ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Esas Sayısı:2002/16 (Siyasî
Parti Malî Denetimi)
Karar Sayısı:2010/66
Karar Günü:22.12.2010
R.G.
Tarih-Sayı:31.12.2010-27802
I- MALİ DENETİMİN KONUSU
Demokratik Sol Parti'nin 2001 yılı kesinhesabının
incelenmesidir.
II- İLK İNCELEME
Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16. maddesi uyarınca,
Mustafa BUMİN, Haşim KILIÇ, Yalçın ACARGÜN, Sacit ADALI, Ali HÜNER, Fulya
KANTARCIOĞLU, Ertuğrul ERSOY, Tülay TUĞCU, Ahmet AKYALÇIN, Enis TUNGA ve Mehmet
ERTEN'nin katılımıyla 17.12.2002 gününde yapılan ilk inceleme toplantısında;
'Dosyada
eksiklik bulunmadığından işin esasının incelenmesine OYBİRLİĞİYLE' karar
verilmiştir.
III- ESASIN İNCELENMESİ
Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği 2001 yılı
kesinhesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan defter ve belgeler üzerinde
yapılan inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve 2949
sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile
2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri
ile diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp
düşünüldü:
Denetimin maddi öğelerini oluşturan defter ve belgelerde
Demokratik Sol Parti 2001 yılı gelirleri toplamının gelirleri toplamının
30.976.544.230.975.- lira, devreden borçların 272.507.489.800.- lira, giderleri
toplamının 6.293.728.846.085.- lira, 24.955.322.874.690.- liranın nakit mevcudu
olarak 2002 yılına devrettiği anlaşılmıştır.
A- Gelirlerin
İncelenmesi
1- Genel Merkez Gelirleri
Parti Genel Merkezi'nin 2001 yılı gelirleri
28.331.112.675.989.- lira olarak gösterilmiştir.
Bunun 800.000.000.- lirası genel seçim adaylık aidatı,
17.311.466.400.- lirası parti yayınlarının satış geliri, 5.509.152.910.000.-
lirası Devlet yardımı, 12.449.559.506.351.- lirası faizler, 10.352.382.313.674.-
lirası 2000 yılından devreden nakit mevcudundan, 1.906.479.564.- lirası sair
gelirlerden oluşmaktadır.
Parti Genel Merkezi'nin 2001 yılı defter kayıtları ve
gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya
uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.
2-
İl Örgütleri Gelirleri
Parti il örgütlerinin 2001 yılı gelirleri
2.645.431.554.986.- lira olarak gösterilmiştir.
Bunun 109.295.026.338.- lirası parti üyelerinden alınan
aidat, 2.500.000.000.- lirası yerel seçim adaylık aidatı, 11.055.574.063.-
lirası parti bayrağı, flaması, rozet vs. satışından sağlanan gelir,
164.615.945.603.- lirası partice tertiplenen dayanışma gecesi ve konser
faaliyetlerinden sağlanan gelir, 421.362.888.024.- lirası bağış,
211.722.432.523.- lirası 2000 yılından devreden nakit, 1.643.787.667.348.-
lirası genel merkezden alınan yardım, 81.092.021.087.- lirası faiz ve sair
gelirlerden oluşmaktadır.
İl örgütlerinin 2001 yılı kesinhesap çizelgelerinin gelir
bölümü üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu
sonucuna varılmıştır.
B-
Giderlerin İncelenmesi
1- Genel Merkez Giderleri
Parti Genel Merkezi'nin 2001 yılı giderleri
3.612.935.706.430.- lira olarak gösterilmiştir.
Bunun 207.936.544.134.- lirası personel giderleri,
309.187.599.786.- lirası yönetim giderleri, 1.643.787.667.348.- lirası
yardımlar, 863.033.905.672.- lirası demirbaş alımı, 582.689.989.490.- lirası
seçim propaganda ve tanıtım giderleri, 6.300.000.000.- lirası 2000 yılından
devreden borçlardan oluşmaktadır.
Parti Genel Merkezi'nin 2002 yılına devreden kasa ve
banka mevcudu 24.740.614.402.379.- liradır.
Demokratik Sol Parti Genel Merkezi'nin 2001 yılı defter
kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede, aşağıda belirtilenler
dışındaki giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak gerçekleştirildiği
sonucuna varılmıştır.
Muhasebe biliminin genel kabul görmüş temel
kavramlarından biri 'Belgelendirme' kavramıdır. Vergi Usul Kanunu'nun 229.
maddesinde 'Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin
borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar
tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır' şeklinde tarif yapılmış ve
'Fatura Kullanma Mecburiyeti' başlıklı 232. maddesindeki hükmüne göre de,
faturanın hangi hallerde ve kimler tarafından alınması ve verilmesinin
gerektiği ifade edilmiştir. Bu bağlamda mal ve hizmet alımlarında bu işlemlerin
fatura ile belgelendirilmesi zorunlu tutulmuş ve gerekli muhasebe kayıtlarının
tutulmasında da faturanın tevsik edici belge olarak kullanılması gerektiği
ifade edilmiştir.
