ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Esas Sayısı:2010/47 (Siyasi
Parti Mali Denetimi)
Karar Sayısı:2014/43
Karar Günü:4.6.2014
R.G.
Tarih-Sayı:02.07.2014-29048
I- MALİ DENETİMİN KONUSU
İşçilerin Sosyalist Partisi 2009 yılı kesin hesabının
incelenmesidir.
53 kişiden oluşan Kurucular Kurulunca 17.11.2008
tarihinde kurulan İşçilerin Sosyalist Partisinin 15.6.2013 tarihinde
kapatılmasına karar verilmiş ve kapatılma kararı Genel Başkan Mustafa KAHYA
tarafından 17.6.2013 gününde Anayasa Mahkemesine bildirilmiştir.
II- İLK İNCELEME
İşçilerin Sosyalist Partisi 2009 yılı
kesin hesabının ilk incelemesi sonucunda, dosyada eksiklik bulunmadığından işin
esasının incelenmesine 4.6.2014 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verilmiştir.
III-
ESASIN İNCELENMESİ
İşçilerin
Sosyalist Partisinin Anayasa Mahkemesine verdiği 2009 yılı kesin hesap
çizelgeleri ile dayanağını oluşturan belgeler üzerinde yapılan inceleme
sonuçlarını içeren Raportör Zekeriya AYDIN tarafından hazırlanan esas inceleme
raporu, Anayasa ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama
Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Kanun’un ilgili kuralları, bunların
gerekçeleri ile diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği
görüşülüp düşünüldü:
Denetimin maddi öğelerini oluşturan belgelerde, Partinin
2009 yılı gelirleri toplamının 62.519 TL, giderleri toplamının 61.257,28 TL
olduğu ve 1.261,72 TL nakit mevcudunun 2010 yılına devrettiği anlaşılmaktadır.
Parti Genel Merkezine ait 2009 yılı defterleri ile gelir
ve gider belgeleri Mahkemeye sunulmamıştır. Mahkemeye yazılan yazıda Tasfiye
Kurulu ile ilgili bilgi verilmediği gibi defter ve belgeler hususunda da her
hangi bir açıklama bulunmamaktadır. Kapatılan İşçilerin Sosyalist Partisi
Tasfiye Kurulu adına Mustafa KAHYA ile Burak UYAN Anayasa Mahkemesine 27.1.2014
günlü yazıyı sunmuşlardır. Söz konusu yazıda aynen,
“İşçilerin Sosyalist Partisinin 2010-2011-2012 yıllarının
bütünleştirilmiş bütçelerinin Anayasa Mahkemesi tarafından evraklarının
istenmesi üzerine bu yıllara ait evrakların Sayıştay’a iletildiği ve bu yıllara
ait her hangi bir eksiklik tespit edilmediği Anayasa Mahkemesi tarafından
İşçilerin Sosyalist Partisine tebliğ edilmiştir. 2008-2009 yıllarına dair
bütünleştirilmiş bütçenin ise MYK onayı ve üst yazı ile Anayasa Mahkemesine
iletildiği, ancak 2013 yılı Haziran ayında İşçilerin Sosyalist Partisi
kapatılıncaya kadar Anayasa Mahkemesi tarafından evrak isteminde bulunulmadığı
kapatılan partinin yöneticileri tarafından tarafımıza bildirilmiştir. Parti
fesih kararı aldığından bugüne 7 ay geçmiştir. Her hangi bir il adresi ve
kurumsal işleyişi olmayan, gerçekte siyasi hayatiyeti sonlanmış bir oluşumdan,
takdir edileceği gibi 5-6 yıl öncesinin evraklarını bulmak olanak dışı bir
durumdur.
Eğer Parti kapanmadan önce diğer yılların olduğu gibi
2008-2009 yılları evrakları da istenmiş olsaydı bu isteğin yerine getirileceği
açıktır.”
denilerek bu güne kadar belgelerin istenmemesinden dolayı
sorumluluğun Mahkemede olduğu iddia edilmiştir.
