ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Esas Sayısı:2019/3 (Değişik
İşler)
Karar Sayısı:2019/4
Karar Tarihi:11/7/2019
R.G. Tarih – Sayı:13/9/2019 –
30887
TALEPTE BULUNAN: Hayrat
Kaymakamlığı
TALEBİN KONUSU: 22/4/1983
tarihli ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 121. maddesi aracılığıyla
22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 87. maddesi uyarınca
genel kurul toplantısını iki defa üst üste yapmaması nedeniyle Liberal Demokrat
Parti Hayrat İlçe Teşkilatının kendiliğinden dağılma hâlinin ve buna bağlı
olarak hukuki varlığının sona erdiğinin tespitinin yapılmasına karar verilmesi
talebidir.
I. İNCELEME
1. Başvuruda, olağan genel kurul toplantısını iki defa
üst üste yapmadığı gerekçesiyle Liberal Demokrat Parti Hayrat İlçe Teşkilatının
kendiliğinden dağılma hâlinin ve buna bağlı olarak hukuki varlığının sona
erdiğinin tespitine karar verilmesi talep edilmiştir.
2. 2820 sayılı Kanun’un 121. maddesinin birinci
fıkrasında “Türk Kanunu Medenisi ile Dernekler Kanununun ve dernekler
hakkında uygulanan diğer kanunların bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri, siyasi
partiler hakkında da uygulanır” denilmektedir.
3. 4721 sayılı Kanun’un 87. maddesinde; kuruluş amacının
gerçekleşmesinin imkânsız hâle gelmesi, ilk genel kurul toplantısının kanunda
öngörülen sürede yapılmamış ve zorunlu organlarının oluşturulmamış olması,
tüzük gereğince yönetim kurulunun oluşturulmasının imkânsız hâle gelmesi,
olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılmaması gibi durumlar
derneğin kendiliğinden sona erme nedenleri olarak sayılmakta ve her ilgilinin
derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitini isteyebileceği hükme
bağlanmaktadır.
4. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin
Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un “Mahkemenin görev ve
yetkileri” başlıklı 3. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (d) bendinde “Siyasi
partilerin kapatılmasına ve Devlet yardımından yoksun bırakılmasına ilişkin
davalar ile ihtar başvuruları ve dağılma durumunun tespiti istemlerini karara
bağlamak” Anayasa Mahkemesinin görevleri arasında sayılmıştır. Buna göre
Anayasa Mahkemesinin siyasi partilerle ilgili görevlerinden biri de siyasi
partilerin dağılma durumunu tespit etmektir.
5. Anayasa Mahkemesinin 16/3/2016 tarihli ve E.2015/2 (D.
İş), K.2016/4 sayılı kararında da belirtildiği üzere siyasi partilerin dağılma
durumunun tespiti talebiyle Anayasa Mahkemesine başvuruda bulunabilecek
olanlar, siyasi partilerin hukuki ve mali sorumluluk sahibi yasal temsilcileri
ile siyasi partilerin kapatılması davasını açmak ve sicil dosyalarını tutmakla
görevli olan Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığıdır.
6. Bu çerçevede 4721
sayılı Kanun’un 87. maddesi uyarınca sulh hukuk mahkemesi ve kaymakamlıklar
tarafından yapılan başvurulara ilişkin olarak Anayasa Mahkemesince verilen 15/11/2017
tarihli ve E.2017/7 (D. İş), K.2017/6, 15/11/2017 tarihli ve E.2017/8 (D. İş),
K.2017/7, 15/11/2017 tarihli ve E.2017/9 (D. İş), K.2017/8 ile 31/5/2018
tarihli ve E.2018/6 (D. İş), K.2018/5 sayılı kararlarda, sulh hukuk mahkemesi
ve kaymakamlıkların siyasi partilerin il ve ilçe teşkilatlarının dağılma
hâllerinin ve buna bağlı olarak hukuki varlıklarının sona erdiğinin tespitini
talep etme yetkilerinin bulunmadığı belirtilmiştir.
7. Öte yandan 2820 sayılı Kanun’un 3. maddesinde siyasi
partiler “…Anayasa ve kanunlara uygun olarak; Cumhurbaşkanı, milletvekili ve
mahalli idareler seçimleri yoluyla, tüzük ve programlarında belirlenen
görüşleri doğrultusunda çalışmaları ve açık propagandaları ile milli iradenin
oluşmasını sağlayarak demokratik bir Devlet ve toplum düzeni içinde ülkenin
çağdaş medeniyet seviyesine ulaşması amacını güden ve ülke çapında faaliyet
göstermek üzere teşkilatlanan tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar” olarak
tanımlanmıştır. Bu tanımdan anlaşılacağı üzere siyasi partiler, genel merkez ile
il ve ilçe teşkilatlarını da kapsayan ve tek bir tüzel kişiliğe sahip
kuruluşlardır. Anayasa Mahkemesinin 27/12/2018 tarihli ve E.2018/13 (D. İş),
K.2018/13 sayılı kararında da belirtildiği üzere Mahkemenin siyasi partilerin
dağılma hâlini tespiti ile ilgili görevi genel merkez, il ve ilçe
teşkilatlarının tamamını kapsayan siyasi parti tüzel kişiliğine yönelik olup
Mahkemenin siyasi partilerin il ve ilçe teşkilatlarının dağılma hâllerinin
tespiti görevi bulunmamaktadır.
8. Açıklanan nedenlerle Liberal Demokrat Parti Hayrat
İlçe Teşkilatının kendiliğinden dağılma hâlinin ve buna bağlı olarak hukuki
varlığının sona erdiğinin tespitine yönelik talebin Mahkemenin görevsizliği
nedeniyle reddine karar verilmesi gerekir.
II. HÜKÜM
Liberal Demokrat Parti
Hayrat İlçe Teşkilatının kendiliğinden dağılma hâlinin ve buna bağlı olarak
hukuki varlığının sona erdiğinin tespitine yönelik talebin görevsizlik
nedeniyle REDDİNE 11/7/2019 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.
Başkan
Zühtü
ARSLAN
|
Başkanvekili
Engin
YILDIRIM
|
Başkanvekili
Hasan
Tahsin GÖKCAN
|
Üye
Serdar
ÖZGÜLDÜR
|
Üye
Recep
KÖMÜRCÜ
|
Üye
Burhan
ÜSTÜN
|
Üye
Hicabi
DURSUN
|
Üye
Celal
Mümtaz AKINCI
|
Üye
Muammer
TOPAL
|
Üye
M.
Emin KUZ
|
Üye
Kadir
ÖZKAYA
|
Üye
Recai
AKYEL
|
Üye
Yusuf
Şevki HAKYEMEZ
|
Üye
Yıldız
SEFERİNOĞLU
|