2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesinin üçüncü fıkrasına göre
beş bin liraya kadar olan (2001 yılı için 11.863.800.- lira) harcamaların
makbuz veya fatura gibi bir belge ile tevsik edilmesi zorunlu olmadığından, bu
miktarı geçen harcamaların geçerli ve kanıtlayıcı bir belgeye dayanması
gerekmektedir.
2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun 70. maddesinde,
'Bir siyasî partinin bütün giderleri, o siyasi parti
tüzelkişiliği adına yapılır' ve aynı
Kanun'un 75. maddesinde, 'Anayasa Mahkemesi denetimi sonunda, o siyasi
partinin gelir ve giderlerinin doğruluğuna ve kanuna uygunluğuna veya kanuna
uygun olmayan gelirler ile giderler dolayısıyla da bunların Hazineye gelir
kaydedilmesine karar verir' ve 76 ncı maddesinde de, 'Belgelendirilmesi
gerektiği halde belgelendirilmeyen parti giderleri miktarınca parti malvarlığı,
Anayasa Mahkemesi kararıyla Hazineye irad kaydedilir' hükümleri yer almıştır.
1- Aşağıdaki
tabloda belirtilen otobüs ve uçak biletlerinin kişiler adına veya isimsiz
olarak düzenlendiği, bu giderlerinde parti bütçesinden ödendiği görülmüştür.
Parti sorumluları 'Söz konusu kişiler adına alınmış
olan uçak, otobüs bileti ve konaklama bedeli faturaları Parti adına yapılmış
harcamalardır. Fakat elde olmayan sebepler ile belgeler kişiler adına
düzenlenmiştir. Otobüs veya uçak ile seyahat ederken veya otelde konaklar iken
söz konusu uçak, otobüs ve otel firmaları; bu konudaki yasal bilgi
eksikliğinden belgeleri, seyahati yapan veya konaklayan kişi adına
düzenlemiştir. Genel Merkez tarafından alınan uçak, otobüs bileti veya otel
rezervasyonlarında belgeler Genel Merkez adına düzenlenmiştir. Belgeyi alan
kişiler de zaten parti yetkilisi olduklarını düşündüklerinden ve parti
faaliyeti için orada bulunduklarından parti işi ile ilgili bir gider olduğu
için belgeyi kabul etmişlerdir. Söz konusu firmalar belgeyi kişi adına
düzenlerken Parti adına düzenlenmesi istendiğinde kişilerden imza sirküsü,
yetki belgesi vs. istenmektedir. Bunun da imkan dahilinde olmadığı ortadadır.
Söz konusu kişiler Parti adına herhangi bir etkinliğe ya da toplantıya
katılacakları zaman bulundukları bölgeden Parti Genel Merkezine gelmekte
dolayısıyla belgeler kendi adlarına düzenlenmektedir. 2007 yılı Kesin hesap
incelemesinde de söz konusu işlemler mahkemenizce uygun görülmüştür.
Yapılan seyahatler parti adına yapılmış olup parti ile
ilgili toplantılara ve etkinliklere katılmak amacıyla parti yöneticileri ve
parti görevlileri adına belgeler düzenlenmiştir.'
şeklinde beyanda bulunmuşlardır.
Kimi otobüs ve tren biletlerinde isim olmamakla birlikte
kimi otobüs biletlerinde isim bulunmaktadır. Seyahat giderlerine ilişkin
yapılan görevlendirme olurları sunulmamış, genel ifadeler kullanılarak cevap
verilmiştir. Seyahat harcamalarının parti adına yapıldığına ilişkin bilgi ve
belge bulunmadığından dolayı parti adına yapılmayan seyahat (otobüs, tren ve
uçak biletlerinin) giderleri parti amaçlarına uygun ve parti tüzel kişiliği
adına yapılmış bir harcama olarak kabul edilmemiştir.
