Siyasi Parti Kapatma, İhtar , Mali Denetim ve Değişik İşler Kullanıcı Kılavuzu

(AYM, E.2005/16, (Siyasi Parti Mali Denetimi) K.2010/67, 22/12/2010, § …)
   
Kararlar Bilgi Bankasında yayınlanan karar metni
editöryal düzeltmelere tabi tutulmuş olabilir.

ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

 

Esas Sayısı:2005/16 (Siyasî Parti Malî Denetimi)

Karar Sayısı:2010/67

Karar Günü:22.12.2010

R.G. Tarih-Sayı:31.12.2010-27802

 

I- MALİ DENETİMİN KONUSU

Demokratik Sol Parti'nin 2004 yılı kesinhesabının incelenmesidir.

II- İLK İNCELEME

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16. maddesi uyarınca, Tülay TUĞCU, Haşim KILIÇ, Sacit ADALI, Fulya KANTARCIOĞLU, Ahmet AKYALÇIN, Mehmet ERTEN, A.Necmi ÖZLER, Serdar ÖZGÜLDÜR, Şevket APALAK, Serruh KALELİ ve Osman Alifeyyaz PAKSÜT'ün katılımıyla 27.1.2006 gününde yapılan ilk inceleme toplantısında,

'Dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının incelenmesine OYBİRLİĞİYLE' karar verilmiştir.

III- ESASIN İNCELENMESİ

Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği 2004 yılı kesinhesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan defter ve belgeler üzerinde yapılan inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ile diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Denetimin maddi öğelerini oluşturan defter ve belgelerde Demokratik Sol Parti 2004 yılı gelirleri toplamının 117.179.676.923.146.- lira, borçlarının 219.039.662.205.- lira, giderleri toplamının 34.518.776.971.123.- lira, alacaklarının 163.475.896.387.- lira olduğu ve 82.716.463.717.841.- liranın nakit mevcudu olarak 2005 yılına devrettiği anlaşılmıştır.

A- Gelirlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Gelirleri

Parti Genel Merkezi'nin 2004 yılı gelirleri 20.970.206.842.652.- lira olarak gösterilmiştir.

Bunun 11.700.000.000.- lirası yayınların satışından sağlanan gelir, 500.000.000.-lirası bağışlar, 20.918.344.841.479.- lirası faiz gelirleri, 23.845.801.173.- lirası 2004 yılında yapılan havale iadeleri, 15.816.200.000.- lirası sair gelirlerden oluşmaktadır.

Parti Genel Merkezi'nin 2004 yılı defter kayıtları ve gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Gelirleri

İl örgütlerinin 2004 yılı gelirleri 16.149.326.879.175.- lira olarak gösterilmiştir.

Bunun 60.457.862.964.- lirası parti üyelerinden alınan aidat, 3.569.710.000.- lirası yerel seçim adaylık aidatı, 2.188.000.000.- lirası parti bayrağı, flaması, rozet vs. satışından sağlanan gelir, 25.584.400.000.- lirası parti tarafından tertiplenen dayanışma gecesi ve konser faaliyetlerinden sağlanan gelirler, 439.892.831.163.- lirası bağış, 391.110.461.- lirası geçmiş dönemlerden devreden varlıklar, 1.005.040.413.244.- lirası 2003 yılından devreden nakit, 14.428.168.735.321.- lirası genel merkezden alınan yardım, 184.033.816.022.- lirası faiz gelirlerinden oluşmaktadır.

İl örgütlerinin 2004 yılı kesinhesap çizelgelerinin gelir bölümü üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

B- Giderlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Giderleri

Parti Genel Merkezi'nin 2004 yılı giderleri 19.553.230.311.621.- lira olarak gösterilmiştir.

Bunun 506.459.827.538.- lirası personel giderleri, 1.679.524.862.585.- lirası yönetim giderleri, 14.428.168.735.321.- lirası yardımlar, 347.762.540.832.- lirası demirbaş-taşınmaz alımı, 2.591.314.345.345.- lirası seçim propaganda ve tanıtım giderlerinden oluşmaktadır.

Parti Genel Merkezi'nin 2005 yılına devreden kasa ve banka mevcudu 81.537.292.629.034.- liradır.

Parti Genel Merkezi'nin 2004 yılı defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede, aşağıda belirtilenler dışındaki giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.

