ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:2012/42 (Siyasi Parti Mali Denetimi)

Karar Sayısı:2014/102

Karar Günü:17.12.2014

R.G. Tarih-Sayı:7.2.2015-29260

I- MALİ DENETİMİN KONUSU

Genç Parti 2011 yılı kesin hesabının incelenmesidir.

II- İLK İNCELEME

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü hükümleri uyarınca Serruh KALELİ, Alparslan ALTAN, Mehmet ERTEN, Serdar ÖZGÜLDÜR, Osman Alifeyyaz PAKSÜT, Zehra Ayla PERKTAŞ, Recep KÖMÜRCÜ, Burhan ÜSTÜN, Engin YILDIRIM, Nuri NECİPOĞLU, Hicabi DURSUN, Celal Mümtaz AKINCI, Erdal TERCAN, Muammer TOPAL ve Zühtü ARSLAN’ın katılımlarıyla 25.9.2013 gününde yapılan ilk inceleme toplantısında öncelikle Parti sorumluları hakkında suç duyurusunda bulunulup bulunulmayacağı hususu görüşülmüştür.

2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 73. maddesi, il örgütlerinden gönderilen kesin hesaplar ile parti genel merkezine ilişkin kesin hesabın Merkez Karar ve Yönetim Kurulunca incelenerek karara bağlanacağını ve birleştirileceğini hükme bağlamış, 74. maddesi de, bu şekilde karara bağlanan kesin hesabın parti genel başkanınca Haziran ayı sonuna kadar Anayasa Mahkemesi Başkanlığına verilmesi zorunluluğunu getirmiştir.

Genç Partinin 29.6.2012 tarih ve 2012/0003 sayılı yazıya ek olarak gönderilen kesin hesap cetvellerinin Anayasa Mahkemesi Başkanlığına 29.6.2012 tarih ve 2607/475 sayı ile verildiği anlaşılmaktadır.

Sayıştay Başkanlığı tarafından yapılan ilk incelemede, Partinin 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 73. maddesinin üçüncü fıkrasının “İller teşkilatından gönderilenler ve parti merkezine ait olan kesin hesaplar, merkez karar ve yönetim kurulunca incelenerek karara bağlanır ve birleştirilir.” hükmü karşısında, kesin hesap cetvelini inceleyip kabul etmekle görevli organca tüzüğe uygun alınmış bir kararın olmadığı tespit edilmiştir.

Partiye gönderilen 21.5.2013 günlü, Destek Grubu (6)/2013-27-28779 sayılı yazıyla, eksikliği bulunan bilgi ve belgelerin tamamlanması istenilmiş olmasına rağmen, parti yetkililerinin bu yazıya cevap vermediği ve eksiklikleri gidermediği anlaşılmaktadır.

Bu hali ile 29.6.2012 tarihinde sunulan kesin hesap cetvelinde 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 73. maddesinin üçüncü fıkrasında aranan koşulları taşıyan bir kabul kararı bulunmadığı anlaşıldığından Kanun’un 74. maddesinde belirtilen Haziran ayı sonuna kadar kesin hesap belgelerini sunma işleminin usulüne uygun yapıldığının kabulü mümkün değildir.

Anılan nedenlerle, 2820 sayılı Kanun’un 74. maddesi hükümlerine aykırı hareket eden parti sorumluları hakkında Kanun’un 111. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan “Siyasi partilerin 74 üncü madde hükümlerine aykırı hareket eden sorumluları hakkında, üç aydan altı aya kadar hafif hapis ve onbeş milyon liradan otuz milyon liraya kadar hafif para cezası verilir.” hükmüne istinaden gerekli işlemlerin yapılması için Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulması gerekir.

Bu itibarla, Genç Partinin 2011 yılı kesin hesabının ilk incelenmesi sonucunda;

1- İşin esasının incelenmesine,

2- Esas incelemenin yapılması için Genel Merkez kesin hesabının dayanağını oluşturan gelir-gider belgeleri ile bu belgelerin kaydedildiği defterleri Sayıştay Başkanlığına göndermesi için Partiye bu kararın tebliğinden itibaren 30 gün süre verilmesine,

3- Partinin yetkili organınca alınmış, Parti Genel Merkezi ve il örgütleri kesin hesaplarının incelenip kabul edildiğine ve birleştirildiğine ilişkin kararın sunulmaması nedeniyle, parti sorumluları hakkında 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 74. maddesi ve 111. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca yasal işlem yapılması için Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmasına,

OYBİRLİĞİYLE karar verilmiştir.

III- ESASIN İNCELENMESİ

Genç Partinin Anayasa Mahkemesine verdiği 2011 yılı kesin hesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan defter ve belgeler üzerinde yapılan inceleme sonuçlarını içeren ve Raportör Sadettin CEYHAN tarafından heyete sunulan esas inceleme raporu, Anayasa ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Kanun’un ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ile diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Denetimin maddi öğelerini oluşturan defter ve belgelerde, Partinin 2011 yılı gelirleri toplamının 2.331.335,79 TL ve giderleri toplamının 428.173,73 TL olduğu, gelecek yıla devreden nakit tutarının ise 19.765.575,27 TL olduğu anlaşılmaktadır.