Seyahat Giderlerine Ait Tablo
Yevmiye tarih ve No
|
Yolcunun Adı Soyadı
|
Türü
|
Tutarı
|
10.1.2001/4
|
Ahmet Erten
|
Uçak bileti
|
29000000
|
" "
|
|
2 adet tren bileti
|
36000000
|
" "
|
|
2 adet otobüs bileti
|
13000000
|
20.1.2001/11
|
|
11 adet otobüs bileti
|
37250000
|
" "
|
Faruk Alkaya
|
Uçak bileti
|
13000000
|
31.1.2001/23
|
|
Tren bileti
|
22000000
|
" "
|
|
Otobüs bileti
|
10000000
|
31.1.2001/31
|
|
4 adet otobüs bileti
|
15250000
|
10.2.2001/38
|
Hayri Diri
|
Uçak bileti
|
54500000
|
" "
|
" "
|
" "
|
40500000
|
" "
|
" "
|
" "
|
40500000
|
" "
|
" "
|
" "
|
40500000
|
" "
|
Faruk Alkaya
|
" "
|
78500000
|
" "
|
" "
|
" "
|
78500000
|
" "
|
" "
|
" "
|
54500000
|
10.2.2001/39
|
|
2 adet otobüs bileti
|
10000000
|
20.2.2001/55
|
Faruk Alkaya
|
Uçak bileti
|
28500000
|
" "
|
Kazım Can
|
" "
|
54500000
|
" "
|
Aydın Ay
|
" "
|
54500000
|
" "
|
Kazım Can
|
" "
|
54500000
|
" "
|
Aydın Ay
|
" "
|
54500000
|
20.2.2001/66
|
Ahmet Erten
|
" "
|
136000000
|
" "
|
|
Otobüs bileti
|
4500000
|
10.3.2001/81
|
Harun Kaya
|
Uçak bileti
|
82500000
|
" "
|
Aydın Ay
|
" "
|
82500000
|
" "
|
" "
|
" "
|
82500000
|
" "
|
Harun Kaya
|
" "
|
82500000
|
" "
|
|
Otobüs bileti
|
8000000
|
10.3.2001/92
|
|
" "
|
7000000
|
20.3.2001/94
|
Ramazan Gürsoy
|
Uçak bileti
|
31000000
|
" "
|
Faruk Alkaya
|
" "
|
31000000
|
31.3.2001/118
|
|
4 adet otobüs bileti
|
30000000
|
10.4.2001/131
|
Faruk Alkaya
|
Uçak bileti
|
150000000
|
" "
|
Ramazan Gürsoy
|
Uçak bileti
|
150000000
|
" "
|
|
Otobüs bileti
|
1400000
|
20.4.2001/148
|
Faruk Alkaya
|
" "
|
10000000
|
30.4.2001/160
|
Faruk Alkaya
|
Uçak bileti
|
61500000
|
30.4.2001/166
|
Ramazan Gürsoy
|
" "
|
145000000
|
10.5.2001/177
|
Mesut Türkoğlu
|
" "
|
80500000
|
10.5.2001/178
|
Mesut Türkoğlu
|
% 30 ceza tutarı
|
44000000
|
" "
|
Faruk Alkaya
|
Otobüs bileti
|
20000000
|
" "
|
Aydın Alp
|
" "
|
30000000
|
20.5.2001/189
|
|
3 adet otobüs bileti
|
49000000
|
" "
|
Recep Sırrı ..Deviren
|
Uçak bileti
|
109500000
|
" "
|
" "
|
" "
|
109500000
|
31.5.2001/206
|
|
Otobüs bileti
|
12000000
|
20.7.2001/258
|
|
" "
|
35400000
|
" "
|
" "
|
5 adet tren bileti
|
87500000
|
31.7.2001/264
|
Faldı Ağaoğlu
|
Uçak bileti
|
153000000
|
" "
|
Mustafa ilimen
|
" "
|
121000000
|
" "
|
Zeki Eker
|
" "
|
121000000
|
" "
|
Halil Dikmen
|
" "
|
121000000
|
" "
|
Cahit Savaş Yazıcı
|
" "
|
121000000
|
" "
|
Numan Gültekin
|
" "
|
121000000
|
" "
|
Evliya Parlak
|
" "
|
121000000
|
" "
|
Ayşe Gürocak
|
" "
|
121000000
|
" "
|
Yekta Açıkgöz
|
Otobüs bileti
|
10000000
|
" "
|
Hasan Erçelebi
|
Uçak bileti
|
121000000
|
" "
|
Hüseyin Mert
|
" "
|
121000000
|
" "
|
Mehmet Kocabatmaz
|
" "
|
121000000
|
" "
|
Ziya Aktaş
|
" "
|
121000000
|
" "
|
Osman Kılıç
|
" "
|
71500000
|
" "
|
|
2 adet otobüs bileti
|
17350000
|
" "
|
Masum Türker
|
Uçak bileti
|
153000000
|
20.8.2001/276
|
M.Cahit Bayram
|
2 adet otobüs bileti
|
45000000
|
31.8.2001/287
|
Hayri Diri
|
Uçak bileti
|
150000000
|
" "
|
İbrahim Kürküoğlu
|
" "
|
56500000
|
" "
|
Erdal Çerkezoğlu
|
" "
|
113000000
|
10.9.2001/301
|
Hayrettin Diri
|
" "
|
75500000
|
" "
|
Hayri Diri
|
" "
|
150000000
|
20.9.2001/309
|
|
Otobüs bileti
|
14000000
|
10.11.2001/347
|
|
Tren bileti
|
62000000
|
" "
|
|
" "
|
62000000
|
10.12.2001/366
|
Zeynel Ekinci
|
Uçak bileti
|
64500000
|
20.12.2001/371
|
Ahmet Erten
|
" "
|
113500000
|
" "
|
Mesut Türkoğlu
|
" "
|
113500000
|
" "
|
Zeynel Ekinci
|
" "
|
95500000
|
Toplam: 5.343.150.000.-TL
2- Parti'nin 2001
yılında gönderdiği tebrik, mektup ve benzeri gönderilerde, gönderinin ve
paranın PTT görevlilerince alındığına dair herhangi bir belge olmadan sadece
partide görevli kişilerin düzenlediği tutanak eklenmiştir.
