ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Esas Sayısı:2005/16 (Siyasî
Parti Malî Denetimi)
Karar Sayısı:2010/67
Karar Günü:22.12.2010
R.G.
Tarih-Sayı:31.12.2010-27802
I- MALİ DENETİMİN KONUSU
Demokratik Sol Parti'nin 2004 yılı kesinhesabının
incelenmesidir.
II- İLK İNCELEME
Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16. maddesi uyarınca,
Tülay TUĞCU, Haşim KILIÇ, Sacit ADALI, Fulya KANTARCIOĞLU, Ahmet AKYALÇIN,
Mehmet ERTEN, A.Necmi ÖZLER, Serdar ÖZGÜLDÜR, Şevket APALAK, Serruh KALELİ ve
Osman Alifeyyaz PAKSÜT'ün katılımıyla 27.1.2006 gününde yapılan ilk inceleme
toplantısında,
'Dosyada
eksiklik bulunmadığından işin esasının incelenmesine OYBİRLİĞİYLE' karar verilmiştir.
III- ESASIN İNCELENMESİ
Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği 2004 yılı
kesinhesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan defter ve belgeler üzerinde
yapılan inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve 2949
sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile
2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri
ile diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp
düşünüldü:
Denetimin maddi öğelerini oluşturan defter ve belgelerde
Demokratik Sol Parti 2004 yılı gelirleri toplamının 117.179.676.923.146.- lira,
borçlarının 219.039.662.205.- lira, giderleri toplamının 34.518.776.971.123.-
lira, alacaklarının 163.475.896.387.- lira olduğu ve 82.716.463.717.841.-
liranın nakit mevcudu olarak 2005 yılına devrettiği anlaşılmıştır.
A- Gelirlerin
İncelenmesi
1- Genel Merkez Gelirleri
Parti Genel Merkezi'nin 2004 yılı gelirleri
20.970.206.842.652.- lira olarak gösterilmiştir.
Bunun 11.700.000.000.- lirası yayınların satışından
sağlanan gelir, 500.000.000.-lirası bağışlar, 20.918.344.841.479.- lirası faiz
gelirleri, 23.845.801.173.- lirası 2004 yılında yapılan havale iadeleri,
15.816.200.000.- lirası sair gelirlerden oluşmaktadır.
Parti Genel Merkezi'nin 2004 yılı defter kayıtları ve
gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya
uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.
2-
İl Örgütleri Gelirleri
İl örgütlerinin 2004 yılı gelirleri 16.149.326.879.175.-
lira olarak gösterilmiştir.
Bunun 60.457.862.964.- lirası parti üyelerinden alınan
aidat, 3.569.710.000.- lirası yerel seçim adaylık aidatı, 2.188.000.000.-
lirası parti bayrağı, flaması, rozet vs. satışından sağlanan gelir,
25.584.400.000.- lirası parti tarafından tertiplenen dayanışma gecesi ve konser
faaliyetlerinden sağlanan gelirler, 439.892.831.163.- lirası bağış,
391.110.461.- lirası geçmiş dönemlerden devreden varlıklar, 1.005.040.413.244.-
lirası 2003 yılından devreden nakit, 14.428.168.735.321.- lirası genel
merkezden alınan yardım, 184.033.816.022.- lirası faiz gelirlerinden
oluşmaktadır.
İl örgütlerinin 2004 yılı kesinhesap çizelgelerinin gelir
bölümü üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu
sonucuna varılmıştır.
B-
Giderlerin İncelenmesi
1- Genel Merkez Giderleri
Parti Genel Merkezi'nin 2004 yılı giderleri
19.553.230.311.621.- lira olarak gösterilmiştir.
Bunun 506.459.827.538.- lirası personel giderleri,
1.679.524.862.585.- lirası yönetim giderleri, 14.428.168.735.321.- lirası
yardımlar, 347.762.540.832.- lirası demirbaş-taşınmaz alımı,
2.591.314.345.345.- lirası seçim propaganda ve tanıtım giderlerinden
oluşmaktadır.
Parti Genel Merkezi'nin 2005 yılına devreden kasa ve
banka mevcudu 81.537.292.629.034.- liradır.
Parti Genel Merkezi'nin 2004 yılı defter kayıtları ve
gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede, aşağıda belirtilenler dışındaki
giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna
varılmıştır.
