ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:2015/10 (Değişik İşler)

Karar Sayısı:2016/5

Karar Tarihi:16.3.2016

R.G. Tarih-Sayı:03. 05.2016-29701

TALEPTE BULUNAN : Eşref YAZICIOĞLU (Gönül Birliği Yeşiller Partisi Genel Başkanı)

TALEBİN KONUSU : Gönül Birliği Yeşiller Partisinin kendiliğinden dağılma hâlinin ve buna bağlı olarak hukuki varlığının sona erdiğinin tespitine karar verilmesi talebidir.

I- TALEBİN GEREKÇESİ

Gönül Birliği Yeşiller Partisinin tüm üyelerinin istifa ettiği, Parti’nin kayıtlı üyesinin olmadığı ve Büyük Kongrenin dahi yapılamayacak durumda olduğu belirtilerek, Parti’nin kendiliğinden dağılma hâlinin ve buna bağlı olarak hukuki varlığının sona erdiğinin tespiti talep edilmektedir.

II- YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞININ GÖRÜŞÜ

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının mütalaası şöyledir:

 “Gönül Birliği Yeşiller Partisi 03/11/2000 tarihinde gerekli belgelerini İçişleri Bakanlığına vermekle, 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanununun 8. maddesi uyarınca tüzel kişiliğini kazanmıştır. 06/10/2002 tarihinde ilk büyük kongresini yapmış, sonrasında sırasıyla 11/12/2005, 27/11/2008 ve 23/06/2012 tarihlerinde olağan büyük kongrelerini gerçekleştirmiş bu tarihten sonra tüzüğünde öngörülen tarihte olağan kongresini yapmamıştır.

Gönül Birliği Yeşiller Partisi 31 kurucu üye ile kurulmuş zaman içerisinde 12 kurucu üye partiden İstifa etmiştir. Halen kayıtlı üyesi bulunmamaktadır.

Adı geçen partiden olağan kongresini yapıp yapmadığı yapmış ise buna ilişkin belgeleri getirmesi talep edildiğinde parti genel başkam imzası ile Yüksek Mahkemenize verilen ilgi yazıya konu başvuru dilekçesinin bir örneğini de Başsavcılığımıza verilmiştir.

…

Gönül Birliği Yeşiller Partisi Genel Başkam tarafından Yüksek Mahkemenize yapılan başvuru, adı geçen siyasi partinin yukarıda değinilen sicil özeti ve anılan kanunlar ve maddeleri birlikte değerlendirildiğinde;

Parti genel başkanın başvurusunda büyük kongresini yapabilecek bir örgütlenme içerisinde bulunmadıkları, siyasi partinin kuruluş amacına yönelik çalışma yapmanın olanaksız olduğu anlaşılmaktadır. Partinin kapanma kararı verecek bir halde de olmadığı görülmektedir.

2820 sayılı Yasanın 121. maddesinin atfı nedeni ile derneklerin sona erme hallerini düzenleyen 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 87. maddesinin 1. bendi “Amacın gerçekleşmesi, gerçekleşmesinin olanaksızın hale gelmesi veya sürenin sona ermesi,” bu hallerden birisidir.

2820 Sayılı Kanunun 3. maddesinde belirtildiği gibi Anayasa ve kanunlara uygun olarak; seçimler yoluyla, tüzük ve programlarında belirlenen görüşleri doğrultusunda çalışmaları ve açık propagandaları İle milli iradenin oluşmasını sağlayarak demokratik bir Devlet ve toplum düzeni içinde ülkenin çağdaş medeniyet seviyesine ulaşması amacını güderler bu amaca yönelik tüzel kişiliklerini de kanun ve tüzüklerinde belirlenen organları vasıtasıyla kullanırlar.

Yüksek Mahkemenize başvuran Gönül Birliği Yeşiller Partisi Genel Başkanının başvuru dilekçesinde ve partinin sicil dosyasında anlaşıldığı üzere partinin bu amaca yönelik çalışma yapması, organlarını oluşturması olanaklı gözükmemektedir.