Parti sorumluları, 'Özellikle Partimizin iktidarda
olduğu 2000 ve 2001 yıllarında Türkiye genelindeki yaklaşık 40.000 muhtar dahil
bir çok kişi ve kuruma posta gönderileri yapılmıştır. İlgili kişi ve
kuruluşlara çıkan kanun, tebliğ ve yönetmeliklerle ilgili uygulama genelgeleri
gönderilerek kamuoyunun aydınlatılması amaçlanmıştır. Fakat söz konusu
dönemlerde PTT kurumundan herhangi bir belge ve evrak alınamamıştır. PTT bir
kamu kurumudur ve herhangi bir belge düzenlememiştir. Bu defa parti olarak söz
konusu ayda gönderilen tüm posta giderleri bir defada muhasebeleştirilmiştir.
Bir Kamu Kurumunun düzenleyemediği belgeden ötürü fiili olarak yüzbinlerce
posta gönderimizin usulsüz bir işlem gibi anılması da somut gerçeklikten
uzaktır. İlgili dönem fiili olarak incelendiği takdirde söz konusu posta
gönderilerinin Partimiz tarafından yapıldığı tespit edilebilecektir. Aksi
takdirde bir uygulama; söz konusu dönemlerde Partinin hiçbir posta gönderisi
yapmadığı, hayali bir işlem tesis ettiği sonucunu doğuracaktır ki bu durum
Partimizin kamuoyu nezdinde haksız yere rencide olmasına neden olacaktır.
İlgili dönemlerde PTT tarafından posta gönderilerine
ilişkin belge alınamamıştır. Her ay sonunda o ayda gönderilen posta gönderileri
tek seferde muhasebeleştirilmiştir. Fiili olarak posta gönderileri gönderilmiş
ve harcama fiili olarak yapılmıştır.'
şeklinde cevap vermişlerdir.
Parti'nin 2001 yılında gönderdiği tebrik, mektup ve
benzeri gönderileri için sadece partide görevli kişilerin düzenlediği tutanak
eklenmiştir. Gönderilerin postanece alındığına dair bir belge olmadığı gibi
alınan para miktarını belirten belge de bulunmamaktadır. Bu tür gönderiler için
Posta İşletmesi Genel Müdürlüğüne ait postanelerde kayıtsız (adi) posta
gönderisi teslim belgesi düzenlenmektedir. Aşağıdaki tabloda belirtilenlerin hiçbirisinde
kayıtsız (adi) posta gönderisi teslim belgesi düzenlenmemiştir. Kayıtsız (adi)
posta gönderisi teslim belgesi düzenlenmeden veya gönderilerin ve paranın
alındığına dair herhangi bir belge olmadan sadece parti görevlilerinin imzasına
dayanılarak gider yapılması ve bunun parti gideri olarak kabul edilmesi mümkün
görülmemiştir.
Posta Giderlerine
Ait Tablo
Yevmiye Tarih ve No
|
Açıklama
|
Tutar
|
30.4.2001/164
|
1.2.2001-30.4.2000 tarihleri arası muhtelif posta
gideri
|
10.141.183.158
|
31.12.2001/382
|
1.5.2001-31.12.2001 tarihleri arası muhtelif posta
gideri
|
12.738.482.501
|
Toplam 22.879.665.659.-
3- Aşağıdaki
tabloda belirtilen Parti adına yapılmayan konaklama ve yemek bedellerinin parti
bütçesinden karşılanmıştır.
Parti sorumluları, 'Yapılan seyahatler parti adına
yapılmış olup parti ile ilgili toplantılara ve etkinliklere katılmak amacıyla
parti yöneticileri ve parti görevlileri adına belgeler düzenlenmiştir.'
şeklinde cevap vermişlerdir.