Muhasebe biliminin genel kabul görmüş temel
kavramlarından biri 'Belgelendirme' kavramıdır. Vergi Usul Kanunu'nun 229.
maddesinde 'Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin
borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar
tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır' şeklinde tarif yapılmış ve
'Fatura Kullanma Mecburiyeti' başlıklı 232. maddesindeki hükmüne göre de,
faturanın hangi hallerde ve kimler tarafından alınması ve verilmesinin
gerektiği ifade edilmiştir. Bu bağlamda mal ve hizmet alımlarında bu işlemlerin
fatura ile belgelendirilmesi zorunlu tutulmuş ve gerekli muhasebe kayıtlarının
tutulmasında da faturanın tevsik edici belge olarak kullanılması gerektiği
ifade edilmiştir.
2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesinin üçüncü fıkrasına göre
beş bin liraya kadar olan (2004 yılı için 37.134.949.- lira) harcamaların
makbuz veya fatura gibi bir belge ile tevsik edilmesi zorunlu olmadığından, bu
miktarı geçen harcamaların geçerli ve kanıtlayıcı bir belgeye dayanması
gerekmektedir.
2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun 70. maddesinde,
'Bir siyasî partinin bütün giderleri, o siyasi parti
tüzelkişiliği adına yapılır' ve aynı
Kanun'un 75. maddesinde, 'Anayasa Mahkemesi denetimi sonunda, o siyasi
partinin gelir ve giderlerinin doğruluğuna ve kanuna uygunluğuna veya kanuna
uygun olmayan gelirler ile giderler dolayısıyla da bunların Hazineye gelir
kaydedilmesine karar verir' ve 76 ncı maddesinde de, 'Belgelendirilmesi
gerektiği halde belgelendirilmeyen parti giderleri miktarınca parti malvarlığı,
Anayasa Mahkemesi kararıyla Hazineye irad kaydedilir' hükümleri yer
almıştır.
1- Aşağıdaki
tabloda belirtilen otobüs ve uçak biletlerinin kişiler adına veya isimsiz
olarak düzenlendiği, bu giderlerinde parti bütçesinden ödendiği görülmüştür.
Parti sorumluları 'Söz konusu kişiler adına alınmış
olan uçak, otobüs bileti ve konaklama bedeli faturaları Parti adına yapılmış
harcamalardır. Fakat elde olmayan sebepler ile belgeler kişiler adına
düzenlenmiştir. Otobüs veya uçak ile seyahat ederken veya otelde konaklar iken
söz konusu uçak, otobüs ve otel firmaları; bu konudaki yasal bilgi
eksikliğinden belgeleri, seyahati yapan veya konaklayan kişi adına
düzenlemiştir. Genel Merkez tarafından alınan uçak, otobüs bileti veya otel
rezervasyonlarında belgeler Genel Merkez adına düzenlenmiştir. Belgeyi alan
kişiler de zaten parti yetkilisi olduklarını düşündüklerinden ve parti
faaliyeti için orada bulunduklarından parti işi ile ilgili bir gider olduğu
için belgeyi kabul etmişlerdir. Söz konusu firmalar belgeyi kişi adına
düzenlerken Parti adına düzenlenmesi istendiğinde kişilerden imza sirküsü,
yetki belgesi vs. istenmektedir. Bunun da imkan dahilinde olmadığı ortadadır.
Söz konusu kişiler Parti adına herhangi bir etkinliğe ya da toplantıya
katılacakları zaman bulundukları bölgeden Parti Genel Merkezine gelmekte
dolayısıyla belgeler kendi adlarına düzenlenmektedir. 2007 yılı Kesin hesap
incelemesinde de söz konusu işlemler mahkemenizce uygun görülmüştür.
Yapılan seyahatler parti adına yapılmış olup parti ile
ilgili toplantılara ve etkinliklere katılmak amacıyla parti yöneticileri ve
parti görevlileri adına belgeler düzenlenmiştir.'
şeklinde beyanda bulunmuşlardır.
Kimi otobüs ve tren biletlerinde isim olmamakla birlikte
kimi otobüs biletlerinde isim bulunmamaktadır. Seyahat giderlerine ilişkin
yapılan görevlendirme olurları sunulmamış, genel ifadeler kullanılarak cevap
verilmiştir. Seyahat harcamalarının parti adına yapıldığına ilişkin bilgi ve
belge bulunmadığından dolayı parti adına yapılmayan seyahat (otobüs, tren ve
uçak biletlerinin) giderleri parti amaçlarına uygun ve parti tüzel kişiliği
adına yapılmış bir harcama olarak kabul edilmemiştir.