Muhasebe biliminin genel kabul görmüş temel kavramlarından biri 'Belgelendirme' kavramıdır. Vergi Usul Kanunu'nun 229. maddesinde 'Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır' şeklinde tarif yapılmış ve 'Fatura Kullanma Mecburiyeti' başlıklı 232. maddesindeki hükmüne göre de, faturanın hangi hallerde ve kimler tarafından alınması ve verilmesinin gerektiği ifade edilmiştir. Bu bağlamda mal ve hizmet alımlarında bu işlemlerin fatura ile belgelendirilmesi zorunlu tutulmuş ve gerekli muhasebe kayıtlarının tutulmasında da faturanın tevsik edici belge olarak kullanılması gerektiği ifade edilmiştir.

2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesinin üçüncü fıkrasına göre beş bin liraya kadar olan (2004 yılı için 37.134.949.- lira) harcamaların makbuz veya fatura gibi bir belge ile tevsik edilmesi zorunlu olmadığından, bu miktarı geçen harcamaların geçerli ve kanıtlayıcı bir belgeye dayanması gerekmektedir.

2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun 70. maddesinde,

'Bir siyasî partinin bütün giderleri, o siyasi parti tüzelkişiliği adına yapılır' ve aynı Kanun'un 75. maddesinde, 'Anayasa Mahkemesi denetimi sonunda, o siyasi partinin gelir ve giderlerinin doğruluğuna ve kanuna uygunluğuna veya kanuna uygun olmayan gelirler ile giderler dolayısıyla da bunların Hazineye gelir kaydedilmesine karar verir' ve 76 ncı maddesinde de, 'Belgelendirilmesi gerektiği halde belgelendirilmeyen parti giderleri miktarınca parti malvarlığı, Anayasa Mahkemesi kararıyla Hazineye irad kaydedilir' hükümleri yer almıştır.

1- Aşağıdaki tabloda belirtilen otobüs ve uçak biletlerinin kişiler adına veya isimsiz olarak düzenlendiği, bu giderlerinde parti bütçesinden ödendiği görülmüştür.

Parti sorumluları 'Söz konusu kişiler adına alınmış olan uçak, otobüs bileti ve konaklama bedeli faturaları Parti adına yapılmış harcamalardır. Fakat elde olmayan sebepler ile belgeler kişiler adına düzenlenmiştir. Otobüs veya uçak ile seyahat ederken veya otelde konaklar iken söz konusu uçak, otobüs ve otel firmaları; bu konudaki yasal bilgi eksikliğinden belgeleri, seyahati yapan veya konaklayan kişi adına düzenlemiştir. Genel Merkez tarafından alınan uçak, otobüs bileti veya otel rezervasyonlarında belgeler Genel Merkez adına düzenlenmiştir. Belgeyi alan kişiler de zaten parti yetkilisi olduklarını düşündüklerinden ve parti faaliyeti için orada bulunduklarından parti işi ile ilgili bir gider olduğu için belgeyi kabul etmişlerdir. Söz konusu firmalar belgeyi kişi adına düzenlerken Parti adına düzenlenmesi istendiğinde kişilerden imza sirküsü, yetki belgesi vs. istenmektedir. Bunun da imkan dahilinde olmadığı ortadadır. Söz konusu kişiler Parti adına herhangi bir etkinliğe ya da toplantıya katılacakları zaman bulundukları bölgeden Parti Genel Merkezine gelmekte dolayısıyla belgeler kendi adlarına düzenlenmektedir. 2007 yılı Kesin hesap incelemesinde de söz konusu işlemler mahkemenizce uygun görülmüştür.

Yapılan seyahatler parti adına yapılmış olup parti ile ilgili toplantılara ve etkinliklere katılmak amacıyla parti yöneticileri ve parti görevlileri adına belgeler düzenlenmiştir.'

şeklinde beyanda bulunmuşlardır.

Kimi otobüs ve tren biletlerinde isim olmamakla birlikte kimi otobüs biletlerinde isim bulunmamaktadır. Seyahat giderlerine ilişkin yapılan görevlendirme olurları sunulmamış, genel ifadeler kullanılarak cevap verilmiştir. Seyahat harcamalarının parti adına yapıldığına ilişkin bilgi ve belge bulunmadığından dolayı parti adına yapılmayan seyahat (otobüs, tren ve uçak biletlerinin) giderleri parti amaçlarına uygun ve parti tüzel kişiliği adına yapılmış bir harcama olarak kabul edilmemiştir.