Konaklama ve yemek harcamalarının parti adına yapıldığına
ilişkin bilgi ve belge bulunmadığından dolayı parti adına yapılmayan bu
giderler parti amaçlarına uygun ve parti tüzel kişiliği adına yapılmış bir
harcama olarak kabul edilmemiştir.
Yevmiye tarih ve no
|
Gider yapılan kişi
|
Açıklama
|
Tutar
|
31.7.2001/264
|
Cahit Savaş Yazıcı
|
Konaklama bedeli
|
25517500
|
' '
|
' '
|
Yemek bedeli
|
151500000
|
' '
|
Numan Gültekin
|
Konaklama ve yemek bedeli
|
25517500
|
' '
|
Evliya Parlak
|
Konaklama ve yemek bedeli
|
25517500
|
' '
|
Aydın Tünen
|
Konaklama bedeli
|
384500000
|
' '
|
Fikret Tecer
|
Akaryakıt
|
50000000
|
' '
|
Orhan Ocak
|
Akaryakıt
|
150500000
|
' '
|
Orhan Ocak
|
Konaklama ve yemek bedeli
|
18500000
|
' '
|
Yekta Açıkgöz
|
Konaklama ve yemek bedeli
|
18500000
|
' '
|
Necdet Saruhan
|
Konaklama ve yemek bedeli
|
18500000
|
' '
|
Orhan Ocak
|
Konaklama bedeli
|
45000000
|
' '
|
H.Erçelebi'.
|
Akaryakıt
|
85000000
|
' '
|
Hasan Erçelebi
|
Konaklama ve yemek bedeli
|
26800000
|
' '
|
Hüseyin Mert
|
Konaklama ve yemek bedeli
|
26800000
|
' '
|
Mehmet Kocabatmaz
|
Konaklama ve yemek bedeli
|
26800000
|
' '
|
Ziya Aktaş
|
Konaklama ve yemek bedeli
|
26800000
|
' '
|
Akif Serin
|
Konaklama bedeli
|
20000000
|
' '
|
Masum Türker
|
Konaklama bedeli
|
20000000
|
' '
|
Ali Günay
|
Konaklama bedeli
|
20000000
|
10.9.2001/301
|
Hayri Diri
|
Konaklama ve yemek bedeli
|
79046350
|
Toplam: 1.244.798.850.-TL
4- Aşağıda
gösterilen 676.122.000.- TL tutarındaki gider fatura aslı olmaksızın
yapılmıştır.
Parti sorumluları, 'İlgili dönemlerde evrak
yoğunluğundan ötürü bazı evrak asılları postada veya kargoda kaybolmaktadır. Ve
ilgili firmalardan aslı gibidir onaylı belge suretleri alınmaktadır. Harcama
parti adına yapıldığından ötürü ilgili firmalara söz konusu bedeller
ödenmiştir. Parti olarak söz konusu mal veya hizmetin ilgili firmadan
alındığını bilmekteyiz. Ve söz konusu harcamalar ise ilgili firmalar tarafından
kendi kayıtlarında gelir olarak gözükmektedir. Fatura aslı kaybolduğunda ilgili
firmaya ödeme yapabilmek için firmadan tekrar fatura kesmesi istenilmesi
durumunda şüphesiz ki ilgili firma aleyhine bir durum oluşmaktadır. Çünkü Vergi
Kanununa göre bu defa ilgili firma olmayan bir işleme 2. kez mükerrer olarak
fatura kesmek zorunda kalacaktır. Buda yasal olarak mümkün değildir. Belge
aslının kaybolması doğal bir süreçtir. Aslolan işlemin gerçek mahiyetidir. Yani
söz konusu harcamanın fiilen partimiz tarafından yapıldığının bilindiğidir.
Mal ve hizmet alımında fiili durum mal ve hizmetin alan
lehine el değiştirmesidir. Mal ve hizmeti satan firma tarafından işlem gelir
işlemi, alan firma tarafından gider işlemidir. Örneğin 100.000 TL bedelinde bir
araç alınması durumunda fatura aslının kaybedilmesi halinde söz konusu bedel
hazineye irat kaydedilmek istenmektedir. Fakat fiziki olarak araç partinin
demirbaşı olarak kayıtlarda yer almaktadır. Ve amaca uygun bir giderdir. Fatura
aslının kaybolması halinde tekrar aynı bedelin hazineye irat kaydedilerek
Partilerin cezalandırılması uygulamasının hukuka uygun olmadığını belirtmek
isteriz. Kaldı ki Siyasi Partilerin mali işlemlerini düzenleyen Siyasi Partiler
Kanununda fatura aslı olmadan gider işlemi yapılamayacağına ilişkin bir hüküm
de yoktur. Danıştay'ında tezimizi savunan nitelikte kararları mevcuttur.
