ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Esas Sayısı : 2020/55 (Siyasi
Parti Mali Denetimi)
Karar Sayısı : 2021/176
Karar Tarihi : 24/6/2021
R.G. Tarih-Sayısı : 26/9/2021-31610
I. MALİ DENETİMİN KONUSU
Hak ve Huzur Partisinin 2019 yılı kesin hesabının
incelenmesidir.
II. İLK İNCELEME
1. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü hükümleri uyarınca Zühtü
ARSLAN, Hasan Tahsin GÖKCAN, Kadir ÖZKAYA, Engin YILDIRIM, Hicabi DURSUN, Celal
Mümtaz AKINCI, Muammer TOPAL, M. Emin KUZ, Rıdvan GÜLEÇ, Recai AKYEL, Yusuf
Şevki HAKYEMEZ, Yıldız SEFERİNOĞLU Selahaddin MENTEŞ, Basri BAĞCI ve İrfan
FİDAN’ın katılımlarıyla 4/3/2021 tarihinde yapılan ilk inceleme toplantısında;
2. Hak ve Huzur Partisinin 2019 yılı kesin hesap
dosyasında, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının siyasi parti teşkilat listesinde
aktif görünen 15 il teşkilatına ait kesin hesap cetvellerinin sunulmadığı
tespit edilmiştir.
3. Partilerin genel merkez, il, ilçe ve belde
başkanlıklarının hayatın olağan akışı gereği kira, su, elektrik, posta,
telefon, kırtasiye, tutulacak defterlerin satın alınması gibi birtakım genel
yönetim giderlerini de yapması gerekir.
4. Siyasi partilerin faaliyetlerini yürüttükleri genel
merkez, il, ilçe ve belde başkanlıklarına ait yerler partilerin kendilerine ait
olabileceği gibi kiralık olarak da kullanılabilecektir. Şayet parti
yetkililerine ait veya bunların kendi kullandıkları yerlerde siyasi parti
faaliyette bulunuluyor ise bu takdirde kira sözleşmesi düzenlenerek isabet eden
tutarın partiye bağış olarak kaydedilmesi gerekir.
5. 22/4/1983 tarihli ve 2820 sayılı Siyasi Partiler
Kanunu’nun 69. maddesinde bir siyasi partinin bütün gelirlerinin o siyasi
partinin tüzelkişiliği adına elde edileceği, 70. maddesinde siyasi partilerin
giderlerinin amaçlarına aykırı olamayacağı ve bir siyasi partinin bütün giderlerinin
o siyasi parti tüzelkişiliği adına yapılacağı, 111. maddesinin birinci
fıkrasının (c) bendinde de yapılan inceleme ve araştırmaları engelleyen ve
istenen bilgileri vermeyen parti sorumluları hakkında altı aydan bir yıla kadar
hapis ve altmış milyon liradan az olmamak üzere ağır para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır. Bu hükümlere göre parti yetkililerinin genel yönetim
giderlerini kendi imkânlarıyla karşılamaları mümkün değildir. Parti
yetkililerinin bu şekilde yapmış oldukları gider bedellerini partiye bağış
geliri olarak kaydetmek suretiyle parti tüzelkişiliği adına hesaplara dâhil
etmesi gerekir.
6. Yönetim giderlerinin hesaplarda görülmemesi kayıt dışı
gelir ve gider oluşturulmuş olduğunu göstermektedir. Bu durumda, 2820 sayılı
Kanun’un 69. ve 70. maddelerine aykırı davranılmış olmaktadır.
7. Mahkemeye bilgilerin istendiği şekliyle verilmemesi,
hesap verilebilir şekilde kayıt ve belge düzeninin oluşturulmaması, hesabın
dışında gelir ve gider oluşturulması, inceleme ve araştırmayı engellemeye
yönelik eylemler olduğundan 2820 sayılı Kanun’un 111. maddesinin birinci
fıkrasının (c) bendi gereğince gerekli işlemlerin yapılmasını temin için Ankara
Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulması gerekir.