Seyahat Giderlerine Ait Tablo
Yevmiye tarih ve No
|
Yolcunun Adı Soyadı
|
Türü
|
Tutarı
|
29.2.2004/58
|
Tufan Bural
|
Uçak bileti
|
290000000
|
30.6.2004/219
|
Zeki Sezer
|
' '
|
129000000
|
20.7.2004/250
|
Mehmet Gümen
|
' '
|
110000000
|
" "
|
|
4 adet tren bileti
|
238000000
|
" "
|
Mehmet Gümen
|
Uçak bileti
|
110000000
|
" "
|
Mehmet Gümen
|
' '
|
129000000
|
" "
|
Mehmet Gümen
|
' '
|
129000000
|
" "
|
Mehmet Gümen
|
' '
|
149000000
|
" "
|
|
1 adet otobüs bileti
|
7000000
|
" "
|
Mehmet Gümen
|
Uçak bileti
|
129000000
|
" "
|
Mehmet Gümen
|
' '
|
149000000
|
" "
|
Mehmet Gümen
|
' '
|
129000000
|
20.7.2004/251
|
Soydal Sılay
|
3 adet otobüs bileti
|
64500000
|
20.8.2004/275
|
Soydal Sılay
|
1 adet otobüs bileti
|
21500000
|
" "
|
|
" "
|
22000000
|
31.8.2004/298
|
|
2 adet otobüs bileti
|
42000000
|
10.10.2004/347
|
Yıldırım Olgun
|
Uçak bileti
|
129000000
|
" "
|
Zeki Sezer
|
' '
|
129000000
|
10.10.2004/352
|
|
2 adet otobüs bileti
|
30000000
|
20.10.2004/358
|
Ahmet Tan
|
Uçak bileti
|
129000000
|
20.10.2004/361
|
|
5 adet otobüs bileti
|
82000000
|
20.10.2004/362
|
|
5 adet otobüs bileti
|
63500000
|
" "
|
Zabit Demir
|
2 adet otobüs bileti
|
48000000
|
30.11.2004/403
|
|
3 adet otobüs bileti
|
62000000
|
20.12.2004/427
|
İzzet Sözen
|
Uçak bileti
|
149000000
|
" "
|
İzzet Sözen
|
' '
|
109000000
|
" "
|
İzzet Sözen
|
' '
|
109000000
|
" "
|
İzzet Sözen
|
' '
|
129000000
|
" "
|
İzzet Sözen
|
' '
|
149000000
|
" "
|
İzzet Sözen
|
' '
|
149000000
|
" "
|
İzzet Sözen
|
' '
|
258000000
|
" "
|
İzzet Sözen
|
' '
|
149000000
|
Toplam 721.500.000.-TL
2- Aşağıda
belirtilen konaklama bedeli parti bütçesinden karşılanmıştır.
Parti sorumluları, 'Yapılan seyahatler parti adına
yapılmış olup parti ile ilgili toplantılara ve etkinliklere katılmak amacıyla
parti yöneticileri ve parti görevlileri adına belgeler düzenlenmiştir.'
şeklinde cevap vermişlerdir.
Konaklama harcamasının parti adına yapıldığına ilişkin
bilgi ve belge bulunmadığından dolayı parti adına yapılmayan bu gider parti
amaçlarına uygun ve parti tüzel kişiliği adına yapılmış bir harcama olarak
kabul edilmemiştir.
Yevmiye tarih ve no
|
Gider yapılan kişi
|
Açıklama
|
Tutar
|
10.7.2004/222
|
Hüseyin Mert
|
Konaklama Bedeli
|
70.000.000
|
3- Cezalı geçiş
ücretleri ile trafik para cezaları parti bütçesinden ödenmiştir.
Parti sorumluları, 'Toplantılara ve programlara
yetişebilmek amacıyla zaman zaman hız sınırı aşılmıştır.'
şeklinde cevap vermişlerdir.
Parti görevlilerinin yükümlülükleri yerine getirmemeleri
sonucu oluşan otoyol cezalı geciş ücreti ile trafik para cezasından parti tüzel
kişiliğini sorumlu tutma imkanı bulunmamaktadır. Bu ödemelerin kişisel
sorumluluk kapsamında olduğu açıktır.
