logo
Siyasi Parti Kapatma, İhtar , Mali Denetim ve Değişik İşler Kullanıcı Kılavuzu

(AYM, E.2010/47, (Siyasi Parti Mali Denetimi) K.2014/43, 04/06/2014, § …)
   
Kararlar Bilgi Bankasında yayınlanan karar metni
editöryal düzeltmelere tabi tutulmuş olabilir.

 ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

 

Esas Sayısı:2010/47 (Siyasi Parti Mali Denetimi)

Karar Sayısı:2014/43

Karar Günü:4.6.2014

R.G. Tarih-Sayı:02.07.2014-29048

 

I- MALİ DENETİMİN KONUSU

İşçilerin Sosyalist Partisi 2009 yılı kesin hesabının incelenmesidir.

53 kişiden oluşan Kurucular Kurulunca 17.11.2008 tarihinde kurulan İşçilerin Sosyalist Partisinin 15.6.2013 tarihinde kapatılmasına karar verilmiş ve kapatılma kararı Genel Başkan Mustafa KAHYA tarafından 17.6.2013 gününde Anayasa Mahkemesine bildirilmiştir.

II- İLK İNCELEME

İşçilerin Sosyalist Partisi 2009 yılı kesin hesabının ilk incelemesi sonucunda, dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının incelenmesine 4.6.2014 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verilmiştir.

III- ESASIN İNCELENMESİ

İşçilerin Sosyalist Partisinin Anayasa Mahkemesine verdiği 2009 yılı kesin hesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan belgeler üzerinde yapılan inceleme sonuçlarını içeren Raportör Zekeriya AYDIN tarafından hazırlanan esas inceleme raporu, Anayasa ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Kanun’un ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ile diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Denetimin maddi öğelerini oluşturan belgelerde, Partinin 2009 yılı gelirleri toplamının 62.519 TL, giderleri toplamının 61.257,28 TL olduğu ve 1.261,72 TL nakit mevcudunun 2010 yılına devrettiği anlaşılmaktadır.

Parti Genel Merkezine ait 2009 yılı defterleri ile gelir ve gider belgeleri Mahkemeye sunulmamıştır. Mahkemeye yazılan yazıda Tasfiye Kurulu ile ilgili bilgi verilmediği gibi defter ve belgeler hususunda da her hangi bir açıklama bulunmamaktadır. Kapatılan İşçilerin Sosyalist Partisi Tasfiye Kurulu adına Mustafa KAHYA ile Burak UYAN Anayasa Mahkemesine 27.1.2014 günlü yazıyı sunmuşlardır. Söz konusu yazıda aynen,

“İşçilerin Sosyalist Partisinin 2010-2011-2012 yıllarının bütünleştirilmiş bütçelerinin Anayasa Mahkemesi tarafından evraklarının istenmesi üzerine bu yıllara ait evrakların Sayıştay’a iletildiği ve bu yıllara ait her hangi bir eksiklik tespit edilmediği Anayasa Mahkemesi tarafından İşçilerin Sosyalist Partisine tebliğ edilmiştir. 2008-2009 yıllarına dair bütünleştirilmiş bütçenin ise MYK onayı ve üst yazı ile Anayasa Mahkemesine iletildiği, ancak 2013 yılı Haziran ayında İşçilerin Sosyalist Partisi kapatılıncaya kadar Anayasa Mahkemesi tarafından evrak isteminde bulunulmadığı kapatılan partinin yöneticileri tarafından tarafımıza bildirilmiştir. Parti fesih kararı aldığından bugüne 7 ay geçmiştir. Her hangi bir il adresi ve kurumsal işleyişi olmayan, gerçekte siyasi hayatiyeti sonlanmış bir oluşumdan, takdir edileceği gibi 5-6 yıl öncesinin evraklarını bulmak olanak dışı bir durumdur.

Eğer Parti kapanmadan önce diğer yılların olduğu gibi 2008-2009 yılları evrakları da istenmiş olsaydı bu isteğin yerine getirileceği açıktır.”

denilerek bu güne kadar belgelerin istenmemesinden dolayı sorumluluğun Mahkemede olduğu iddia edilmiştir.

2820 sayılı Kanun’da siyasi partilerin sorumluluklarıyla birlikte görev ve yetkileri düzenlenmiştir. Kanun’a göre parti hesabının verilmesinden partilerin yetkili kişileri sorumludur. Parti kapatılmış olsa da partinin kapatıldığı andaki genel başkanı incelenmemiş yıllara ait gelir ve gider belgeleri ile defterleri Mahkemeye vermelidir. Belgelerin Mahkemeye verilmemesi durumunda bu belgelerin tasfiye kuruluna teslim edilmesi ve tasfiye kurulunca da söz konusu belgelerin Mahkemeye sunulması gerekir.