8. Bu itibarla Hak ve Huzur Partisinin 2019 yılı kesin
hesabının incelenmesi sonucunda;
- Genel Merkeze ait kesin hesap cetvelinin sunulmasından
dolayı işin esasının incelenmesine,
- Esas incelemenin yapılabilmesi amacıyla Genel Merkez
kesin hesabının dayanağını oluşturan gelir ve gider belgeleri ile bu belgelerin
kaydedildiği defterleri Sayıştay Başkanlığına göndermesi için Partiye bu
kararın tebliğinden itibaren otuz gün süre verilmesine,
- Anayasa Mahkemesine istenen bilgilerin istendiği
şekliyle verilmemesi, hesap verilebilir şekilde kayıt ve belge düzeninin
oluşturulmaması, hesabın dışında gelir ve gider yapılması, inceleme ve
araştırmayı engellemeye yönelik eylemler olduğundan Parti sorumluları hakkında
2820 sayılı Kanun’un 111. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca
yasal işlem yapılması için Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda
bulunulmasına,
OYBİRLİĞİYLE karar verilmiştir.
III. ESASIN İNCELENMESİ
9. Hak ve Huzur Partisinin Anayasa Mahkemesine verdiği
2019 yılı kesin hesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan defter ve belgeler
üzerinde yapılan inceleme sonuçlarını içeren ve Sayıştay Başkanlığı tarafından
hazırlanıp Raportör Ömer DURSUN tarafından Heyete sunulan esas inceleme raporu,
Anayasa ve 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve
Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Kanun’un ilgili kuralları,
bunların gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra
gereği görüşülüp düşünüldü:
10. Denetimin maddi ögelerini oluşturan defter ve belgelerde
Partinin 2019 yılı gelirler toplamının 7.800 TL olduğu ve giderler
toplamının 7.800 TL olduğu anlaşılmaktadır.
11. Partinin 2019 yılı kesin hesabının gelir ve gider
rakamlarının yukarıda açıklanan tutarlardan oluştuğu, bu hâliyle 2019 yılı
kesin hesabının doğru, denk ve 2820 sayılı Kanun’a uygun olduğu sonucuna
varılmıştır.
A. Gelirlerin
İncelenmesi
1. Genel Merkez Gelirleri
12. Partinin Genel Merkez gelirleri toplamı 7.800 TL olup
bu tutarın tamamı bağışlardan oluşmaktadır.
13. Parti Genel Merkezinin defter kayıtları ve gelir
belgeleri üzerinde yapılan inceleme neticesinde gelirlerin 2820 sayılı Kanun’a
uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.
2. İl Örgütleri Gelirleri
14. Parti il örgütlerinin
gelirlerine ilişkin herhangi bir bildirimde bulunulmamıştır.
B. Giderlerin İncelenmesi
1. Genel Merkez Giderleri
15. Partinin Genel Merkez
giderleri toplamı 7.800 TL olup bu
tutarın tamamı kira ve apartman aidat giderlerinden oluşmaktadır.
16. Parti Genel Merkezinin defter kayıtları ve gider belgeleri
üzerinde yapılan inceleme neticesinde giderlerin 2820 sayılı Kanun’a uygun
olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.
2. İl Örgütleri Giderleri
17. Parti il örgütlerinin
giderlerine ilişkin herhangi bir bildirimde bulunulmamıştır.
C. Parti Mallarının İncelenmesi
18. Partinin 2019 yılı
defter ve belgeleri üzerinde yapılan inceleme neticesinde herhangi bir taşınır
ve taşınmaz mal ile menkul kıymet ediniminin olmadığı anlaşılmıştır.
IV. SONUÇ
Hak ve Huzur Partisinin 2019 yılı kesin hesabının
incelenmesi sonucunda;
Partinin 2019 yılı kesin hesabında gösterilen 7.800 TL gelir toplamı
ile 7.800 TL
gider toplamının eldeki bilgi ve belgelere göre doğru, denk ve 22/4/1983
tarihli ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’na uygun olduğuna 24/6/2021 tarihinde
OYBİRLİĞİYLE karar verildi.
Başkan
Zühtü
ARSLAN
|
Başkanvekili
Hasan
Tahsin GÖKCAN
|
Başkanvekili
Kadir
ÖZKAYA
|
Üye
Engin
YILDIRIM
|
Üye
Hicabi
DURSUN
|
Üye
Celal
Mümtaz AKINCI
|
Üye
Muammer
TOPAL
|
Üye
M.
Emin KUZ
|
Üye
Rıdvan
GÜLEÇ
|
Üye
Recai
AKYEL
|
Üye
Yusuf
Şevki HAKYEMEZ
|
Üye
Yıldız
SEFERİNOĞLU
|
Üye
Selahaddin
MENTEŞ
|
Üye
Basri
BAĞCI
|
Üye
İrfan
FİDAN
|