Seyahat Giderlerine Ait Tablo

Yevmiye tarih ve No

Yolcunun Adı Soyadı

Türü

Tutarı

29.2.2004/58

Tufan Bural

Uçak bileti

290000000

30.6.2004/219

Zeki Sezer

' '

129000000

20.7.2004/250

Mehmet Gümen

' '

110000000

" "

4 adet tren bileti

238000000

" "

Mehmet Gümen

Uçak bileti

110000000

" "

Mehmet Gümen

' '

129000000

" "

Mehmet Gümen

' '

129000000

" "

Mehmet Gümen

' '

149000000

" "

1 adet otobüs bileti

7000000

" "

Mehmet Gümen

Uçak bileti

129000000

" "

Mehmet Gümen

' '

149000000

" "

Mehmet Gümen

' '

129000000

20.7.2004/251

Soydal Sılay

3 adet otobüs bileti

64500000

20.8.2004/275

Soydal Sılay

1 adet otobüs bileti

21500000

" "

" "

22000000

31.8.2004/298

2 adet otobüs bileti

42000000

10.10.2004/347

Yıldırım Olgun

Uçak bileti

129000000

" "

Zeki Sezer

' '

129000000

10.10.2004/352

2 adet otobüs bileti

30000000

20.10.2004/358

Ahmet Tan

Uçak bileti

129000000

20.10.2004/361

5 adet otobüs bileti

82000000

20.10.2004/362

5 adet otobüs bileti

63500000

" "

Zabit Demir

2 adet otobüs bileti

48000000

30.11.2004/403

3 adet otobüs bileti

62000000

20.12.2004/427

İzzet Sözen

Uçak bileti

149000000

" "

İzzet Sözen

' '

109000000

" "

İzzet Sözen

' '

109000000

" "

İzzet Sözen

' '

129000000

" "

İzzet Sözen

' '

149000000

" "

İzzet Sözen

' '

149000000

" "

İzzet Sözen

' '

258000000

" "

İzzet Sözen

' '

149000000

Toplam 721.500.000.-TL

2- Aşağıda belirtilen konaklama bedeli parti bütçesinden karşılanmıştır.

Parti sorumluları, 'Yapılan seyahatler parti adına yapılmış olup parti ile ilgili toplantılara ve etkinliklere katılmak amacıyla parti yöneticileri ve parti görevlileri adına belgeler düzenlenmiştir.' şeklinde cevap vermişlerdir.

Konaklama harcamasının parti adına yapıldığına ilişkin bilgi ve belge bulunmadığından dolayı parti adına yapılmayan bu gider parti amaçlarına uygun ve parti tüzel kişiliği adına yapılmış bir harcama olarak kabul edilmemiştir.

Yevmiye tarih ve no

Gider yapılan kişi

Açıklama

Tutar

10.7.2004/222

Hüseyin Mert

Konaklama Bedeli

70.000.000

3- Cezalı geçiş ücretleri ile trafik para cezaları parti bütçesinden ödenmiştir.

Parti sorumluları, 'Toplantılara ve programlara yetişebilmek amacıyla zaman zaman hız sınırı aşılmıştır.'

şeklinde cevap vermişlerdir.

Parti görevlilerinin yükümlülükleri yerine getirmemeleri sonucu oluşan otoyol cezalı geciş ücreti ile trafik para cezasından parti tüzel kişiliğini sorumlu tutma imkanı bulunmamaktadır. Bu ödemelerin kişisel sorumluluk kapsamında olduğu açıktır.

Cezalara İlişkin Liste

Yevmiye tarih ve no

Alındının Tarih ve Nosu

Mahiyeti

Tutarı

10.7.2004/222

Posta çeki 1.7.2004 tarih 1149/006 13

06 RB 898 plakalı aracın otoyol cezalı geciş ücreti

37.500.000

10.7.2004/222

Posta çeki 1.7.2004 tarih 1149/006 12

06 RB 898 plakalı aracın otoyol cezalı geciş ücreti

15.000.000

10.8.2004/271

2.8.2004/23164

06 RB 893 plakalı aracın trafik cezası

169.400.000

Toplam 221.900.000.-

4- Aşağıda gösterilen 2.447.280.000.- lira tutarındaki gider fatura aslı olmaksızın yapılmıştır.

