilerin bir siyasi
partiyi başka bir siyasi parti ile karıştırmalarına engel olmaktır.
4. Bununla
birlikte siyasi partilerin, ideolojilerini yansıtan ve seçmene yönelik mesajı
en iyi şekilde vereceğini düşündükleri isim, rumuz ve amblemleri kullanması
konusunda geniş bir özgürlüğe sahip olduğunu belirtmek gerekir. Bu kapsamda
siyasi parti siciline kayıtlı bir partinin ambleminde yer alan bir şekil veya
figürün diğer bir parti tarafından iltibasa yol açmaması şartıyla kullanılmasının
önünde herhangi bir engel bulunmamaktadır. Dolayısıyla 2820 sayılı Kanun’un 96.
maddesinin yasakladığı, amblemde aynı şekil veya figürlerin kullanılması değil,
bunların iltibasa meydan verecek şekilde kullanılmasıdır.
5. Anayasa
Mahkemesi iltibasa neden olmadıkça birbirine benzer isim ve amblemlerin
kullanılmasının siyasi partiler açısından yasaklanmadığını birçok kararında
belirtmiştir. Sözgelimi, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının “Türkiye Birlik
Partisi”nin isminin kendisinden önce kurulan “Türk Birliği Partisi”nin
ismiyle karışıklığa mahal verecek şekilde benzer olduğu, dolayısıyla
hükümsüzlüğüne ve siyasi parti sicilinden terkinine karar verilmesi yönündeki
talebi, “iki partinin isimlerinin gerek anlamsal olarak
gerekse fonetik olarak iltibasa mahal vermeyecek derecede birbirinden farklı
olduğu” gerekçesiyle reddedilmiştir
(AYM, E.2016/12 (Değişik İşler), K.2017/1, 18/01/2019, § 7). Anayasa Mahkemesi
daha yakın tarihli bir kararında ise “kâlp” ve “yıldız”
figürlerini kullanan iki siyasi parti ambleminin iltibasa neden olacak şekilde
benzer olmadığına ve bunların duraksamaya neden olmayacak şekilde ayırt
edilmesinin mümkün olduğuna hükmetmiştir (AYM, E.2020/5 (Değişik İşler),
K.2021/1 14/01/2021, §§ 7, 8).
6. Bu
açıklamalar ışığında Demokratik Sol Parti ile iltibasa meydan veren amblemi
kullandığı iddia edilen Türkiye’nin Sesi Partisinin amblemleri incelendiğinde
ortak figürler kullanılmakla birlikte bunların iltibasa meydan verecek şekilde
aynı veya benzer olduğunu söylemek zordur. Çoğunluk kararında da belirtildiği
üzere, talepte bulunan partinin ambleminde dikdörtgen mavi zemin
üzerinde iki kanadı açık bir güvercin figürünün yer aldığı ve bunun beyaz
dikdörtgen ile çevrelendiği görülmektedir. İltibasa yol açtığı söylenen
amblemde ise lacivert zemin üzerinde ağzında zeytin dalı bulunan
her iki kanadı da açık bir güvercin figürü bulunmaktadır (§ 8).
7. Hükümsüzlüğü
ve terkini talep edilen amblemin talepte bulunan partinin ambleminden birçok
yönden farklı olduğu açıktır. Her şeyden evvel, güvercin figürleri ve zemin
renkleri aynı olmadığı gibi, talepte bulunan partinin ambleminde yer alan beyaz
dikdörtgen çerçevenin diğer partinin ambleminde olmadığı anlaşılmaktadır. Daha
önemlisi, iltibasa meydan verdiğine hükmedilen amblemde, diğerinden farklı
olarak, ağzında yeşil zeytin dalı olan bir güvercin figürüne yer verilmektedir.
Bu zeytin dalının rengi ve büyüklüğü de dikkate alındığında iki figürün
kolaylıkla ayırt edilebilir mahiyette olduğu, dolayısıyla iltibasa neden olacak
şekilde benzer olmadığı görülmektedir.
8. Açıklanan
gerekçelerle Türkiye’nin Sesi Partisi tarafından kullanılan amblemin iltibasa
mahal verecek şekilde olmadığını düşündüğümden, çoğunluğun aksi yöndeki
kararına katılmıyorum.
KARŞI OY
1. Demokratik Sol Parti Genel Sekreterliğince, kendilerinden
sonra kurulan Türkiye’nin Sesi Partisi’nin ambleminin, iltibas oluşturacak
şekilde kendi amblemleri ile benzer olduğundan bahisle anılan Partinin
ambleminin hükümsüzlüğüne ve siyasi parti sicilinden terkinine karar verilmesi
talep edilmiş; Yargıtay Cumhuriyet
Başsavcılığı’nca istem doğrultusunda mütalaada bulunulmuş, Mahkememiz çoğunluğunca da istemin kabulüne karar
verilmiştir.
