ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Esas Sayısı:2018/71 (Siyasi
Parti Mali Denetimi)
Karar Sayısı:2019/7
Karar Tarihi:13/2/2019
R.G. Tarih – Sayı:22/3/2019 -
30722
I. MALİ DENETİMİN KONUSU
Türkiye Birlik Partisi 2017 yılı kesin hesabının
incelenmesidir.
II. İLK İNCELEME
1. Türkiye Birlik Partisinin Anayasa Mahkemesine verdiği
2017 yılı kesin hesabına ilişkin belgeler üzerinde yapılan inceleme sonuçlarını
içeren ve Raportör Sadettin CEYHAN tarafından Heyete sunulan ilk inceleme
raporu, Anayasa ve 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin
Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 22/4/1983 tarihli ve 2820
sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ile
diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
2. Parti tarafından sadece Genel Başkan tarafından
imzalanan ve 2017 yılı içinde elde edilen toplam gelir ve gider miktarının
neler olduğunu açıklayan bir yazı gönderilmiştir. Genel Merkez ve il örgütlerinin
2017 yılı kesin hesapları, Parti Merkez Karar ve Yönetim Kurulu tarafından
alınmış; Parti Genel Merkez kesin hesabının incelenip kabul edildiğine ve
birleştirildiğine ilişkin karar, yıl içinde edindiği taşınmaz ve değeri 100
TL’yi aşan taşınır malların, menkul kıymetlerin ve her türlü hakların
değerleriyle edinim tarihlerini ve şekillerini gösteren liste, yıl sonu kasa
sayım tutanağı ve banka mutabakat yazıları ise gönderilmemiştir.
3. 2820 sayılı Kanun’un 74. maddesinde “Siyasi
partilerin mali denetimi Anayasa Mahkemesince yapılır. Anayasa Mahkemesi,
siyasi partilerin mal edinimleri ile gelir ve giderlerinin Kanuni uygunluğunu
denetler…./ Siyasi partilerin genel başkanları, karara bağlanarak
birleştirilmiş bulunan kesin hesap ile parti merkez ve bağlı ilçeleri de
kapsayan iller teşkilatının kesin hesaplarının onaylı birer örneğini Haziran
ayı sonuna kadar Anayasa Mahkemesine ve bilgi için Yargıtay Cumhuriyet
Başsavcılığına vermek zorundadırlar. Bu belgelere, ilgili siyasi partinin aynı
hesap döneminde edindiği taşınmaz ve değeri yüz milyon lirayı aşan taşınır
malların, menkul kıymetlerin ve her türlü hakların değerleri ile edinim
tarihlerini ve şekillerini de belirten listeleri eklenir./…” hükmü, 111.
maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde ise siyasi partilerin “74 üncü
madde hükümlerine aykırı hareket eden sorumluları hakkında, üç aydan altı aya
kadar hafif hapis ve on beş milyon liradan otuz milyon liraya kadar hafif para
cezası” verileceği hükmü yer almıştır.
4. Genel Merkez hesap cetveli ile Parti Merkez Karar ve
Yönetim Kurulu tarafından alınmış, Parti Genel Merkezi ve il örgütlerinin kesin
hesaplarının incelenip kabul edildiğine ve birleştirildiğine ilişkin kararı
göndermeyen Parti yetkilileri hakkında 2820 sayılı Kanun’un 111. maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendine istinaden gerekli işlemlerin yapılması için Ankara
Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulması gerekir.
5. Ayrıca Mahkemeye hesap verilebilir şekilde kayıt ve
belge düzeninin oluşturulmaması inceleme ve araştırmayı engellemeye yönelik
eylemler olduğundan 2820 sayılı Kanun’un 111. maddesinin birinci fıkrasının (c)
bendine istinaden gerekli işlemlerin yapılması için Ankara Cumhuriyet
Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulması gerekir.
6. Diğer taraftan Parti Genel Merkez kesin hesabının
denetimi gerçekleştirilemediğinden Partinin 2017 yılı hesabının 2820 sayılı
Kanun uyarınca kabul edilmesi mümkün değildir.
III. SONUÇ
Türkiye Birlik Partisinin 2017 yılı kesin hesabının
incelenmesi sonucunda;
A. Genel Merkeze ait
2017 yılı kesin hesabı ile Parti Merkez Karar ve Yönetim Kurulu tarafından
alınmış, Parti Genel Merkezi ve il örgütlerinin kesin hesaplarının incelenip
kabul edildiğine ve birleştirildiğine ilişkin kararın gönderilmemesi nedeniyle
22/4/1983 tarihli ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 74. maddesi ve aynı
Kanun’un 111. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca yasal işlem
yapılması için Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmasına,
B. Mahkemeye hesap
verilebilir şekilde kayıt ve belge düzeninin oluşturulmaması ile hesabın
dışında gelir ve gider oluşturulması inceleme ve araştırmayı engellemeye
yönelik eylemler olduğundan 2820 sayılı Kanun’un 111. maddesinin birinci
fıkrasının (c) bendi uyarınca yasal işlem yapılması için Ankara Cumhuriyet
Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmasına,
C. Parti Genel
Merkez kesin hesabının denetimi gerçekleştirilemediğinden Partinin 2017 yılı
hesabının 2820 sayılı Kanun uyarınca kabul edilmesinin mümkün olmadığına,
13/2/2019 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.
Başkan
Zühtü ARSLAN
|
Başkanvekili
Burhan ÜSTÜN
|
Başkanvekili
Engin YILDIRIM
|
Üye
Serdar ÖZGÜLDÜR
|
Üye
Serruh KALELİ
|
Üye
Recep KÖMÜRCÜ
|
Üye
Hicabi DURSUN
|
Üye
Celal Mümtaz AKINCI
|
Üye
Muammer TOPAL
|
Üye
M. Emin KUZ
|
Üye
Hasan Tahsin GÖKCAN
|
Üye
Kadir ÖZKAYA
|
Üye
Rıdvan GÜLEÇ
|
Üye
Recai AKYEL
|
Üye
Yusuf Şevki HAKYEMEZ
|