Parti sorumluları, 'İlgili dönemlerde evrak yoğunluğundan ötürü bazı evrak asılları postada veya kargoda kaybolmaktadır. Ve ilgili firmalardan aslı gibidir onaylı belge suretleri alınmaktadır. Harcama parti adına yapıldığından ötürü ilgili firmalara söz konusu bedeller ödenmiştir. Parti olarak söz konusu mal veya hizmetin ilgili firmadan alındığını bilmekteyiz. Ve söz konusu harcamalar ise ilgili firmalar tarafından kendi kayıtlarında gelir olarak gözükmektedir. Fatura aslı kaybolduğunda ilgili firmaya ödeme yapabilmek için firmadan tekrar fatura kesmesi istenilmesi durumunda şüphesiz ki ilgili firma aleyhine bir durum oluşmaktadır. Çünkü Vergi Kanununa göre bu defa ilgili firma olmayan bir işleme 2. kez mükerrer olarak fatura kesmek zorunda kalacaktır. Buda yasal olarak mümkün değildir. Belge aslının kaybolması doğal bir süreçtir. Aslolan işlemin gerçek mahiyetidir. Yani söz konusu harcamanın fiilen partimiz tarafından yapıldığının bilindiğidir.

Mal ve hizmet alımında fiili durum mal ve hizmetin alan lehine el değiştirmesidir. Mal ve hizmeti satan firma tarafından işlem gelir işlemi, alan firma tarafından gider işlemidir. Örneğin 100.000 TL bedelinde bir araç alınması durumunda fatura aslının kaybedilmesi halinde söz konusu bedel hazineye irat kaydedilmek istenmektedir. Fakat fiziki olarak araç partinin demirbaşı olarak kayıtlarda yer almaktadır. Ve amaca uygun bir giderdir. Fatura aslının kaybolması halinde tekrar aynı bedelin hazineye irat kaydedilerek Partilerin cezalandırılması uygulamasının hukuka uygun olmadığını belirtmek isteriz. Kaldı ki Siyasi Partilerin mali işlemlerini düzenleyen Siyasi Partiler Kanununda fatura aslı olmadan gider işlemi yapılamayacağına ilişkin bir hüküm de yoktur. Danıştay'ında tezimizi savunan nitelikte kararları mevcuttur.

Fatura asılları yoktur.1.765.280.000 TL tutarındaki Elektrosonik firması aturası firma tarafından aslı gibidir onaylı tasdik edilmiştir.' şeklinde cevap vermişlerdir.

2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesinde beş milyon (2004 yılı için 37.134.949.- TL.) liraya kadar olan harcamaların makbuz veya fatura gibi bir belge ile tevsik edilmesi zorunlu olmadığı belirtildiğinden bu miktarı aşan harcamaların makbuz veya fatura gibi geçerli ve kanıtlayıcı belgeye dayanması gerekmektedir. Bu nedenle fatura olmaksızın veya fatura fotokopisine dayanılarak kaydedilen giderin, Kanun'un öngördüğü anlamda belgeye dayandırılmış olduğunun kabul edilmesi mümkün değildir.

Fatura Fotokopisi ile Yapılan Giderlere Ait Tablo

Yevmiye Tarih ve No

Kimden alındığı

Belge türü

Tutar

31.1.2004/31

EGO Maltepe V.D.3230040613

1 adet fotokopi fatura

603.458.150

31.1.2004/31

EGO Maltepe V.D.3230040613

1 adet fotokopi fatura

78.541.850

31.3.2004/101

Elektrosonik Ltd.Şti. Başkent V.D. 3310090979(15.3.2004/022415 nolu fatura)

1 adet firma tasdikli fotokopi fatura

1.765.280.000

Toplam 2.447.280.000.-

5- 30.4.2004/124 yevmiye ile Vatan Ambulansa 28.4.2004 tarih ve 034187 nolu fatura karşılığı 930.000.000.- TL cenaze nakil ücreti ödenmiştir.

Parti sorumluları, 'Bir partilimiz vefat ettiğinden cenazesinin memleketine gönderilmesi için cenaze nakil masrafı partimizce karşılanmıştır. Partimiz dayanışma ruhunu güçlendirmek için partililerimizin her zor koşulda yanında yer almaktadır.' şeklinde cevap vermişlerdir.