Fatura asılları yoktur. 476.122.000.- TL tutarındaki
kalem faturası firma tarafından aslı gibidir onaylı tasdik edilmiştir.' şeklinde cevap vermişlerdir.
2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesinde beş milyon (2001 yılı
için 11.863.800.- TL.) liraya kadar olan harcamaların makbuz veya fatura gibi
bir belge ile tevsik edilmesi zorunlu olmadığı belirtildiğinden bu miktarı aşan
harcamaların makbuz veya fatura gibi geçerli ve kanıtlayıcı belgeye dayanması
gerekmektedir. Bu nedenle fatura olmaksızın veya fatura fotokopisine
dayanılarak kaydedilen giderin, Kanun'un öngördüğü anlamda belgeye
dayandırılmış olduğunun kabul edilmesi mümkün değildir.
Fatura Olmadan Ödenen Giderlere Ait Tablo
Yevmiye Tarih ve No
|
Kimden alındığı
|
İçerik
|
Tutar
|
31.8.2001/287
|
Scrikss A.Ş
|
1adet firma tasdikli fotokopi fatura
|
476.122.000
|
20.10.2001/331
|
Palmiye Çiçekcilik
|
Fatura olmamasına karşın yevmiyeye gider yazılması
|
200.000.000
|
Toplam: 676.122.000.-
5- Vergi ve
sigorta ile ilgili yükümlülüklerin zamanında yapılmaması sonucu oluşan gecikme
zammı ile trafik para cezaları parti bütçesinden ödenmiştir.
Parti sorumluları, 'Toplantılara ve programlara
yetişebilmek amacıyla zaman zaman hız sınırı aşılmıştır. SSK ve MTV Gecikme
zamları zamanında yatırılamamıştır. Fakat para vadede faiz geliri getirdiğinden
ortada bir kamu zararı yoktur.'
şeklinde cevap vermişlerdir.
Siyasi partinin veya Hazine'nin zarara uğrayıp uğramadığı
konusunda bir denetim yapılmadığı gibi, parti bütçesi ile hazine arasında
doğrudan bir ilişki de bulunmamaktadır. Kaldı ki kanuna aykırı gelir ve
giderlerin Hazine'ye gelir kaydedilmesi Hazine'nin zararını tazmin amacıyla
değil ortaya çıkan hukuka aykırılığa bir yaptırım olması amacıyla düzenlenmiştir.
Parti yetkililerinin kanuni yükümlülüklerin yerine
getirilmesi ve ödemelerin zamanında yapılması için gerekli tedbirleri almaları
gerekir. Aksi halde bu tedbirlerin alınmaması sonucu oluşacak gecikme zamları
parti bütçesinden ödenecektir ki bunu kabul etmek mümkün değildir. Kaldı ki
Hazine yardımı alan bir Parti için kanuni yükümlülüklerin zamanında
yapılmamasından kaynaklanan gecikme zamlarının ödenmesi hiçbir şekilde kabul
edilemez.
Parti görevlilerinin vergi ile ilgili yükümlülüklerini
zamanında yapmamaları sonucu oluşan gecikme zammı ile trafik para cezalarından
parti tüzel kişiliğini sorumlu tutma imkanı bulunmamaktadır. Bu ödemelerin
kişisel sorumluluk kapsamında olduğu açıktır.
Gecikme Zammı ve Cezalara İlişkin Liste
Yevmiye tarih ve no
|
Alındının Tarih ve Nosu
|
Mahiyeti
|
Tutarı
|
10.10.2001/324
|
2.10.2001/144
|
8/2001 dönemi SSK primi gecikme zammı
8/2001 dönemi Eğitime katlı ve özel işlem vergisi
gecikme zammı
8/2001 dönemi işsizlik sigortası gecikme zammı
|
749.222.521
1.000.000
111.913.809
862.136.000
|
30.11.2001/358
|
21.11.2001/289
|
06 P 7878 Motorlu Taşıtlar Vergisi 96/1 gecikme zammı
|
14.960.000
|
' '
|
21.11.2001/290
|
06 P 7878 Motorlu Taşıtlar Vergisi 96/2 gecikme zammı
|
13.410.000
|
' '
|
21.11.2001/291
|
06 P 7878 Motorlu Taşıtlar Vergisi 97/1 gecikme zammı
|
20.380.000
|
31.1.2001/22
|
25.1.2001/516
|
06 TNH 59 plakalı aracın trafik cezası
|
51.300.000
|
10.2.2001/38
|
9.2.2001/043267
|
06 GP 497 plakalı aracın trafik cezası
|
26.600.000
|
20.2.2001/53
|
16.2.2001/155
|
06 GP 497 plakalı aracın trafik cezası
|
26.600.000
|
31.5.2001/201
|
29.5.2001/343
|
06 RE 286 plakalı aracın trafik cezası
|
26.400.000
|
Toplam: 1.041.786.000.-TL
6- 10.4.2001 tarih
ve 122 yevmiyede Girişim firmasının (Mithatpaşa VD.3960034169) 9.4.2001 tarih
ve 010032 numaralı 51.480.000.-liralık faturası olduğu halde 451.480.000.- lira
ödemiştir.