Cezalara İlişkin Liste
Yevmiye tarih ve no
|
Alındının Tarih ve Nosu
|
Mahiyeti
|
Tutarı
|
10.7.2004/222
|
Posta çeki 1.7.2004 tarih 1149/006 13
|
06 RB 898 plakalı aracın otoyol cezalı geciş ücreti
|
37.500.000
|
10.7.2004/222
|
Posta çeki 1.7.2004 tarih 1149/006 12
|
06 RB 898 plakalı aracın otoyol cezalı geciş ücreti
|
15.000.000
|
10.8.2004/271
|
2.8.2004/23164
|
06 RB 893 plakalı aracın trafik cezası
|
169.400.000
|
Toplam 221.900.000.-
4- Aşağıda
gösterilen 2.447.280.000.- lira tutarındaki gider fatura aslı olmaksızın
yapılmıştır.
Parti sorumluları, 'İlgili dönemlerde evrak
yoğunluğundan ötürü bazı evrak asılları postada veya kargoda kaybolmaktadır. Ve
ilgili firmalardan aslı gibidir onaylı belge suretleri alınmaktadır. Harcama
parti adına yapıldığından ötürü ilgili firmalara söz konusu bedeller
ödenmiştir. Parti olarak söz konusu mal veya hizmetin ilgili firmadan
alındığını bilmekteyiz. Ve söz konusu harcamalar ise ilgili firmalar tarafından
kendi kayıtlarında gelir olarak gözükmektedir. Fatura aslı kaybolduğunda ilgili
firmaya ödeme yapabilmek için firmadan tekrar fatura kesmesi istenilmesi
durumunda şüphesiz ki ilgili firma aleyhine bir durum oluşmaktadır. Çünkü Vergi
Kanununa göre bu defa ilgili firma olmayan bir işleme 2. kez mükerrer olarak
fatura kesmek zorunda kalacaktır. Buda yasal olarak mümkün değildir. Belge
aslının kaybolması doğal bir süreçtir. Aslolan işlemin gerçek mahiyetidir. Yani
söz konusu harcamanın fiilen partimiz tarafından yapıldığının bilindiğidir.
Mal ve hizmet alımında fiili durum mal ve hizmetin alan
lehine el değiştirmesidir. Mal ve hizmeti satan firma tarafından işlem gelir
işlemi, alan firma tarafından gider işlemidir. Örneğin 100.000 TL bedelinde bir
araç alınması durumunda fatura aslının kaybedilmesi halinde söz konusu bedel
hazineye irat kaydedilmek istenmektedir. Fakat fiziki olarak araç partinin
demirbaşı olarak kayıtlarda yer almaktadır. Ve amaca uygun bir giderdir. Fatura
aslının kaybolması halinde tekrar aynı bedelin hazineye irat kaydedilerek
Partilerin cezalandırılması uygulamasının hukuka uygun olmadığını belirtmek
isteriz. Kaldı ki Siyasi Partilerin mali işlemlerini düzenleyen Siyasi Partiler
Kanununda fatura aslı olmadan gider işlemi yapılamayacağına ilişkin bir hüküm
de yoktur. Danıştay'ında tezimizi savunan nitelikte kararları mevcuttur.
Fatura asılları yoktur.1.765.280.000 TL tutarındaki
Elektrosonik firması aturası firma tarafından aslı gibidir onaylı tasdik
edilmiştir.' şeklinde cevap
vermişlerdir.
2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesinde beş milyon (2004 yılı
için 37.134.949.- TL.) liraya kadar olan harcamaların makbuz veya fatura gibi
bir belge ile tevsik edilmesi zorunlu olmadığı belirtildiğinden bu miktarı aşan
harcamaların makbuz veya fatura gibi geçerli ve kanıtlayıcı belgeye dayanması
gerekmektedir. Bu nedenle fatura olmaksızın veya fatura fotokopisine
dayanılarak kaydedilen giderin, Kanun'un öngördüğü anlamda belgeye
dayandırılmış olduğunun kabul edilmesi mümkün değildir.
Fatura Fotokopisi ile Yapılan Giderlere Ait Tablo
Yevmiye Tarih ve No
|
Kimden alındığı
|
Belge türü
|
Tutar
|
31.1.2004/31
|
EGO Maltepe V.D.3230040613
|
1 adet fotokopi fatura
|
603.458.150
|
31.1.2004/31
|
EGO Maltepe V.D.3230040613
|
1 adet fotokopi fatura
|
78.541.850
|
31.3.2004/101
|
Elektrosonik Ltd.Şti. Başkent V.D.