2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun 70. maddesinin birinci fıkrasında 'Siyasi partilerin giderleri amaçlarına aykırı olamaz.' ikinci fıkrasında ise 'Bir siyasi partinin bütün giderleri, o siyasi parti tüzelkişiliği adına yapılır.' hükümlerine yer verilmiştir.

Partilinin cenaze gideri Parti tarafından karşılanacak yönetim gideri değildir Cenaze nakil gideri parti tüzelkişiliği adına ve parti amaçları doğrultusunda yapılmış bir ödeme sayılamayacağından, 2820 sayılı Kanun'un 70. maddesine aykırı olarak yapılan bu ödemenin, aynı Kanun'un 75. maddesi hükmü uyarınca Hazine'ye gelir kaydedilmesine karar verilmiştir.

6- Aşağıdaki tabloda gösterilen icra ödemelerinde ki ana para, faiz ve diğer masrafları belirtilmeyenlerin ayrı ayrı ana para, faiz ve diğer masraflarının belirtilmesi, bu ödemelere esas belgelerin gönderilmesi ile faiz ve diğer masrafların parti bütçesinden karşılanma nedeni sorulmuştur.

Parti sorumluları, 'Söz konusu dönemde Türkiye'nin her yerinde borçların yapılandırılması açısından bir çok icra dairesine ödemelerde bulunulmuştur. Gecikme cezaları ve sair masraflar borcun geç ödenmesinden kaynaklanmaktadır. Fakat para o esnada bankada faiz getirisi sağladığından ortada hazine zararı söz konusu değildir.' şeklinde cevap vermişlerdir.

Parti yetkililerinin ödemelerin zamanında yapılması için gerekli tedbirleri almaları gerekir. Aksi halde bu tedbirlerin alınmaması sonucu oluşacak faiz ve diğer masraflar parti bütçesinden ödenecektir ki bunu kabul etmek mümkün değildir.

Parti görevlilerinin yükümlülüklerini zamanında yapmamaları sonucu oluşan faiz ve diğer masraflardan parti tüzel kişiliğini sorumlu tutma imkanı bulunmamaktadır. Bu ödemelerin kişisel sorumluluk kapsamında olduğu açıktır.

İCRA ÖDEMELERİ

Yevmiye No

Açıklama

Anapara

Faiz ve Diğer masraflar

Toplam tutar

10.1.2004/11

İZMİR 11. İcra Müd.

118.850.000

476.100.000

20.1.2004/22

Yozgat Telekom

317.400.000

240.600.000

558.000.000

20.1.2004/22

Merzifon İcra Müd.

186.200.000

242.900.000

429.100.000

20.1.2004/22

Karabük İcra Müd.

612.700.000

321.520.000

934.220.000

20.1.2004/22

Malatya Telekom

124.000.000

63.364.000

187.364.000

31.1.2004/31

Elazığ Harput Telekom Müdürlüğü-Kovancılar icra Müdürlüğü 2003/342

794.978.140

2.349.036.122

3.144.014.262

31.1.2004/31

KırıkkaleTelekom Müdürlüğü

161.800.000

121.291.017

283.091.017

10.2.2004/39

Karataş İcra Müdürlüğü

123.177.770

128.822.230

252.000.000

20.2.2004/49

Kırkağaç İcra Müdürlüğü

115.100.000

268.900.000

384.000.000

20.2.2004/49

Safranbolu İcra Müdürlüğü 2003/491

110.600.000

161.130.000

271.730.000

20.2.2004/49

Pınarbaşı İcra Müdürlüğü 2003/372

108.400.000

289.300.000

397.700.000

10.7.2004/226

Ankara 11.İcra Müdürlüğü 2004/6855

21.586.000.000

5.249.000.000

26.835.000.000

10.7.2004/226

Ankara 1.İcra Müdürlüğü 2004/4009

Asıl alacak 20.6.2004/207 yevmiyede ödenmiştir.