Parti sorumluları, Faturanın sehven 400.000.000.- TL
fazla ödendiğini belirtmişlerdir.
Fazla ödenen 400.000.000.- TL.nin Hazine'ye irad
kaydedilmesine karar verilmiştir.
7- 10.2.2001 tarih
ve 36 nolu yevmiyede Taşova İcra Müdürlüğüne 351.800.000.- lira ödenmiş iken
351.800.000.- lira fazlası ile 703.600.000.- TL. gider yazılmıştır.
Parti sorumluları, 'Banka dekontunda borç ve alacak
yevmiye toplamı olan 703.600.000.- TL sehven gider yazılmıştır. Fazladan
351.800.000.- TL gider yazılması söz konusudur.' şeklinde cevap
vermişlerdir.
Fazla ödenen 351.800.000.- TL.nin Hazine'ye irad
kaydedilmesine karar verilmiştir.
8- Aşağıdaki tabloda
gösterilen ödemelerde ki ana para, faiz ve diğer masrafların ayrı ayrı
belirtilmesi, bu ödemelere esas belgelerin gönderilmesi ile faiz ve diğer
masrafların parti bütçesinden karşılanma nedeni sorulmuştur.
İCRA ÖDEMELERİ
Yevmiye No
|
Açıklama
|
Anapara
|
Faiz ve Diğer masraflar
|
Toplam tutar
|
31.1.2001/22
|
Ezine İcra Müd.Telefon borcu
|
217.680.000
|
148.970.000
|
366.650.000
|
31.1.2001/22
|
Sivas İcra Müd. Kira borcu
|
609.791.000
|
120.209.000
|
730.000.000
|
20.10.2001/331
|
Trabzon 1.İcra Müdürlüğü 2000/4310 nolu dosya
|
1.065.270.000
|
1.965.391.750
|
3.030.661.750
|
31.10.2001/338
|
Trabzon 1.İcra Müdürlüğü 2001/2069 nolu dosya
|
1.255.145.000
|
2.926.311.150
|
4.181.456.150
|
31.10.2001/338
|
Van 1.İcra Müdürlüğü 2001/2610 nolu dosya
|
67.679.400
|
110.586.600
|
178.266.000
|
10.12.2001/366
|
Çemişgezek İcra Müdürlüğü 2001/21 nolu dosya
|
355.000.000
|
118.000.000
|
473.000.000
|
Toplam 5.389.468.500
Parti sorumluları, 'Söz konusu dönemde Türkiye'nin her
yerinde borçların yapılandırılması açısından bir çok icra dairesine ödemelerde
bulunulmuştur. Gecikme cezaları ve sair masraflar borcun geç ödenmesinden
kaynaklanmaktadır. Fakat para o esnada bankada faiz getirisi sağladığından
ortada hazine zararı söz konusu değildir.' şeklinde cevap vermişlerdir.
Parti yetkililerinin ödemelerin zamanında yapılması için
gerekli tedbirleri almaları gerekir. Aksi halde bu tedbirlerin alınmaması
sonucu oluşacak faiz ve diğer masraflar parti bütçesinden ödenecektir ki bunu
kabul etmek mümkün değildir.
Parti görevlilerinin yükümlülüklerini zamanında
yapmamaları sonucu oluşan faiz ve diğer masraflardan parti tüzel kişiliğini
sorumlu tutma imkanı bulunmamaktadır. Bu ödemelerin kişisel sorumluluk
kapsamında olduğu açıktır.
2- İl Örgütleri Giderleri
Parti il örgütlerinin 2001 yılı giderleri
2.680.793.139.655.- lira olarak gösterilmiştir.
Bunun 273.539.373.417.- lirası personel giderleri,
1.917.817.735.016.- lirası yönetim giderleri, 44.977.935.440.- lirası
yardımlar, 75.869.255.640.- lirası demirbaş alımı, 364.110.443.953.- lirası
seçim propaganda ve tanıtım giderleri, 4.478.396.189.- lirası 2000 yılından
devreden borçlardan oluşmaktadır.
Parti il örgütlerinin 2002 yılına devreden nakit mevcudu
214.708.472.311.- liradır.
Parti il örgütlerinin 2001 yılı kesinhesap çizelgelerinin
gider bölümü üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı Yasaya uygun
olduğu sonucuna varılmıştır.