2820 sayılı Kanun’da siyasi partilerin sorumluluklarıyla
birlikte görev ve yetkileri düzenlenmiştir. Kanun’a göre parti hesabının
verilmesinden partilerin yetkili kişileri sorumludur. Parti kapatılmış olsa da
partinin kapatıldığı andaki genel başkanı incelenmemiş yıllara ait gelir ve
gider belgeleri ile defterleri Mahkemeye vermelidir. Belgelerin Mahkemeye
verilmemesi durumunda bu belgelerin tasfiye kuruluna teslim edilmesi ve tasfiye
kurulunca da söz konusu belgelerin Mahkemeye sunulması gerekir.
Parti kapatılmış olsa da incelenmemiş ve karar verilmemiş
yıllara ait defter ve belgelerin Anayasa Mahkemesine sunulmaması nedeniyle
Partinin yetkili kişilerinin sorumlu olduğu açıktır. Parti sorumlularınca 2009
yılı ile ilgili defterler ile belgelerin Mahkemeye verilmemesi nedeniyle Partinin
2009 yılına ilişkin gelir ve gider belgeleri ile bu belgelerin kaydedildiği
defterler yok kabul edilmiştir.
2820 sayılı Kanun’un 60. maddesinin birinci fıkrasında, “Her
kademedeki parti organları üye kayıt defteri, karar defteri, gelen ve giden
evrak kayıt defteri, gelir ve gider defteri ile demirbaş eşya defteri
tutmak zorundadırlar.”, beşinci fıkrasında, “Parti adına elde edilen
gelirlerin alındığı ve yapılan giderlerin ne gibi işlere ve yerlere harcandığı
ilgili defterlere sıra ile ve belgeleri de belirtilerek geçirilir.”, altıncı
fıkrasında “Bütün defterlerin sayfaları ve kaç sayfadan ibaret oldukları
teşkilatın bulunduğu ilgili seçim kurulu başkanı tarafından mühürlenir ve
tasdik edilir.” denilmiş, aynı Kanunun 113. maddesinde de, “Bu Kanunun
60 ıncı maddesinde yazılı defter ve kayıtları tutmayanlar, altı aydan bir yıla,
bu defter ve kayıtları tahrif veya yok edenler veya gizleyenler, bir yıldan üç
yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar.” hükmü getirilmiştir. Gelir
ve giderlerin işlendiği defterler ibraz edilmediğinden Parti sorumluları
hakkında gerekli işlemlerin yapılması için Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına suç
duyurusunda bulunulması gerekir.
A- Gelirlerin
İncelenmesi
1- Genel Merkez Gelirleri
Parti Genel Merkezinin gelirleri 7.984 TL olarak
gösterilmiştir. Bunun 3.235 TL’si üye giriş aidatı ile 4.749 TL’si üye yıllık
il paylarından oluşmaktadır.
Parti Genel Merkezine ait 7.984 TL gelirin belgeye
dayanması gerekir.
2820 sayılı Kanun’un “Gelirlerin sağlanmasında usul”
başlıklı 69. maddesinin üçüncü fıkrasında, “Sağlanan gelirin türü ve
miktarıyla, gelirin sağlandığı kimsenin adı, soyadı ve adresi, makbuzu
düzenleyenin sıfatı, adı, soyadı ve imzası, makbuzda ve dip koçanlarında yer
alır.”; 76. maddesinin üçüncü fıkrasında da, “Bu Kanunun 69 uncu
maddesinde belirtilen esaslara aykırı olarak bir siyasi partinin tevsik
edilmeyen kaynaklardan gelir sağladığı anlaşılırsa, Anayasa Mahkemesi kararıyla
bu gelir Hazineye irat kaydedilir.” denildiğinden, Partinin 2009 yılı
içinde elde ettiği ve belgelendiremediği 7.984 TL’nin Hazineye gelir yazılması
gerekir.
2- İl Örgütleri Gelirleri
Parti il örgütlerinin gelirleri 54.535 TL olarak
gösterilmiştir.
Bunun 3.235 TL’si üye giriş aidatı, 21.685 TL’si üye
yıllık aidatı, 27.740 TL’si bağış ve 1.875 TL’si ise faaliyet gelirlerinden
oluşmaktadır.
İl örgütleri 2009 yılı kesin hesap çizelgelerinin gelir
bölümü üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Kanun’a uygun olduğu
sonucuna varılmıştır.
B- Giderlerin İncelenmesi
1- Genel Merkez Giderleri
Parti Genel
Merkezinin giderleri 7.984 TL olarak gösterilmiştir.