2. Aşağıda açıklanan nedenlerle tarafımızca çoğunluk
görüşüne dayalı karara iştirak edilememiştir.
3.
Anayasa’nın 68. maddesinin dördüncü fıkrasında “Siyasî partiler önceden izin
almadan kurulurlar ve Anayasa ve kanun hükümleri içerisinde faaliyetlerini
sürdürürler.” hükmüne yer verilmiş; 69. maddesinin son fıkrasında da siyasi
partilerin kuruluş ve çalışmalarının anılan maddedeki esaslar çerçevesinde
kanunla düzenleneceği belirtilmiştir.
4. Siyasi
partilerle ilgili esasların düzenlendiği 22/4/1983 tarihli ve 2820 sayılı
Siyasi Partiler Kanunu'nun “Kullanılamayacak parti adları ve işaretler:” başlıklı
96. maddesinin birinci fıkrasında “…siyasi parti siciline kayıtlı
bulunan siyasi partilerin isimleri, amblemleri, rumuzları, rozetleri ve benzeri
işaretleri(nin) aynen veya iltibasa mahal verecek şekilde başka bir
siyasi partice kullanılmayacağı…” belirtilmiştir.
5. Buna
göre bir parti, siyasi parti siciline kayıtlı bir başka partinin amblemini
aynen veya iltibasa yol açacak şekilde kullanamaz. Bununla birlikte siyasi
parti siciline kayıtlı bir partinin ambleminde yer alan bir şekil veya figürün
diğer bir parti tarafından karışıklığa yol açmayacak şekilde kullanılması ise
mümkündür. Bunun önünde herhangi bir yasal engel bulunmamaktadır.
6. Öte
yandan, siyasi partilerin, seçmenler nezdinde bilinirlik sağlanması, verilecek
mesajların daha anlaşılabilir kılınması ve hitap edilen seçmen kitlesinin önem
atfettiği değerlerin sahiplenildiğinin ifade edilebilmesi bakımından
hedeflediği idealleri yansıtan ve özetleyen şekil veya figürleri amblemlerinde
kullanmaları son derece doğaldır. Ancak biraz önce de belirtildiği üzere bu şekil
veya figürlerin, siyasi parti siciline daha önceden kayıtlı olan partilerin
amblemleriyle iltibasa mahal vermeyecek şekilde kullanılması gerekmektedir. Bir
partinin kullanacağı amblemin başka bir parti adını çağrıştırmaması, yanılgı
veya yanlış anlamalara sebep olmaması gerekir. Siyasi partilerin isim ve
rumuzları gibi amblemleri de açık olmalı ve kişilerin bir siyasi partiyi başka
bir siyasi parti ile karıştırmalarına yol açmaması gerekir.
7. Talepte bulunan Demokratik Sol Partinin amblemi
incelendiğinde amblemde dikdörtgen mavi zemin üzerinde her iki kanadı da açık
bir güvercin figürünün yer aldığı, bu figürün beyaz dikdörtgen ile çevrelendiği
görülmektedir. Türkiye’nin Sesi Partisi tarafından kullanılan amblemde ise
lacivert zemin üzerinde ağzında zeytin dalı bulunan ve her iki kanadı da açık
bir güvercin figürü yer almaktadır. Her iki amblemdeki güvercin figürlerinin
büyüklükleri de yaklaşık olarak aynıdır. Ancak Türkiye’nin Sesi Partisinin
ambleminde yer alan güvercin figürü diğerinden farklı olarak ağzında yeşil bir
zeytin dalı taşımaktadır. Zeytin dalının büyüklüğü ve rengi amblemin tamamı
gözetildiğinde ilk bakışta fark edilecek ve dikkat çekecek durumdadır. Bu
yönüyle amblemdeki güvercin figürünün ağzında taşıdığı zeytin dalı, güvercin
figürlerinin aynı yöne bakıp bakmamasından veya kanatlarının açık olup
olmamasından daha ayırt edici bir niteliğe sahiptir.
8. Bu tespitler çerçevesinde Demokratik Sol Parti ile
Türkiye’nin Sesi Partisi tarafından kullanılan amblemler birlikte
değerlendirildiğinde, Türkiye’nin Sesi Partisi tarafından kullanılmakta olan
amblemin Demokratik Sol Parti tarafından kullanılan amblemle iltibas yaratacak
şekilde benzer olmadığı, Demokratik Sol Parti ambleminden duraksamaya neden
olmayacak şekilde ayırt edilmesinin mümkün olduğu sonucuna varılmıştır.