16.936.000.000

31.8.2004/295

Gediz Belediyesi

793.000.000

225.900.000

1.018.000.000

10.9.2004/307

Karabük İcra Müd. 2004/2892

4.925.000.000

2.075.000.000

7.000.000.000

20.9.2004/323

Balıkesir Burhaniye İcra Müd. 2004/1136

1.185.000.000

274.000.000

1.459.000.000

31.10.2004/368

Gaziantep 2.İcra Müd. 2004/9740

1.190.000.000

886.000.000

2.076.000.000

Toplam 30.190.013.369.-

7- 20.12.2004 tarih ve 427 numaralı yevmiye ile Bülent Erkli'ye ait 10.6.2004 tarih ve 89603 numaralı 150.000.000.- TL. tutarındaki fatura iki defa gider yazılmıştır.

Parti sorumluları, faturanın mükerrer ödendiğini belirtmişlerdir.

Mükerrer ödenen 150.000.000.- TL.nin Hazine'ye irad kaydedilmesine karar verilmiştir.

8- Bahşiş ödemeleri Parti bütçesinden karşılanmıştır.

Parti sorumluları, 'Parti seyahatlerindeki yemek giderlerinde bahşiş ödemeleri tutanağa bağlanarak ödenmiştir. Siyasi Partiler Kanununun 70. maddesindeki tevsik edilmeyecek işlemler sınırının altındadır.' şeklinde cevap vermişlerdir.

Aşağıda belirtilen bahşiş ödemeleri bir hizmet karşılığı olmaksızın kişi ya da kuruluş elemanlarına verilmesi nedeniyle parti amaçlarına uygun ve parti tüzel kişiliği adına yapılmış bir harcama olarak kabul edilmesi mümkün görülmemiştir.

Bahşiş Ödemeleri

Yevmiye tarih ve no

Belge türü

Belge tarih ve no

Belgede imzası olanın adı soyadı

İçerik

Tutar

10.9.2004/238

Gider pusulası

6.9.2004

Yıldırım Olgun

Adana seyahatinde bahşiş

20.000.000

20.9.2004/321

Gider pusulası

18.10.2004

Yıldırım Olgun

Eskişehir Sarıcakaya seyahatinde bahşiş

10.000.000

10.10.2004/347

' '

18.10.2004

Yıldırım Olgun

İstanbul-Tekirdağ-Edirne seyahatinde bahşiş

10.000.000

20.10.2004/357

' '

17.11.2004

Yıldırım Olgun

İstanbul-İzmir-Konya seyahatinde bahşiş

50.000.000

10.12.2004/410

' '

2.12.2004

Tolga Yılmaz

İstanbul seyahatinde bahşiş

40.000.000

10.12.2004/414

' '

10.12.2004

Tolga Yılmaz

İstanbul seyahatinde bahşiş

30.000.000

20.12.2004/425

' '

Yıldırım Olgun

İstanbul-Bursa seyahatinde bahşiş

62.400.000

20.12.2004/426

' '

20.12.2004

Yıldırım Olgun

Kocaeli-Tekirdağ seyahatinde bahşiş

32.750.000

Toplam 255.150.000.-

9- Toplu tiyatro bileti alınmış ve tutarı Parti bütçesinden karşılanmıştır.

Parti sorumluları, 'Parti örgütlenme çalışmaları doğrultusunda parti üyeleri ile sosyalleşmenin sağlanması amacıyla toplu tiyatro biletleri alınarak örgüt ile beraber bu gösterilere gidilmiştir.' şeklinde cevap vermişlerdir.

Alınan toplu tiyatro bilet bedelleri parti tarafından karşılanacak yönetim gideri olmadığı gibi, partinin amaçlarına uygun ve parti tüzel kişiliği adına yapılmış harcama olarak da kabulü mümkün değildir

Yevmiye No

Adı Soyadı

İçerik

Belge

Ödenen tutar

10.112004/378

Ünal Çeken

50 adet tiyatro bileti karşılığı

Gider makbuzu 5.11.2004 /0092

500.000.000

20.12.2004/424

Ünal Çeken

50 adet tiyatro bileti karşılığı

Gider makbuzu 16.12.2004 /0102

500.000.000

Toplam 1.000.000.000.-

10- 20.10.2004 tarih ve 356 yevmiyede Maliye Bakanlığı'nın 19.10.2004 tarih ve 931511 alındısı karşılığı mükellef Süleyman Yağız'a ait 503.500.000.-TL para cezası Parti bütçesinden karşılanmıştır.