3310090979(15.3.2004/022415 nolu fatura)
|
1 adet firma tasdikli fotokopi fatura
|
1.765.280.000
|
Toplam 2.447.280.000.-
5- 30.4.2004/124
yevmiye ile Vatan Ambulansa 28.4.2004 tarih ve 034187 nolu fatura karşılığı
930.000.000.- TL cenaze nakil ücreti ödenmiştir.
Parti sorumluları, 'Bir partilimiz vefat ettiğinden
cenazesinin memleketine gönderilmesi için cenaze nakil masrafı partimizce
karşılanmıştır. Partimiz dayanışma ruhunu güçlendirmek için partililerimizin
her zor koşulda yanında yer almaktadır.' şeklinde cevap vermişlerdir.
2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun 70. maddesinin
birinci fıkrasında 'Siyasi partilerin giderleri amaçlarına aykırı olamaz.'
ikinci fıkrasında ise 'Bir siyasi partinin bütün giderleri, o siyasi parti
tüzelkişiliği adına yapılır.' hükümlerine yer verilmiştir.
Partilinin cenaze gideri Parti tarafından karşılanacak
yönetim gideri değildir Cenaze nakil gideri parti tüzelkişiliği adına ve parti
amaçları doğrultusunda yapılmış bir ödeme sayılamayacağından, 2820 sayılı
Kanun'un 70. maddesine aykırı olarak yapılan bu ödemenin, aynı Kanun'un 75.
maddesi hükmü uyarınca Hazine'ye gelir kaydedilmesine karar verilmiştir.
6- Aşağıdaki
tabloda gösterilen icra ödemelerinde ki ana para, faiz ve diğer masrafları
belirtilmeyenlerin ayrı ayrı ana para, faiz ve diğer masraflarının
belirtilmesi, bu ödemelere esas belgelerin gönderilmesi ile faiz ve diğer
masrafların parti bütçesinden karşılanma nedeni sorulmuştur.
Parti sorumluları, 'Söz konusu dönemde Türkiye'nin her
yerinde borçların yapılandırılması açısından bir çok icra dairesine ödemelerde
bulunulmuştur. Gecikme cezaları ve sair masraflar borcun geç ödenmesinden
kaynaklanmaktadır. Fakat para o esnada bankada faiz getirisi sağladığından
ortada hazine zararı söz konusu değildir.' şeklinde cevap vermişlerdir.
Parti yetkililerinin ödemelerin zamanında yapılması için
gerekli tedbirleri almaları gerekir. Aksi halde bu tedbirlerin alınmaması
sonucu oluşacak faiz ve diğer masraflar parti bütçesinden ödenecektir ki bunu
kabul etmek mümkün değildir.
Parti görevlilerinin yükümlülüklerini zamanında
yapmamaları sonucu oluşan faiz ve diğer masraflardan parti tüzel kişiliğini
sorumlu tutma imkanı bulunmamaktadır. Bu ödemelerin kişisel sorumluluk
kapsamında olduğu açıktır.
İCRA ÖDEMELERİ
Yevmiye No
|
Açıklama
|
Anapara
|
Faiz ve Diğer masraflar
|
Toplam tutar
|
10.1.2004/11
|
İZMİR 11. İcra Müd.
|
118.850.000
|
|
476.100.000
|
20.1.2004/22
|
Yozgat Telekom
|
317.400.000
|
240.600.000
|
558.000.000
|
20.1.2004/22
|
Merzifon İcra Müd.
|
186.200.000
|
242.900.000
|
429.100.000
|
20.1.2004/22
|
Karabük İcra Müd.
|
612.700.000
|
321.520.000
|
934.220.000
|
20.1.2004/22
|
Malatya Telekom
|
124.000.000
|
63.364.000
|
187.364.000
|
31.1.2004/31
|
Elazığ Harput Telekom Müdürlüğü-Kovancılar icra
Müdürlüğü 2003/342
|
794.978.140
|
2.349.036.122
|
3.144.014.262
|
31.1.2004/31
|
KırıkkaleTelekom Müdürlüğü
|
161.800.000
|
121.291.017
|
283.091.017
|
10.2.2004/39
|
Karataş İcra Müdürlüğü
|
123.177.770
|
128.822.230
|
252.000.000
|
20.2.2004/49
|
Kırkağaç İcra Müdürlüğü
|
115.100.000
|
268.900.000
|
384.000.000
|
20.2.2004/49
|
Safranbolu İcra Müdürlüğü 2003/491
|
110.600.000
|
161.130.000
|
271.730.000
|
20.2.2004/49
|
Pınarbaşı İcra Müdürlüğü 2003/372
|
108.400.000
|
289.300.000
|
397.700.000
|
10.7.2004/226
|
Ankara 11.İcra Müdürlüğü 2004/6855
|
21.586.000.000
|
5.249.000.000
|
26.835.000.000
|
10.7.2004/226
|
Ankara 1.İcra Müdürlüğü 2004/4009
|
Asıl alacak 20.6.2004/207 yevmiyede ödenmiştir.
