ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:2012/50 (Siyasi Parti Mali Denetimi)

Karar Sayısı:2013/78

Karar Günü:2.5.2013

R.G. Tarih-Sayı:29.06.2013-28692

I- MALİ DENETİMİN KONUSU

Türkiye İşçi Partisinin 2011 yılı kesin hesabının incelenmesidir.

II- İLK İNCELEME

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü hükümleri uyarınca Haşim KILIÇ, Serruh KALELİ, Alparslan ALTAN, Mehmet ERTEN, Serdar ÖZGÜLDÜR, Osman Alifeyyaz PAKSÜT, Zehra Ayla PERKTAŞ, Recep KÖMÜRCÜ, Burhan ÜSTÜN, Engin YILDIRIM, Nuri NECİPOĞLU, Celal Mümtaz AKINCI, Erdal TERCAN, Muammer TOPAL ve Zühtü ARSLAN'ın katılımıyla 3.1.2013 gününde yapılan ilk inceleme toplantısında;

'Türkiye İşçi Partisinin 2011 yılı kesin hesabının incelenmesi sonucunda; hiçbir il ve ilçede teşkilatlanmadığı için sadece genel merkezi bulunan Partinin, kesin hesabını sunduğu yazısında herhangi bir gelir ve giderinin bulunmadığını belirttiği ve yazı ekinde gelir ve giderinin bulunmadığına ilişkin merkez karar ve yönetim kurulu kararı ile genel merkez kesin hesabını gönderdiği tespit edilmiştir.

2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun; 8. maddesinde, siyasi partilerin Ankara'da genel merkezinin bulunacağı; 60. maddesinde, siyasi partilerin tutmak zorunda oldukları defterler sayılarak, bu defterlerin teşkilatın bağlı bulunduğu seçim kurulu başkanı tarafından mühürlenip tasdik edileceği; 61. maddesinde, siyasi partilerin elde edebilecekleri gelirler sıralanarak, siyasi partilerin gelirlerinin amaçlarına aykırı olamayacağı; 69. maddesinde, bir siyasi partinin bütün gelirlerinin, o siyasi partinin tüzelkişiliği adına elde edileceği; 70. maddesinde de siyasi partilerin giderlerinin amaçlarına aykırı olamayacağı ve bir siyasi partinin bütün giderlerinin, o siyasi parti tüzelkişiliği adına yapılacağı hüküm altına alınmıştır.

Siyasi partilerin faaliyetlerini yürütecekleri bir genel merkezinin bulunması zorunludur. Genel merkez olarak kullanılacak yerler partilerin kendilerine ait olabileceği gibi kiralık olarak da kullanılabilecektir. Şayet, parti yetkililerine ait veya bunların kendilerinin kullandıkları yerler genel merkez olarak gösterilir ise bu takdirde kira sözleşmesi düzenlenerek isabet eden tutarın partiye bağış geliri ve karşılığının da kira gideri olarak kaydedilmesi gerekir. Böylece, söz konusu bedellerin parti tüzelkişiliği adına hesaplara dahil edilmesi sağlanmış olacaktır.

Diğer taraftan, kurulmuş olan partilerin hayatın olağan akışı gereği kira, su, elektrik, telefon, kırtasiye, tutulacak defterlerin satın alınması vb. bir takım genel yönetim giderlerini yapacağı açıktır.

2820 sayılı Kanun'un, bir siyasi partinin bütün gelirlerinin ve giderlerinin o siyasi parti tüzel kişiliği adına yapılacağı yönündeki hükmüne göre, parti yetkililerinin genel yönetim giderlerini kendi imkânlarıyla karşılamaları mümkün değildir. Parti yetkililerinin bu şekilde yapmış oldukları gider bedellerinin partiye bağış geliri olarak, karşılığının da genel yönetim gideri olarak kaydedilerek parti tüzelkişiliği adına hesaplara dahil edilmesi gerekir.

