ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Esas Sayısı:2018/24 (Siyasi
Parti Mali Denetimi)
Karar Sayısı:2019/4
Karar Tarihi:13/2/2019
R.G. Tarih – Sayı:21/3/2019 -
30721
I. MALİ DENETİMİN KONUSU
1923 Cumhuriyet Partisi 2017 yılı kesin hesabının
incelenmesidir.
II. İLK İNCELEME
1. 1923 Cumhuriyet Partisinin Anayasa Mahkemesine verdiği
2017 yılı kesin hesabına ilişkin belgeler üzerinde yapılan inceleme sonuçlarını
içeren ve Raportör Sadettin CEYHAN tarafından Heyete sunulan ilk inceleme
raporu, Anayasa ve 30/3/2011tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin
Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 22/4/1983 tarihli ve 2820
sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ile diğer
yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
2. Parti göndermiş olduğu 2017 yılı Genel Merkez kesin
hesabına göre yıl içinde 274,93 TL gelir elde etmiş ve aynı miktarda gider
gerçekleştirmiştir.
3. Ayrıca Parti, teşkilatlandığı iki il örgütüne ait
kesin hesabı sunmamıştır.
4. Siyasi partilerin faaliyetlerini yürüttükleri genel
merkez, il ve ilçe başkanlıklarına ait binaların kendi mülkü veya kira olması
gerekmektedir. Şayet parti yetkililerine ait binalarda siyasi faaliyette
bulunuluyor ise (genel merkez, il, ilçe teşkilatının faaliyette bulunduğu
binalar) bu takdirde kira sözleşmesi düzenlenerek isabet eden tutarın partiye
bağış olarak kaydedilmesi gerekir.
5. Parti yetkililerinin sundukları kesin hesapta, Genel
Merkeze ait çok düşük miktarda gelir ve gider gerçekleştiği belirtilmiş;
teşkilat kurulmuş olan kırk beş il örgütüne ilişkin herhangi bir gelir ve gider
de gösterilmemiştir. Parti Genel Merkezi ve il örgütleri faaliyette olduğuna
göre bu teşkilatlara ait en azından yönetim giderlerinin (kira, su, elektrik,
telefon, kırtasiye vb.) bulunması gerekir. Partinin gider olarak göstermiş
olduğu tutarla siyasi faaliyetlerini karşılaması mümkün değildir. Yönetim
giderlerinin hesaplarda görülmemesi kayıt dışı gelir ve gider oluşturulmuş
olduğunu göstermektedir. Bu durumda 2820 sayılı Kanun’un 69. maddesinde yer
alan bir siyasi partinin bütün gelirlerinin o siyasi partinin tüzel kişiliği
adına elde edileceği ve 70. maddesinde bulunan bir siyasi partinin bütün
giderlerinin o siyasi partinin tüzel kişiliği adına yapılacağı hükümlerine
aykırı davranılmıştır.
6. Mahkemeye hesap verilebilir şekilde kayıt ve belge
düzeninin oluşturulmaması ile hesabın dışında gelir ve gider oluşturulması,
inceleme ve araştırmayı engellemeye yönelik eylemler olduğundan 2820 sayılı
Kanun’un 111. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine istinaden gerekli
işlemlerin yapılması için Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda
bulunulması gerekir.
7. Diğer taraftan ibraz ettiği gelir ve gider ile siyasi
parti faaliyetlerini yürütmesi mümkün olmayan Parti Genel Merkez hesabının ve
herhangi bir bilgi ve belge sunulmayan il örgütlerine ait kesin hesabın
denetimi gerçekleştirilemediğinden Partinin 2017 yılı hesabının 2820 sayılı
Kanun uyarınca kabul edilmesi mümkün değildir.
III. SONUÇ
1923 Cumhuriyet Partisinin 2017 yılı kesin hesabının
incelenmesi sonucunda;
A. Mahkemeye hesap
verilebilir şekilde kayıt ve belge düzeninin oluşturulmaması, hesabın dışında
gelir ve gider oluşturulması ve il örgütlerinin kesin hesaplarının sunulmaması,
inceleme ve araştırmayı engellemeye yönelik eylemler olduğundan 22/4/1983
tarihli ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 111. maddesinin birinci
fıkrasının (c) bendi uyarınca yasal işlem yapılması için Ankara Cumhuriyet
Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmasına,
B. Parti Genel
Merkez hesabının denetimi gerçekleştirilemediğinden Partinin 2017 yılı
hesabının 2820 sayılı Kanun uyarınca kabul edilmesinin mümkün olmadığına,
13/2/2019 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.
Başkan
Zühtü ARSLAN
|
Başkanvekili
Burhan ÜSTÜN
|
Başkanvekili
Engin YILDIRIM
|
Üye
Serdar ÖZGÜLDÜR
|
Üye
Serruh KALELİ
|
Üye
Recep KÖMÜRCÜ
|
Üye
Hicabi DURSUN
|
Üye
Celal Mümtaz AKINCI
|
Üye
Muammer TOPAL
|
Üye
M. Emin KUZ
|
Üye
Hasan Tahsin GÖKCAN
|
Üye
Kadir ÖZKAYA
|
Üye
Rıdvan GÜLEÇ
|
Üye
Recai AKYEL
|
Üye
Yusuf Şevki HAKYEMEZ
|