|
16.936.000.000
|
|
31.8.2004/295
|
Gediz Belediyesi
|
793.000.000
|
225.900.000
|
1.018.000.000
|
10.9.2004/307
|
Karabük İcra Müd. 2004/2892
|
4.925.000.000
|
2.075.000.000
|
7.000.000.000
|
20.9.2004/323
|
Balıkesir Burhaniye İcra Müd. 2004/1136
|
1.185.000.000
|
274.000.000
|
1.459.000.000
|
31.10.2004/368
|
Gaziantep 2.İcra Müd. 2004/9740
|
1.190.000.000
|
886.000.000
|
2.076.000.000
|
Toplam 30.190.013.369.-
7- 20.12.2004 tarih
ve 427 numaralı yevmiye ile Bülent Erkli'ye ait 10.6.2004 tarih ve 89603
numaralı 150.000.000.- TL. tutarındaki fatura iki defa gider yazılmıştır.
Parti sorumluları, faturanın mükerrer ödendiğini
belirtmişlerdir.
Mükerrer ödenen 150.000.000.- TL.nin Hazine'ye irad
kaydedilmesine karar verilmiştir.
8- Bahşiş
ödemeleri Parti bütçesinden karşılanmıştır.
Parti sorumluları, 'Parti seyahatlerindeki yemek
giderlerinde bahşiş ödemeleri tutanağa bağlanarak ödenmiştir. Siyasi Partiler
Kanununun 70. maddesindeki tevsik edilmeyecek işlemler sınırının altındadır.' şeklinde
cevap vermişlerdir.
Aşağıda belirtilen bahşiş ödemeleri bir hizmet karşılığı
olmaksızın kişi ya da kuruluş elemanlarına verilmesi nedeniyle parti amaçlarına
uygun ve parti tüzel kişiliği adına yapılmış bir harcama olarak kabul edilmesi
mümkün görülmemiştir.
Bahşiş Ödemeleri
Yevmiye tarih ve no
|
Belge türü
|
Belge tarih ve no
|
Belgede imzası olanın adı soyadı
|
İçerik
|
Tutar
|
10.9.2004/238
|
Gider pusulası
|
6.9.2004
|
Yıldırım Olgun
|
Adana seyahatinde bahşiş
|
20.000.000
|
20.9.2004/321
|
Gider pusulası
|
18.10.2004
|
Yıldırım Olgun
|
Eskişehir Sarıcakaya seyahatinde bahşiş
|
10.000.000
|
10.10.2004/347
|
' '
|
18.10.2004
|
Yıldırım Olgun
|
İstanbul-Tekirdağ-Edirne seyahatinde bahşiş
|
10.000.000
|
20.10.2004/357
|
' '
|
17.11.2004
|
Yıldırım Olgun
|
İstanbul-İzmir-Konya seyahatinde bahşiş
|
50.000.000
|
10.12.2004/410
|
' '
|
2.12.2004
|
Tolga Yılmaz
|
İstanbul seyahatinde bahşiş
|
40.000.000
|
10.12.2004/414
|
' '
|
10.12.2004
|
Tolga Yılmaz
|
İstanbul seyahatinde bahşiş
|
30.000.000
|
20.12.2004/425
|
' '
|
|
Yıldırım Olgun
|
İstanbul-Bursa seyahatinde bahşiş
|
62.400.000
|
20.12.2004/426
|
' '
|
20.12.2004
|
Yıldırım Olgun
|
Kocaeli-Tekirdağ seyahatinde bahşiş
|
32.750.000
|
Toplam 255.150.000.-
9- Toplu tiyatro
bileti alınmış ve tutarı Parti bütçesinden karşılanmıştır.
Parti sorumluları, 'Parti örgütlenme çalışmaları
doğrultusunda parti üyeleri ile sosyalleşmenin sağlanması amacıyla toplu
tiyatro biletleri alınarak örgüt ile beraber bu gösterilere gidilmiştir.' şeklinde
cevap vermişlerdir.