Parti kapatılmış olsa da incelenmemiş ve karar verilmemiş yıllara ait defter ve belgelerin Anayasa Mahkemesine sunulmaması nedeniyle Partinin yetkili kişilerinin sorumlu olduğu açıktır. Parti sorumlularınca 2009 yılı ile ilgili defterler ile belgelerin Mahkemeye verilmemesi nedeniyle Partinin 2009 yılına ilişkin gelir ve gider belgeleri ile bu belgelerin kaydedildiği defterler yok kabul edilmiştir.

2820 sayılı Kanun’un 60. maddesinin birinci fıkrasında, “Her kademedeki parti organları üye kayıt defteri, karar defteri, gelen ve giden evrak kayıt defteri, gelir ve gider defteri ile demirbaş eşya defteri tutmak zorundadırlar.”, beşinci fıkrasında, “Parti adına elde edilen gelirlerin alındığı ve yapılan giderlerin ne gibi işlere ve yerlere harcandığı ilgili defterlere sıra ile ve belgeleri de belirtilerek geçirilir.”, altıncı fıkrasında “Bütün defterlerin sayfaları ve kaç sayfadan ibaret oldukları teşkilatın bulunduğu ilgili seçim kurulu başkanı tarafından mühürlenir ve tasdik edilir.” denilmiş, aynı Kanunun 113. maddesinde de, “Bu Kanunun 60 ıncı maddesinde yazılı defter ve kayıtları tutmayanlar, altı aydan bir yıla, bu defter ve kayıtları tahrif veya yok edenler veya gizleyenler, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar.” hükmü getirilmiştir. Gelir ve giderlerin işlendiği defterler ibraz edilmediğinden Parti sorumluları hakkında gerekli işlemlerin yapılması için Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulması gerekir.

A- Gelirlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Gelirleri

Parti Genel Merkezinin gelirleri 7.984 TL olarak gösterilmiştir. Bunun 3.235 TL’si üye giriş aidatı ile 4.749 TL’si üye yıllık il paylarından oluşmaktadır.

Parti Genel Merkezine ait 7.984 TL gelirin belgeye dayanması gerekir.

2820 sayılı Kanun’un “Gelirlerin sağlanmasında usul” başlıklı 69. maddesinin üçüncü fıkrasında, “Sağlanan gelirin türü ve miktarıyla, gelirin sağlandığı kimsenin adı, soyadı ve adresi, makbuzu düzenleyenin sıfatı, adı, soyadı ve imzası, makbuzda ve dip koçanlarında yer alır.”; 76. maddesinin üçüncü fıkrasında da, “Bu Kanunun 69 uncu maddesinde belirtilen esaslara aykırı olarak bir siyasi partinin tevsik edilmeyen kaynaklardan gelir sağladığı anlaşılırsa, Anayasa Mahkemesi kararıyla bu gelir Hazineye irat kaydedilir.” denildiğinden, Partinin 2009 yılı içinde elde ettiği ve belgelendiremediği 7.984 TL’nin Hazineye gelir yazılması gerekir.

2- İl Örgütleri Gelirleri

Parti il örgütlerinin gelirleri 54.535 TL olarak gösterilmiştir.

Bunun 3.235 TL’si üye giriş aidatı, 21.685 TL’si üye yıllık aidatı, 27.740 TL’si bağış ve 1.875 TL’si ise faaliyet gelirlerinden oluşmaktadır.

İl örgütleri 2009 yılı kesin hesap çizelgelerinin gelir bölümü üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Kanun’a uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

B- Giderlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Giderleri

Parti Genel Merkezinin giderleri 7.984 TL olarak gösterilmiştir.

Bunun 2.500 TL’si taşıma giderleri, 4.484 TL’si bakım onarım giderleri ve 1.000 TL’si ısınma aydınlatma ve temizlik giderlerinden oluşmaktadır.

Parti Genel Merkezinin 2010 yılına devreden nakit mevcudu bulunmamaktadır.

Parti Genel Merkezine ait 7.984 TL giderin belgeye dayanması gerekir.

