ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:2016/11 (Değişik İşler)

Karar Sayısı:2017/4

Karar Tarihi:31.5.2017

R.G.Tarih-Sayısı:4.7.2017 - 30114

DAVACI: Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı

DAVALI: Önce Vatan Partisi

DAVANIN KONUSU: Önce Vatan Partisinin kendiliğinden dağılma halinin ve buna bağlı olarak hukuki varlığının sona erdiğinin tespitine karar verilmesi talebidir.

I- DAVANIN GEREKÇESİ

Önce Vatan Partisi, kuruluşuna dair bildiri ve eklerini 21.5.2014 tarihinde İçişleri Bakanlığına vererek 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 8. maddesine göre tüzel kişilik kazanmıştır. İlk büyük kongresini süresinde yapmayan ve zorunlu organlarını oluşturmayan Parti hakkında, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca 28.11.2016 tarihinde düzenlenen iddianame ile kendiliğinden dağılma halinin ve buna bağlı olarak hukuki varlığının sona erdiğinin tespitine karar verilmesi talep edilmektedir.

II- İDDİANAME

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 28.11.2016 tarihli ve 51047475/1597 sayılı iddianamesinin ilgili bölümleri şöyledir:

“2820 Sayılı Siyasi Partiler Kanununun 14/7. maddesi uyarınca “Parti kurucuları ilk büyük kongreyi, partinin tüzel kişilik kazanmasından başlayarak iki yıl içinde toplamak zorundadırlar.

2820 sayılı Kanunda siyasi partilerin hukuki varlığının sona ereceğine dair bir hüküm bulunmaması ve Siyasi Partiler Kanununun 121. maddesi uyarınca Türk Kanunu Medenisi ile Dernekler Kanununun bu kanuna aykırı olmayan hükümleri siyasi partiler hakkında da uygulanacağı gözetildiğinde, derneklerin sona erme hallerini düzenleyen 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 87. maddesinin 2. bendinde belirtilen “İlk genel kurul toplantısının kanunda öngörülen sürede yapılmamış ve zorunlu organların oluşturulmamış olması” kendiliğinden sona erme hali siyasi partiler için de uygulanabilecektir.

Buna göre Önce Vatan Partisinin tüzel kişilik kazandığı 20/05/2014 tarihinden itibaren dava gününe kadar yapmak zorunda oldukları ilk büyük kongresini yapmadığı, yapma girişiminde bulunmadığı ve zorunlu organlarını oluşturmadığı ve bu suretle hukuki varlığının sona ermesi gerektiği parti sicil dosyasından anlaşılmaktadır.

…

2820 sayılı Siyasi Partiler Yasasının 14/7. fıkrasının son cümlesi ile 110/1. ve 121. maddeleri gözetilerek 5253 sayılı Dernekler Kanununun 36. maddesi aracılığıyla 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 87. maddesinin 2. bendi uyarınca Önce Vatan Partisinin süresinde ilk büyük kongresini yapmaması ve zorunlu organlarını oluşturmaması nedeni ile kendiliğinden dağılma halinin ve buna bağlı olarak hukuki varlığının sona erdiğinin tespitine ve tüm mal varlığının Hâzineye geçirilmesine karar verilmesi iddia ve talep olunur.”

III- İNCELEME

1. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının iddianamesi, Raportör M. Emin ŞAHİNER tarafından hazırlanan rapor, ilgili Anayasa ve kanun hükümleri, bunların gerekçeleri ile diğer belgeler okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

2. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, Önce Vatan Partisinin ilk büyük kongresini yapmadığını ileri sürerek kendiliğinden dağılma halinin ve buna bağlı olarak hukuki varlığının sona erdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.

3. Anayasa Mahkemesinin, Önce Vatan Partisinin savunmasını isteyen 16.12.2016 tarihli ve 33787353/2016-11 (Değ.İşler)-1166/2745 sayılı yazısı, Parti Genel Merkezi boşaltıldığından dolayı tebliğ edilememiş, bunun üzerine söz konusu yazı 21.12.2016 tarihinde Parti Özel Kalem Müdürü’ne teslim edilmiştir. Parti kendisine verilen süre içerisinde savunma yapmamıştır.

4. 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 14. maddesinin birinci fıkrasında siyasi partilerin en yüksek organının büyük kongre olduğu, yedinci fıkrasında parti kurucularının ilk büyük kongreyi, partinin tüzelkişilik kazanmasından başlayarak iki yıl içinde toplamak zorunda oldukları belirtilmiştir.

5. Buna göre, gerekli kuruluş bildirisi ve eklerini 21.5.2014 tarihinde İçişleri Bakanlığına vererek 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 8. maddesine göre tüzel kişilik kazanmış bulunan Önce Vatan Partisinin tüzel kişilik kazandığı bu tarihten itibaren iki yıl içinde ilk büyük kongresini toplaması ve zorunlu organlarını oluşturması gerekmektedir.

6. Siyasî Partiler Kanunu’nun 121. maddesinin birinci fıkrasında, “Türk Kanunu Medenîsi ile Dernekler Kanununun ve dernekler hakkında uygulanan diğer kanunların bu kanuna aykırı olmayan hükümleri, siyasî partiler hakkında da uygulanır.” denilmektedir. 22.11.2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 87. maddesinde, kuruluş amacının gerçekleşmesinin olanaksız hale gelmesi, ilk genel kurul toplantısının kanunda öngörülen sürede yapılmamış ve zorunlu organlarının oluşturulmamış olması, tüzük gereğince yönetim kurulunun oluşturulmasının olanaksız hale gelmesi, olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılmaması gibi hâller, derneğin kendiliğinden sona erme nedenleri olarak sayılmıştır.

7. Açıklanan nedenlerle, 21.5.2014 tarihinde tüzel kişilik kazanan ve ilk büyük kongresini süresinde yapmayan Önce Vatan Partisinin hukuki varlığının sona ermiş olduğunun tespitine karar verilmesi gerekmiştir.

8. Diğer taraftan 2820 sayılı Kanun’un 110. maddesinde, “Kapanan bir siyasi partinin malları, büyük kongre toplanma yeter sayısının salt çoğunluğunun oyu ile alacağı bir karar üzerine, bir diğer siyasi partiye veya başka bir parti ile birleşmek için kapanma kararı alınmışsa, birleşeceği partiye, ilgili partinin de kabul etmesi şartıyla devredilebilir. Aksi halde kapanan siyasi parti malları Hazineye geçer.” denilmektedir. Bu durumda, tüzelkişiliği sona eren Parti mallarının Hazineye geçmesi gerekir.

lV- HÜKÜM

A- Önce Vatan Partisinin, 22.4.1983 tarihli ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 121. maddesi yollamasıyla, 22.11.2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun 87. maddesi gereğince dağılmış sayılarak hukuki varlığının sona erdiğine,

B- Partinin tüm mallarının, 2820 sayılı Kanun’un 110. maddesinin birinci fıkrası uyarınca Hazineye geçmesine,

C- Gereğinin yerine getirilmesi için karar örneğinin Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine,

31.5.2017 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.