9. Açıklanan nedenlerle, Türkiye’nin
Sesi Partisi tarafından kullanılmakta olan amblemin 2820 sayılı Kanun’un 96.
maddesine aykırı olmadığı anlaşıldığından anılan Partinin ambleminin
hükümsüzlüğü ve siyasi parti sicilinden terkini talebinin reddine karar
verilmesi gerektiği görüşüyle çoğunluk görüşüne dayalı aksi yöndeki karara
katılmıyorum.
|
|
|
|
Başkanvekili
Kadir ÖZKAYA
|
KARŞIOY GEREKÇESİ
1. 22/4/1983 tarihli ve 2820 sayılı Siyasi Partiler
Kanunu’nun “Kullanılmayacak parti adları ve işaretler:” başlıklı 96. maddesinin
birinci fıkrasında” …siyasi parti siciline kayıtlı bulunan siyasi partilerin
isimleri, amblemleri, rumuzları, rozetleri ve benzeri işaretler(nin) aynen veya
iltibasa mahal verecek şekilde başka bir siyasi partice kullanılmayacağı…”
düzenlenmiştir. Buna göre, bir partinin siyasi parti siciline kayıtlı başka bir
partinin amblemini aynen veya iltibasa yol açacak şekilde kullanması mümkün
değildir. Diğer taraftan, siyasi parti siciline kayıtlı bir partinin ambleminde
yer alan bir şekil veya figürün başka bir parti tarafından karışıklığa yol
açmaması şartıyla kullanılmasında ise herhangi bir sakınca bulunmamaktadır.
2. Siyasi partiler, topluma ve seçmenlere iletmek
istedikleri mesajlarını, ifadelerini, ideallerini ve ideolojilerini çarpıcı ve
akılda kalacak biçimde yansıtan, aksettiren ve özetleyen, taraftarları ve
seçmenleri arasında partiye bağlılık duygusunu geliştiren şekil veya figürleri
amblem, rumuz veya logo olarak kullanmaktadırlar. Bu şekil veya figürler parti
kimliğinin an açık ve yalın olarak dışa vurulduğu simgelerdir. Bununa beraber,
partiyi temsil eden şekil veya figürlerin siyasi parti siciline daha önceden
kayıtlı olan partilerin amblemleriyle iltibasa mahal vermeyecek şekilde kullanması
gerekliliği hem hukuki olarak hem de adil siyasi rekabet açısından gereklidir.
Bir partinin kullanacağı amblemin başka bir parti çağrışımı uyandırmaması,
izlenimi yaratmaması, seçmen üzerinde yanılgı, karışıklık veya yanlış
anlamalara neden olmaması beklenir.
3. Türkiye’nin Sesi Partisinin amblemine karşı itirazda
bulunan Demokratik Sol Partinin amblemine baktığımızda amblemde dikdörtgen mavi
zemin üzerinde her iki kanadı da açık bir güvercin figürünün yer aldığı, bu
figürün beyaz dikdörtgen ile çevrelendiği görülmektedir. Türkiye’nin Sesi
Partisi tarafından kullanılan amblemde ise lacivert zemin üzerinde ağzında
zeytin dalı bulunan ve her iki kanadı da açık bir güvercin figürü yer
almaktadır. Her iki amblemdeki güvercin figürlerinin büyüklükleri de yaklaşık
olarak aynıdır. Ancak Türkiye’nin Sesi Partisinin ambleminde yer alan güvercin
figürü diğerinden farklı olarak ağzında yeşil bir zeytin dalı taşımaktadır.
Zeytin dalının büyüklüğü ve rengi amblemin tamamı gözetildiğinde ilk bakışta
fark edilecek ve dikkat çekecek bir durum taşımaktadır. Ek olarak Türkiye’nin
Sesi Partisinin amblemi daha koyu bir mavi üzerinde bulunmaktadır ve partinin
tam adı da kısaltmanın altında yazılmıştır. Bütün bunlar itirazda bulunan
Demokratik Sol Partinin amblemi ile Türkiye’nin Sesi Partisinin amblemini
farklılaştırmaktadır.
4. Seçmenler çeşitli nedenlerle parti adlarını,
kısaltmalarını ve amblemlerini karıştırabilir. Sırf isim ve kısaltma
benzerliğinden dolayı Anayasanın tanıdığı en temel haklardan olan siyasi parti
kurma ve siyasi faaliyette bulunma hakkı kısıtlanmamalıdır. Bir siyasi partinin
kendisini en iyi ifade ettiğini düşündüğü ismi, kısaltmayı ve amblemi terk
etmeye zorlanması ifade ve örgütlenme özgürlüğü ve demokrasi esaslarıyla
bağdaşmayan ölçüsüz bir müdahale anlamına gelmektedir.