Sonuç olarak;

Türkiye İşçi Partisine, 2011 yılı kesin hesabını yapılan bu açıklamalara uygun olarak sunmaması nedenlerini açıklaması ve 2820 sayılı Kanun'a uygun olarak düzenlenecek kesin hesap cetvelleri ile merkez karar ve yönetim kurulu kararını Anayasa Mahkemesine sunması için bu kararın tebliğinden itibaren 30 gün süre verilmesine,

Bu süre içerisinde söz konusu belgelerin gönderilmemesi durumunda; hesap verilebilir şekilde kayıt ve belge düzeninin oluşturulmaması ve hesabın dışında gelir ve gider yapılması, inceleme ve araştırmayı engellemeye yönelik eylemler olarak değerlendirilerek, 2820 sayılı Kanun'un 111. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca yasal işlem yapılması için Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulacağının Partiye bildirilmesine,'

OYBİRLİĞİYLE karar verilmiştir.

Parti yetkilileri, bu kararla ilgili açıklamalarını 26.2.2013 günlü yazıyla bildirmişler ve yazı ekinde parti genel merkezi olarak kullanılan yere ait gayrimenkul tahsis belgesi, kira sözleşmesi ile kira bedelinin ödenmesine ilişkin serbest meslek makbuzunu sunmuşlardır. Bu belgelerin incelenmesinde, Partinin Genel Merkez olarak kiralık bir yer kullandığı, kira bedellerinin üçüncü yılın sonunda ödenmesinin öngörüldüğü ve ilk ödemenin 21.2.2013 tarihinde yapıldığı anlaşılmıştır.

Parti Genel Merkez olarak kiraladığı yerin 2011 yılı kira bedellerini 2013 yılında ödediğinden, bu giderleri ödemenin yapıldığı 2013 yılının kesin hesabında gösterecektir. Ayrıca, bu ödemeleri karşılamak için sağlayacağı gelirleri de o yıl içinde tahsil edip kesin hesaplara dahil edebilecektir.

Bu haliyle, Partinin 2011 yılı kesin hesabının 2820 sayılı Kanun'un 74. maddesine uygun olarak Anayasa Mahkemesi Başkanlığına verildiği sonucuna varılmıştır.

Türkiye İşçi Partisinin 2011 yılı kesin hesabının incelenmesi sonucunda, dosyadaki eksikliklerin giderildiği anlaşıldığından işin esasının incelenmesine OYBİRLİĞİYLE karar verilmiştir.

III- ESASIN İNCELENMESİ

Türkiye İşçi Partisinin, 2011 yılı kesin hesabı ile ilgili olarak Anayasa Mahkemesine verdiği belgeler üzerinde yapılan inceleme sonuçlarını içeren ve Raportör Selim ERDEM tarafından heyete sunulan esas inceleme raporu, Anayasa ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Partinin genel merkez olarak kullandığı yeri aylığı 50 TL olmak üzere 20.2.2010 tarihinde kiraladığı, kira bedellerinin üçüncü yılın sonunda ödenmesinin öngörüldüğü ve üç yıllık kira bedeli 1.800 TL'nin 21.2.2013 günlü, 3352 numaralı serbest meslek makbuzu ile yapıldığı, bu nedenle 2011 yılında herhangi bir gelir ve giderinin bulunmadığı, ayrıca Partinin 2011 yılında taşınmaz ve değeri yüz lirayı aşan taşınır mal edinmediği anlaşılmaktadır.

Partinin 2011 yılı kesin hesabının bu haliyle, Parti Merkez Karar Kurulunun 24.6.2012 günlü, 1 sayılı kararı ile kabul edilerek onaylandığı görülmüştür.

Bu itibarla, Partinin 2011 yılı kesin hesabının 2820 sayılı Kanun'a uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

IV- SONUÇ

Türkiye İşçi Partisinin 2011 yılı kesin hesabının incelenmesi sonucunda;

Partinin 2011 yılında herhangi bir gelir ve giderinin bulunmadığı ve bu durumun Merkez Karar Kurulunca karara bağlandığı anlaşıldığından, Partinin 2011 yılı kesin hesabının eldeki bilgi ve belgelere göre 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'na uygun olduğuna, 2.5.2013 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.