Parti 2011 yılı kesin hesabının gelir ve gider rakamlarının yukarıda açıklanan tutarlardan oluştuğu, bu hâliyle Partinin 2011 yılı kesin hesabının doğru, denk ve 2820 sayılı Kanun’a uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

A- Gelirlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Gelirleri

Genç Parti Genel Merkezinin 2011 yılı gelirleri toplamı 2.322.828,69 TL olup bunun tamamı kambiyo kârlarından oluşmaktadır.

Parti Genel Merkezinin 2011 yılı muhasebe kayıtlarının tutulduğu defterler ile gelir belgeleri sunulmamıştır.

Partinin 2011 yılında elde etmiş olduğu toplam 2.322.828,69 TL gelirin belgelendirilmesi gerekmektedir.

2820 sayılı Kanun’un 76. maddesinin üçüncü fıkrasında, Kanun’un 69. maddesinde belirtilen esaslara aykırı olarak bir siyasi partinin tevsik edilmeyen kaynaklardan gelir sağladığı anlaşılırsa, Anayasa Mahkemesi kararıyla bu gelir Hazineye irat kaydedilir denilmektedir. Parti Genel Merkezinin 2011 yılı içinde elde ettiği ve belgelendirmediği toplam 2.322.828,69 TL’nin Hazineye irat kaydedilmesi uygun olacaktır.

2- İl Örgütleri Gelirleri

Parti il örgütlerinin 2011 yılı gelirleri toplamı 8.507,10 TL olup bunun tamamı bağışlardan oluşmaktadır.

Parti il örgütlerinin defter kayıtları ve gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Kanun’a uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

B- Giderlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Giderleri

Parti Genel Merkezinin 2011 yılı giderleri toplamı 419.669,61 TL olup bunun 312.526,05 TL’si personel giderlerinden, 166,52 TL’si temsil ve ağırlama giderlerinden, 216,50 TL’si kırtasiye ve büro giderlerinden, 1.309,22 TL’si haberleşme giderlerinden, 665,90 TL’si taşıma ve vasıta giderlerinden, 928,65 TL’si seyahat giderlerinden, 25.204,74 TL’si kira giderlerinden, 312,20 TL’si ısınma, aydınlatma, temizlik ve su giderlerinden, 70.348,10 TL’si vergi, sigorta, noter giderlerinden, 451,85 TL’si sair yönetim giderlerinden, 7.539,88 TL’si ise kambiyo zararlarından oluşmaktadır.

2012 yılına devreden nakit (kasa/banka) toplamı 19.764.597,32 TL’dir.

2820 sayılı Kanun’un 70. maddesinin ikinci fıkrasında beş milyon (2011 yılı için 64,14 TL) lirayı geçen harcamaların fatura veya makbuz gibi belgelerle tevsik edilmesinin zorunlu olduğu, 76. maddesinin dördüncü fıkrasında ise, belgelendirilmesi gerektiği halde belgelendirilmeyen parti giderleri miktarınca parti malvarlığının Anayasa Mahkemesi kararıyla Hazineye irat kaydedileceği belirtilmektedir.

Bu itibarla, belgelendirilmesi gerektiği halde belgelendirilmeyen 419.669,61 TL tutarındaki Parti malvarlığının Hazineye irat kaydedilmesi uygun olacaktır.

2- İl Örgütleri Giderleri

Parti il örgütlerinin 2011 yılı giderleri toplamı 8.504,12 TL olup bunun 61,00 TL’si temsil ve ağırlama giderlerinden, 388,60 TL’si kırtasiye ve büro giderlerinden, 494,20 TL’si haberleşme giderlerinden, 6.540,00 TL’si kira giderlerinden, 685,74 TL’si tamir, bakım giderlerinden, 334,58 TL’si ise ısıtma, aydınlatma giderlerinden oluşmaktadır.

Parti il örgütlerinin 2011 yılına devreden kasa banka mevcudu 977,95TL’dir.

Parti il örgütlerinin 2011 yılı kesin hesap çizelgelerinin gider bölümü üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı Kanun’a uygun olduğu görülmüştür.

C- Parti Mallarının İncelenmesi

Partinin sunmuş olduğu defter ve belgeler üzerinde yapılan incelemelerde partinin 2011 yılında herhangi bir taşınır ve taşınmaz mal ile menkul kıymet ve hak ediniminde bulunmadığı tespit edilmiştir.

IV- SONUÇ

Genç Partinin 2011 yılı kesin hesabının incelenmesi sonucunda;

1- 2820 sayılı Kanun’un 69. maddesinde belirtilen esaslara aykırı olarak tevsik edilmeyen kaynaklardan sağlanan 2.322.828,69 TL gelir karşılığı parti mal varlığının, 2820 sayılı Kanun’un 76. maddesi uyarınca Hazineye gelir kaydedilmesine,

2- 2820 sayılı Kanun’un 70. maddesinde belirtilen esaslara aykırı olarak belgelendirilmesi gerektiği halde belgelendirilmeyen 419.669,61 TL gider karşılığı parti mal varlığının, 2820 sayılı Kanun’un 76. maddesi uyarınca Hazineye gelir kaydedilmesine,

3- Partinin 2011 yılı kesin hesabında gösterilen 2.331.335,79 TL gelir, 428.173,73 TL gider ve 19.765.575,27 TL gelecek yıla devreden nakit miktarının Hazineye gelir kaydedilenler dışında kalan bölümünün eldeki bilgi ve belgelere göre doğru, denk ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’na uygun olduğuna,

17.12.2014 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.