Alınan toplu tiyatro bilet bedelleri parti tarafından
karşılanacak yönetim gideri olmadığı gibi, partinin amaçlarına uygun ve parti
tüzel kişiliği adına yapılmış harcama olarak da kabulü mümkün değildir
Yevmiye No
|
Adı Soyadı
|
İçerik
|
Belge
|
Ödenen tutar
|
10.112004/378
|
Ünal Çeken
|
50 adet tiyatro bileti karşılığı
|
Gider makbuzu 5.11.2004 /0092
|
500.000.000
|
20.12.2004/424
|
Ünal Çeken
|
50 adet tiyatro bileti karşılığı
|
Gider makbuzu 16.12.2004 /0102
|
500.000.000
|
Toplam 1.000.000.000.-
10- 20.10.2004
tarih ve 356 yevmiyede Maliye Bakanlığı'nın 19.10.2004 tarih ve 931511 alındısı
karşılığı mükellef Süleyman Yağız'a ait 503.500.000.-TL para cezası Parti
bütçesinden karşılanmıştır.
Parti sorumluları, 'Güvercin adlı Parti dergisi ile
ilgili yasal izin zamanında yerine getirilemediğinden İdari Para Cezası
ödenmiştir.' şeklinde cevap vermişlerdir.
Parti görevlilerinin yasal yükümlülüklerini zamanında
yapmamaları sonucu oluşan idari para cezasından parti tüzel kişiliğini sorumlu tutma
imkanı bulunmamaktadır. Bu ödemelerin kişisel sorumluluk kapsamında olduğu
açıktır.
11- 10.10.2004
tarih ve 351 yevmiyede Avukat Yonca Sürgün tarafından düzenlenen serbest meslek
makbuzu olmadan 346.153.846.- lira ödeme yapılmıştır.
Parti sorumluları, 'makbuz olmadan yapılan ödeme ile
diğer ödemeler icra ve mahkeme masraflarına mahsuben ödenmiş tutarlardır fakat
geçmiş yıllarda olduğundan belgesi bulunamamıştır. Av. Yonca Sorgün'e ait
sözleşme ekte sunulmuştur.' şeklinde cevap vermişlerdir.
Siyasî partiler tarafından yapılan ödemelerde Vergi Usul
Kanunu'nda sayılan belgelerin varlığı aranmaktadır. Alınan hizmet bedeli
karşılığı fatura, serbest meslek makbuzu veya gider pusulası düzenlemesi
gerekmektedir.
2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesinde beş milyon (2004 yılı
için 37.134.949.- TL.) liraya kadar olan harcamaların makbuz veya fatura gibi
bir belge ile tevsik edilmesi zorunlu olmadığı belirtildiğinden bu miktarı aşan
harcamaların fatura, serbest meslek makbuzu veya gider makbuzu gibi geçerli bir
kanıtlayıcı belgeye dayanması gerekmektedir. Bu nedenle serbest meslek makbuzu
ve ya herhangi bir geçerli belge olmadan yapılan, 346.153.846.- lira giderin,
Yasa'nın öngördüğü anlamda belgeye dayandırılmış olduğunun kabul edilmesi
mümkün değildir.
2- İl Örgütleri Giderleri
İl örgütlerinin 2004 yılı giderleri toplamı
14.965.546.659.502.- lira olarak gösterilmiştir.
Bunun 81.102.632.060.- lirası personel giderleri,
3.236.673.502.111.- lirası yönetim giderleri, 164.301.244.691.- lirası
yardımlar, 311.707.601.625.- lirası demirbaş alımı, 11.233.766.551.510.- lirası
seçim propaganda ve tanıtım giderleri, 84.534.132.428.- lirası 2003 yılından
devreden borçlardan oluşmaktadır. Genel Merkez'ce kabul edilmeyen ve dava
konusu yapılan giderler ise 146.539.004.923.- liradır.
Parti il örgütlerinin 2005 yılına devreden nakit mevcudu
1.179.171.088.807.- liradır.
Parti il örgütlerinin 2004 yılı kesinhesap çizelgelerinin
gider bölümü üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun
olduğu sonucuna varılmıştır.