Bu açıklamalar karşısında;

Başsavcılığımızca 2820 sayılı Siyasi Partiler Yasasının 121. maddesi, 5253 sayılı Dernekler Yasasının 36. maddesi aracılığıyla 4721 sayılı Türk Medeni Yasasının 87. maddesinin 1. bendi uyarınca “Amacın gerçekleşmesi, gerçekleşmesinin olanaksızın hale gelmesi..” halinin oluştuğu düşünüldüğünden Gönül Birliği Yeşiller Partisinin kendiliğinden dağılma halinin ve buna bağlı olarak hukuki varlığının sona erdiğinin tespitine karar verilmesi değerlendirilmektedir.”

III- İNCELEME

1. Gönül Birliği Yeşiller Partisi Genel Başkanının talebi, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının görüşü, Raportör Sadettin CEYHAN tarafından hazırlanan rapor, ilgili Anayasa ve kanun hükümleri, bunların gerekçeleri ile diğer belgeler okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

2. Hiçbir üyesi kalmayan partinin dağılma halinin ve buna bağlı olarak hukuki varlığının sona erdiğinin tespitine karar verilmesi talep edilmiştir.

3. 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun “Partilerin kurulması” başlıklı 8. maddesinde “Siyasî partiler, partiye üye olma yeterliğine sahip en az otuz Türk vatandaşı tarafından kurulur…” hükmü yer almaktadır. Parti Genel Başkanı tarafından Anayasa Mahkemesine verilen dilekçede Parti’nin hiçbir kayıtlı üyesinin olmadığı ifade edilmiş, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı da görüş yazısında bu durumu teyit etmiştir.

4. Siyasî Partiler Kanunu'nun 121. maddesinin birinci fıkrasında, “Türk Kanunu Medenîsi ile Dernekler Kanununun ve dernekler hakkında uygulanan diğer kanunların bu kanuna aykırı olmayan hükümleri, siyasî partiler hakkında da uygulanır” denilmektedir. Türk Medeni Kanunu'nun 87. maddesinde, kuruluş amacının gerçekleşmesinin olanaksız hale gelmesi, ilk genel kurul toplantısının kanunda öngörülen sürede yapılmamış ve zorunlu organlarının oluşturulmamış olması, tüzük gereğince yönetim kurulunun oluşturulmasının olanaksız hale gelmesi, olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılmaması halleri, derneğin kendiliğinden sona ermesi nedenleri olarak sayılmıştır.

5. Açıklanan nedenlerle, hiçbir üyesi kalmaması sebebiyle Gönül Birliği Yeşiller Partisi’nin kuruluş amacının gerçekleşmesi olanaksız hale geldiğinden hukuki varlığının sona ermiş olduğunun tespitine karar verilmesi gerekir.

6. Diğer taraftan 2820 sayılı Kanun’un 110. maddesinde, “Kapanan bir siyasi partinin malları, büyük kongre toplanma yeter sayısının salt çoğunluğunun oyu ile alacağı bir karar üzerine, bir diğer siyasi partiye veya başka bir parti ile birleşmek için kapanma kararı alınmışsa, birleşeceği partiye, ilgili partinin de kabul etmesi şartıyla devredilebilir. Aksi halde kapanan siyasi parti malları Hazineye geçer” denilmektedir. Bu durumda, tüzelkişiliği sona eren Parti mallarının Hazineye geçmesi gerekir.

IV- HÜKÜM

A- Gönül Birliği Yeşiller Partisinin, 22.4.1983 tarihli ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 121. maddesi yollamasıyla, 22.11.2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun 87. maddesi gereğince dağılmış sayılarak hukuki varlığının sona erdiğine,

B- Partinin tüm mallarının, 2820 sayılı Kanun’un 110. maddesinin birinci fıkrası uyarınca Hazineye geçmesine,

C- Gereğinin yerine getirilmesi için karar örneğinin Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine,

16.3.2016 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.