2820 sayılı Kanun’un 76. maddesinin dördüncü fıkrasında, belgelendirilmesi gerektiği halde belgelendirilmeyen Parti giderleri miktarınca Parti malvarlığının Anayasa Mahkemesi kararıyla Hazineye irat kaydedileceği; 70. maddesinin üçüncü fıkrasında ise beş milyon (2009 yılı için 58,65 TL) liraya kadar harcamaların makbuz veya fatura gibi bir belge ile tevsik edilmesinin zorunlu olmadığı belirtildiğinden bu miktarı geçen harcamaların fatura veya makbuz gibi belgelerle tevsik edilmesi zorunludur.

Bu bağlamda belgelendirilmesi gerektiği hâlde belgelendirilmeyen 7.984 TL tutarındaki Parti malvarlığının Hazineye gelir yazılması gerekir.

2- İl Örgütleri Giderleri

Parti il örgütlerinin giderleri 53.273,28 TL olarak gösterilmiştir.

Bunun 3.934 TL’si temsil ağırlama giderleri, 4.287,42 TL’si kırtasiye büro giderleri, 3.235 TL’si giriş aidatı ödemesi, 394,51 TL’si taşıma giderleri, 4.749 TL’si genel merkez pay ödemeleri, 32.630,66 TL’si kira giderleri ve 3.892,69 TL’si ısınma aydınlatma ve temizlik giderlerinden oluşmaktadır.

Parti il örgütlerinin 2010 yılına devreden nakit mevcudu 1.261,72 TL’dir.

Parti il örgütlerinin 2009 yılı kesin hesap çizelgelerinin gider bölümü üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı Kanun’a uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

C- Parti Mallarının İncelenmesi

Partinin 2009 yılı belgeleri üzerinde yapılan incelemede, taşınmaz mal ile değeri 100 TL’yi aşan taşınır mal, menkul kıymet ve hak edinilmediği anlaşılmaktadır.

IV- SONUÇ

İşçilerin Sosyalist Partisinin 2009 yılı kesin hesabının incelenmesi sonucunda;

1- Kesin hesapta gösterilen ve belgelendirilmesi gerektiği halde belgelendirilmeyen Genel Merkeze ait 7.984 TL gelir ve 7.984 TL gider olmak üzere toplam 15.968 TL karşılığı Parti malvarlığının, 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 75. ve 76. maddeleri gereğince Hazineye gelir kaydedilmesi gerekmekle birlikte tasfiye süreci sonunda Partinin bütün malvarlığının Hazineye geçmesi nedeni ile bu aşamada Hazineye gelir kaydedilmesine karar verilmesine yer olmadığına,

2- Genel Merkeze ait gelir ve gider belgelerinin kaydedildiği defterlerin verilmemesi nedeniyle 2820 sayılı Kanun’un 60. ve 113. maddelerine göre gerekli işlemlerin yapılması için Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmasına,

4.6.2014 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.

 

Başkanvekili

Serruh KALELİ

Başkanvekili

Alparslan ALTAN

Üye

Serdar ÖZGÜLDÜR

Üye

Osman Alifeyyaz PAKSÜT

Üye

Zehra Ayla PERKTAŞ

Üye

Recep KÖMÜRCÜ

Üye

Burhan ÜSTÜN

Üye

Engin YILDIRIM

Üye

Nuri NECİPOĞLU

Üye

Hicabi DURSUN

Üye

Celal Mümtaz AKINCI

Üye

Erdal TERCAN

Üye

Zühtü ARSLAN

Üye

M. Emin KUZ

Üye

Hasan Tahsin GÖKCAN

 

I. KARAR KİMLİK BİLGİLERİ

Karar No 2014/43
Esas No 2010/47
Karar Tarihi 04/06/2014
Künye (AYM, E.2010/47, K.2014/43, 04/06/2014, § …)    
Karar Türü (Dosya Sonucu) Hazineye gelir kaydedilmesine karar verilmesine yer olmadığına
Karar Türü Siyasi Parti Mali Denetim
Davacı - Davalı Yok - İşçilerin Sosyalist Partisi
Resmi Gazete 02/07/2014 - 29048
Üyeler Serruh KALELİ
Alparslan ALTAN
Serdar ÖZGÜLDÜR
Osman Alifeyyaz PAKSÜT
Zehra Ayla PERKTAŞ
Recep KÖMÜRCÜ
Burhan ÜSTÜN
Engin YILDIRIM
Nuri NECİPOĞLU
Hicabi DURSUN
Celal Mümtaz AKINCI
Erdal TERCAN
Zühtü ARSLAN
M. Emin KUZ
Hasan Tahsin GÖKCAN
Raportör Zekeriya AYDIN

T.C. Anayasa Mahkemesi