C- Parti Mallarının İncelenmesi
Parti'nin 2004 yılı defter ve belgeleri üzerinde yapılan
incelemede, 2004 yılı içinde edindiği 568.648.744.332.- lira tutarındaki
taşınır malın (demirbaş) Kanuna uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
IV-
SONUÇ
Demokratik Sol Parti'nin 2004 yılı kesinhesabının
incelenmesi sonucunda,
1- 7.5.2010 günlü,
5982 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun uyarınca, 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve
Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile ilgili gerekli düzenlemeler yapılmadan,
Mahkeme'nin çalışıp çalışamayacağına ilişkin ön meselenin incelenmesi
sonucunda; Mahkeme'nin çalışmasına bir engel bulunmadığına, Fulya KANTARCIOĞLU,
Mehmet ERTEN, Fettah OTO, Zehra Ayla PERKTAŞ ile Celal Mümtaz AKINCI'nın,
gerekçesi 2010/68 esas sayılı dosyada belirtilen karşıoyları ve OYÇOKLUĞUYLA,
2- Parti'nin 2004 yılı kesinhesabında gösterilen
117.179.676.923.146.- lira gelir, 219.039.662.205.- lira borç,
34.518.776.971.123.- lira gider, 163.475.896.387.- lira alacak ve
82.716.463.717.841.- lira kasa ve banka mevcudu devrinin Hazine'ye irad
kaydedilenler dışında kalan bölümünün eldeki bilgi ve belgelere göre doğru,
denk ve 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'na uygun olduğuna OYBİRLİĞİYLE,
3- 2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesine aykırı
olarak partinin amaçlarına uygun olmayan ve parti tüzel kişiliği adına yapılmış
harcama olarak kabulü mümkün görülmeyen. 36.835.497.215.- lira (36.835,49.-
YTL) karşılığı Parti malvarlığının, 2820 sayılı Yasa'nın 75. maddesi
uyarınca Hazine'ye gelir kaydedilmesine Osman Alifeyyaz PAKSÜT'ün karşıoyu ve
OYÇOKLUĞUYLA,
22.12.2010 gününde karar verildi.
Başkan
Haşim KILIÇ
|
Başkanvekili
Osman Alifeyyaz PAKSÜT
|
Üye
Fulya KANTARCIOĞLU
|
Üye
Ahmet AKYALÇIN
|
Üye
Mehmet ERTEN
|
Üye
Fettah OTO
|
Üye
Serdar ÖZGÜLDÜR
|
Üye
Zehra Ayla PERKTAŞ
|
Üye
Recep KÖMÜRCÜ
|
Üye
Alparslan ALTAN
|
Üye
Burhan ÜSTÜN
|
Üye
Engin YILDIRIM
|
Üye
Nuri NECİPOĞLU
|
Üye
Hicabi DURSUN
|
Üye
Celal Mümtaz AKINCI
|
KARŞIOY YAZISI
Demokratik Sol Parti'nin 2004 yılı kesinhesabının
incelenmesi sonucunda 36.835,49.- YTL'nin Hazine'ye irat kaydedilmesine ilişkin
Anayasa Mahkemesi kararı 22.12.2010 tarihlidir.
Parti'nin 2004 yılı kesinhesabının ilk incelemesi
yapılarak esasının incelenmesine geçilmesine ilişkin Anayasa Mahkemesi kararı
27.1.2006 tarihlidir.
Buna göre esas inceleme, herhangi bir haklı neden
bulunmaksızın 4 yıl 11 ay bekletildikten sonra karara bağlanmıştır.
Siyasî partilerin malî denetimi, Anayasa'nın 69.
maddesine göre yerine getirilen yargısal bir işlemdir. Bu nedenle Anayasa'nın
2. maddesindeki demokratik hukuk devleti ve 36. maddesindeki adil yargılama
ilkelerine de uygun olmak zorundadır.
Yargısal bir görevin 4 yıl 11 ay gecikmeyle yerine
getirilmesi ve bu gecikmenin hiçbir haklı nedene dayanmaması, Anayasa'nın 2. ve
36. maddeleriyle bağdaşmaz. Siyasî partilerin gelir ve giderlerine ilişkin
belgeleri saklama süresi mevzuatımıza göre 5 yıldır. Hal böyle iken 4 yıldan
fazla bir zaman sonra partinin mali denetiminde amaçlara uygun yapılmış kabul
edilmeyen harcamaların sürpriz bir şekilde karara bağlanması hukuk güvenliği
ilkesiyle de bağdaşmamaktadır.
Karar her ne kadar kanuna uygunsa da hukuka ve adalet
duygusuna aykırı bulduğumdan çoğunluğa katılmıyorum.
|
|
|
|
Başkanvekili
Osman Alifeyyaz PAKSÜT
|