5. Sonuç olarak, Demokratik Sol Parti ile Türkiye’nin
Sesi Partisi tarafından kullanılan amblemler birlikte değerlendirildiğinde,
Türkiye’nin Sesi Partisi tarafından kullanılmakta olan amblemin Demokratik Sol
Parti tarafından kullanılan amblemle iltibas yaratacak şekilde benzer olmadığı
kanaatine varılmıştır.
KARŞI OY
1. Türkiye’nin Sesi partisi ambleminin siyasi parti
kanunun 96. Maddesinin 1. Fıkrasına aykırı olması nedeniyle aynı kanunun 104.
Maddesinin 3. Fıkrası gereğince hükümsüzlüğüne ve siyasi parti sicilinden terkinine
Anayasa Mahkemesinin sayın çoğunluğunca karar verilmiştir. Aşağıda belirttiğim
gerekçelerle sayın çoğunluğun görüşüne katılmadım.
2. Anayasa Mahkemesinin kararında talebin gerekçesi,
Yargıtay Başsavcılığının mütalaası, Türkiye’nin Sesi Partisinin savunması,
ayrıntılı olarak belirtilmiştir.
3. 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun “Kullanılmayacak
parti adları ve işaretler.” başlıklı 96. Maddesinin birinci fıkrasında “…
siyasi parti siciline kayıtlı bulunan siyasi partilerin isimleri, amblemleri,
rumuzları, rozetleri ve benzeri işaretlerinin aynen veya iltibasa mahal verecek
şekilde başka bir siyasi partice kullanılmayacağı…” belirtilmiştir. 104.
Maddesinde de “… kanunun 96. Maddenin 1. Fıkrasına aykırılık görürse
aykırılık teşkil eden isim, amblem ve rumuzların hükümsüzlüğüne ve siyasi parti
sicilinden terkinine karar verir.” Hükmü yer almaktadır.
4. Kanuni düzenlemelerden anlaşılacağı üzere bir partinin
siyasi parti siciline kayıtlı başka bir partinin amblemini veya iltibasa yol
açacak şekilde kullanması yasaklanmıştır. Siyasi parti siciline kayıtlı bir
partinin ambleminde yer alan bir şekil veya figürün diğer parti tarafından
karışıklığa yol açmaması şartıyla kullanılabileceği açıktır.
5. Talepte bulunan Demokratik Sol Partinin amblemi
incelendiğinde amblemde dikdörtgen mavi zemin üzerinde her iki kanadı da açık
bir güvercin figürünün yer aldığı, bu figürün beyaz dikdörtgen ile çevrelendiği
görülmektedir. Türkiye’nin Sesi Partisi tarafından kullanılan amblemde ise
lacivert zemin üzerinde ağzında zeytin dalı bulunan ve her iki kanadı da açık
bir güvercin figürü yer almaktadır. Her iki amblemdeki güvercin figürlerinin
büyüklükleri de yaklaşık olarak aynıdır. Ancak Türkiye’nin Sesi Partisinin
ambleminde yer alan güvercin figürü diğerinden farklı olarak ağızında yeşil bir
zeytin dalı taşımaktadır. Zeytin dalının büyüklüğü ve rengi amblemin tamamı
gözetildiğinde ilk bakışta fark edilecek ve dikkat çekecek durumdadır. Bu
yönüyle amblemdeki güvercin figürünün ağzında taşıdığı zeytin dalı, güvercin
figürlerinin aynı yöne bakıp bakmamasından veya kanatlarının açık olup
olmamasından daha ayırt edici bir niteliğe sahiptir.
6. Bu tespitler çerçevesinde Demokratik Sol Parti ile
Türkiye’nin Sesi Partisi tarafından kullanılan amblemler birlikte
değerlendirildiğinde, Türkiye’nin Sesi Partisi tarafından kullanılmakta olan
amblemin Demokratik Sol Parti tarafından kullanılan amblemle iltibas yaratacak
şekilde benzer olmadığı, Demokratik Sol Parti ambleminden duraksamaya neden
olmayacak şekilde ayırt edilmesinin mümkün olduğu sonucuna varılmıştır.
7. Açıklanan nedenlerle Türkiye’nin Sesi Partisi
tarafından kullanılmakta olan amblemin 2820 sayılı Kanun’un 96. Maddesine
aykırı olmadığı anlaşıldığından, Sayın çoğunluğun bu görüşüne katılmadım.