Parti sorumluları, 'Güvercin adlı Parti dergisi ile ilgili yasal izin zamanında yerine getirilemediğinden İdari Para Cezası ödenmiştir.' şeklinde cevap vermişlerdir.

Parti görevlilerinin yasal yükümlülüklerini zamanında yapmamaları sonucu oluşan idari para cezasından parti tüzel kişiliğini sorumlu tutma imkanı bulunmamaktadır. Bu ödemelerin kişisel sorumluluk kapsamında olduğu açıktır.

11- 10.10.2004 tarih ve 351 yevmiyede Avukat Yonca Sürgün tarafından düzenlenen serbest meslek makbuzu olmadan 346.153.846.- lira ödeme yapılmıştır.

Parti sorumluları, 'makbuz olmadan yapılan ödeme ile diğer ödemeler icra ve mahkeme masraflarına mahsuben ödenmiş tutarlardır fakat geçmiş yıllarda olduğundan belgesi bulunamamıştır. Av. Yonca Sorgün'e ait sözleşme ekte sunulmuştur.' şeklinde cevap vermişlerdir.

Siyasî partiler tarafından yapılan ödemelerde Vergi Usul Kanunu'nda sayılan belgelerin varlığı aranmaktadır. Alınan hizmet bedeli karşılığı fatura, serbest meslek makbuzu veya gider pusulası düzenlemesi gerekmektedir.

2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesinde beş milyon (2004 yılı için 37.134.949.- TL.) liraya kadar olan harcamaların makbuz veya fatura gibi bir belge ile tevsik edilmesi zorunlu olmadığı belirtildiğinden bu miktarı aşan harcamaların fatura, serbest meslek makbuzu veya gider makbuzu gibi geçerli bir kanıtlayıcı belgeye dayanması gerekmektedir. Bu nedenle serbest meslek makbuzu ve ya herhangi bir geçerli belge olmadan yapılan, 346.153.846.- lira giderin, Yasa'nın öngördüğü anlamda belgeye dayandırılmış olduğunun kabul edilmesi mümkün değildir.

2- İl Örgütleri Giderleri

İl örgütlerinin 2004 yılı giderleri toplamı 14.965.546.659.502.- lira olarak gösterilmiştir.

Bunun 81.102.632.060.- lirası personel giderleri, 3.236.673.502.111.- lirası yönetim giderleri, 164.301.244.691.- lirası yardımlar, 311.707.601.625.- lirası demirbaş alımı, 11.233.766.551.510.- lirası seçim propaganda ve tanıtım giderleri, 84.534.132.428.- lirası 2003 yılından devreden borçlardan oluşmaktadır. Genel Merkez'ce kabul edilmeyen ve dava konusu yapılan giderler ise 146.539.004.923.- liradır.

Parti il örgütlerinin 2005 yılına devreden nakit mevcudu 1.179.171.088.807.- liradır.

Parti il örgütlerinin 2004 yılı kesinhesap çizelgelerinin gider bölümü üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

C- Parti Mallarının İncelenmesi

Parti'nin 2004 yılı defter ve belgeleri üzerinde yapılan incelemede, 2004 yılı içinde edindiği 568.648.744.332.- lira tutarındaki taşınır malın (demirbaş) Kanuna uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

IV- SONUÇ

Demokratik Sol Parti'nin 2004 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda,

1- 7.5.2010 günlü, 5982 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun uyarınca, 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile ilgili gerekli düzenlemeler yapılmadan, Mahkeme'nin çalışıp çalışamayacağına ilişkin ön meselenin incelenmesi sonucunda; Mahkeme'nin çalışmasına bir engel bulunmadığına, Fulya KANTARCIOĞLU, Mehmet ERTEN, Fettah OTO, Zehra Ayla PERKTAŞ ile Celal Mümtaz AKINCI'nın, gerekçesi 2010/68 esas sayılı dosyada belirtilen karşıoyları ve OYÇOKLUĞUYLA,

2- Parti'nin 2004 yılı kesinhesabında gösterilen 117.179.676.923.146.- lira gelir, 219.039.662.205.- lira borç, 34.518.776.971.123.- lira gider, 163.475.896.387.- lira alacak ve 82.716.463.717.841.- lira kasa ve banka mevcudu devrinin Hazine'ye irad kaydedilenler dışında kalan bölümünün eldeki bilgi ve belgelere göre doğru, denk ve 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'na uygun olduğuna OYBİRLİĞİYLE,

3- 2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesine aykırı olarak partinin amaçlarına uygun olmayan ve parti tüzel kişiliği adına yapılmış harcama olarak kabulü mümkün görülmeyen. 36.835.497.215.- lira (36.835,49.- YTL) karşılığı Parti malvarlığının, 2820 sayılı Yasa'nın 75. maddesi uyarınca Hazine'ye gelir kaydedilmesine Osman Alifeyyaz PAKSÜT'ün karşıoyu ve OYÇOKLUĞUYLA,

22.12.2010 gününde karar verildi.