Bunun 2.500
TL’si taşıma giderleri, 4.484 TL’si bakım onarım giderleri ve 1.000 TL’si
ısınma aydınlatma ve temizlik giderlerinden oluşmaktadır.
Parti Genel Merkezinin 2010 yılına devreden nakit mevcudu
bulunmamaktadır.
Parti Genel Merkezine ait 7.984 TL giderin belgeye
dayanması gerekir.
2820 sayılı Kanun’un 76. maddesinin dördüncü fıkrasında,
belgelendirilmesi gerektiği halde belgelendirilmeyen Parti giderleri miktarınca
Parti malvarlığının Anayasa Mahkemesi kararıyla Hazineye irat kaydedileceği;
70. maddesinin üçüncü fıkrasında ise beş milyon (2009 yılı için 58,65 TL)
liraya kadar harcamaların makbuz veya fatura gibi bir belge ile tevsik
edilmesinin zorunlu olmadığı belirtildiğinden bu miktarı geçen harcamaların
fatura veya makbuz gibi belgelerle tevsik edilmesi zorunludur.
Bu bağlamda belgelendirilmesi gerektiği hâlde
belgelendirilmeyen 7.984 TL tutarındaki Parti malvarlığının Hazineye gelir
yazılması gerekir.
2- İl Örgütleri Giderleri
Parti il örgütlerinin giderleri 53.273,28 TL olarak
gösterilmiştir.
Bunun 3.934 TL’si temsil ağırlama giderleri, 4.287,42
TL’si kırtasiye büro giderleri, 3.235 TL’si giriş aidatı ödemesi, 394,51 TL’si
taşıma giderleri, 4.749 TL’si genel merkez pay ödemeleri, 32.630,66 TL’si kira
giderleri ve 3.892,69 TL’si ısınma aydınlatma ve temizlik giderlerinden oluşmaktadır.
Parti il örgütlerinin 2010 yılına devreden nakit mevcudu
1.261,72 TL’dir.
Parti il örgütlerinin 2009 yılı kesin hesap
çizelgelerinin gider bölümü üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı
Kanun’a uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
C- Parti Mallarının İncelenmesi
Partinin 2009 yılı belgeleri üzerinde yapılan incelemede,
taşınmaz mal ile değeri 100 TL’yi aşan taşınır mal, menkul kıymet ve hak
edinilmediği anlaşılmaktadır.
IV- SONUÇ
İşçilerin
Sosyalist Partisinin 2009 yılı kesin hesabının incelenmesi sonucunda;
1- Kesin hesapta gösterilen ve belgelendirilmesi
gerektiği halde belgelendirilmeyen Genel Merkeze ait 7.984 TL gelir ve 7.984 TL
gider olmak üzere toplam 15.968 TL karşılığı Parti malvarlığının, 2820 sayılı
Siyasi Partiler Kanunu’nun 75. ve 76. maddeleri gereğince Hazineye gelir
kaydedilmesi gerekmekle birlikte tasfiye süreci sonunda Partinin bütün
malvarlığının Hazineye geçmesi nedeni ile bu aşamada Hazineye gelir
kaydedilmesine karar verilmesine yer olmadığına,
2- Genel Merkeze ait gelir ve gider belgelerinin
kaydedildiği defterlerin verilmemesi nedeniyle 2820 sayılı Kanun’un 60. ve 113.
maddelerine göre gerekli işlemlerin yapılması için Ankara Cumhuriyet
Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmasına,
4.6.2014 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.
Başkanvekili
Serruh KALELİ
|
Başkanvekili
Alparslan ALTAN
|
Üye
Serdar ÖZGÜLDÜR
|
Üye
Osman Alifeyyaz PAKSÜT
|
Üye
Zehra Ayla PERKTAŞ
|
Üye
Recep KÖMÜRCÜ
|
Üye
Burhan ÜSTÜN
|
Üye
Engin YILDIRIM
|
Üye
Nuri NECİPOĞLU
|
Üye
Hicabi DURSUN
|
Üye
Celal Mümtaz AKINCI
|
Üye
Erdal TERCAN
|
Üye
Zühtü ARSLAN
|
Üye
M. Emin KUZ
|
Üye
Hasan Tahsin GÖKCAN
|