Başkan

Haşim KILIÇ

Başkanvekili

Osman Alifeyyaz PAKSÜT

Üye

Fulya KANTARCIOĞLU

 

Üye

Ahmet AKYALÇIN

Üye

Mehmet ERTEN

Üye

Fettah OTO

 

Üye

Serdar ÖZGÜLDÜR

Üye

Zehra Ayla PERKTAŞ

Üye

Recep KÖMÜRCÜ

 

Üye

Alparslan ALTAN

Üye

Burhan ÜSTÜN

Üye

Engin YILDIRIM

 

 

Üye

Nuri NECİPOĞLU

Üye

Hicabi DURSUN

Üye

Celal Mümtaz AKINCI

 

KARŞIOY YAZISI

Demokratik Sol Parti'nin 2004 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda 36.835,49.- YTL'nin Hazine'ye irat kaydedilmesine ilişkin Anayasa Mahkemesi kararı 22.12.2010 tarihlidir.

Parti'nin 2004 yılı kesinhesabının ilk incelemesi yapılarak esasının incelenmesine geçilmesine ilişkin Anayasa Mahkemesi kararı 27.1.2006 tarihlidir.

Buna göre esas inceleme, herhangi bir haklı neden bulunmaksızın 4 yıl 11 ay bekletildikten sonra karara bağlanmıştır.

Siyasî partilerin malî denetimi, Anayasa'nın 69. maddesine göre yerine getirilen yargısal bir işlemdir. Bu nedenle Anayasa'nın 2. maddesindeki demokratik hukuk devleti ve 36. maddesindeki adil yargılama ilkelerine de uygun olmak zorundadır.

Yargısal bir görevin 4 yıl 11 ay gecikmeyle yerine getirilmesi ve bu gecikmenin hiçbir haklı nedene dayanmaması, Anayasa'nın 2. ve 36. maddeleriyle bağdaşmaz. Siyasî partilerin gelir ve giderlerine ilişkin belgeleri saklama süresi mevzuatımıza göre 5 yıldır. Hal böyle iken 4 yıldan fazla bir zaman sonra partinin mali denetiminde amaçlara uygun yapılmış kabul edilmeyen harcamaların sürpriz bir şekilde karara bağlanması hukuk güvenliği ilkesiyle de bağdaşmamaktadır.

Karar her ne kadar kanuna uygunsa da hukuka ve adalet duygusuna aykırı bulduğumdan çoğunluğa katılmıyorum.

 

 

 

 

Başkanvekili

Osman Alifeyyaz PAKSÜT

 

 

I. KARAR KİMLİK BİLGİLERİ

Karar No 2010/67
Esas No 2005/16
Karar Tarihi 22/12/2010
Künye (AYM, E.2005/16, K.2010/67, 22/12/2010, § …)    
Karar Türü (Dosya Sonucu) Siyasî Partiler Kanunu'na uygun olduğuna
Karar Türü Siyasi Parti Mali Denetim
Davacı - Davalı Yok - Demokratik Sol Parti
Resmi Gazete 31/12/2010 - 27802
Karşı Oy Var
Üyeler Haşim KILIÇ
Osman Alifeyyaz PAKSÜT
Fulya KANTARCIOĞLU
Ahmet AKYALÇIN
Mehmet ERTEN
Fettah OTO
Serdar ÖZGÜLDÜR
Zehra Ayla PERKTAŞ
Recep KÖMÜRCÜ
Alparslan ALTAN
Burhan ÜSTÜN
Engin YILDIRIM
Nuri NECİPOĞLU
Hicabi DURSUN
Celal Mümtaz AKINCI
Raportör Yok

T.C. Anayasa Mahkemesi