C- Parti Mallarının İncelenmesi
Parti'nin 2001 yılı defter ve belgeleri üzerinde yapılan
incelemede 747.181.250.000.- liraya taşınmaz satın alındığı anlaşılmıştır.
Parti'nin 2001 yılı içinde edindiği 912.102.686.512.-
lira tutarındaki taşınır malın (demirbaş) Kanuna uygun olduğu sonucuna
varılmıştır.
IV-
SONUÇ
Demokratik Sol Parti'nin 2001 yılı kesinhesabının
incelenmesi sonucunda,
1- 7.5.2010 günlü, 5982 sayılı Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun uyarınca,
2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun
ile ilgili gerekli düzenlemeler yapılmadan, Mahkeme'nin çalışıp çalışamayacağına
ilişkin ön meselenin incelenmesi sonucunda; Mahkeme'nin çalışmasına bir engel
bulunmadığına, Fulya KANTARCIOĞLU, Mehmet ERTEN, Fettah OTO, Zehra Ayla PERKTAŞ
ile Celal Mümtaz AKINCI'nın, gerekçesi 2010/68 esas sayılı dosyada belirtilen
karşıoyları ve OYÇOKLUĞUYLA,
2- Parti'nin 2001
yılı kesinhesabında gösterilen 30.976.544.230.975.- lira gelir,
272.507.489.800.- lira borç, 6.293.728.846.085.- lira gider ile
24.955.322.874.690.- lira nakit devrinin Hazine'ye irad kaydedilenler dışında
kalan bölümünün eldeki bilgi ve belgelere göre doğru, denk ve 2820 sayılı
Siyasî Partiler Kanunu'na uygun olduğuna OYBİRLİĞİYLE,
3- 2820 sayılı
Yasa'nın 70. maddesine aykırı olarak partinin amaçlarına uygun olmayan ve parti
tüzel kişiliği adına yapılmış harcama olarak kabulü mümkün görülmeyen
37.326.791.009.- lira (37.326,79.- YTL) karşılığı Parti malvarlığının,
2820 sayılı Yasa'nın 75. maddesi uyarınca Hazine'ye gelir kaydedilmesine Osman
Alifeyyaz PAKSÜT'ün karşıoyu ve OYÇOKLUĞUYLA,
22.12.2010 gününde karar verildi.
Başkan
Haşim KILIÇ
|
Başkanvekili
Osman Alifeyyaz PAKSÜT
|
Üye
Fulya KANTARCIOĞLU
|
Üye
Ahmet AKYALÇIN
|
Üye
Mehmet ERTEN
|
Üye
Fettah OTO
|
Üye
Serdar ÖZGÜLDÜR
|
Üye
Zehra Ayla PERKTAŞ
|
Üye
Recep KÖMÜRCÜ
|
Üye
Alparslan ALTAN
|
Üye
Burhan ÜSTÜN
|
Üye
Engin YILDIRIM
|
Üye
Nuri NECİPOĞLU
|
Üye
Hicabi DURSUN
|
Üye
Celal Mümtaz AKINCI
|
KARŞIOY YAZISI
Demokratik Sol Parti'nin 2001 yılı kesinhesabının
incelenmesi sonucunda 37.326,79 TL'nin Hazine'ye irat kaydedilmesine
ilişkin Anayasa Mahkemesi kararı 22.12.2010 tarihlidir.
Parti'nin 2001 yılı kesinhesabının ilk incelemesi
yapılarak esasının incelenmesine geçilmesine ilişkin Anayasa Mahkemesi kararı
17.12.2002 tarihlidir.
Buna göre esas inceleme, herhangi bir haklı neden
bulunmaksızın 8 yıl bekletildikten sonra karara bağlanmıştır.
Siyasî partilerin malî denetimi, Anayasa'nın 69.
maddesine göre yerine getirilen yargısal bir işlemdir. Bu nedenle Anayasa'nın
2. maddesindeki demokratik hukuk devleti ve 36. maddesindeki adil yargılama
ilkelerine de uygun olmak zorundadır.
Yargısal bir görevin 8 yıl gecikmeyle yerine getirilmesi
ve bu gecikmenin hiçbir haklı nedene dayanmaması, Anayasa'nın 2. ve 36.
maddeleriyle bağdaşmaz. Siyasî partilerin gelir ve giderlerine ilişkin
belgeleri saklama süresi mevzuatımıza göre 5 yıldır. Hal böyle iken 8 yıl sonra
partinin mali denetiminde amaçlara uygun yapılmış kabul edilmeyen harcamaların
sürpriz bir şekilde karara bağlanması hukuk güvenliği ilkesiyle de
bağdaşmamaktadır.
Karar her ne kadar kanuna uygunsa da hukuka ve adalet
duygusuna aykırı bulduğumdan çoğunluğa katılmıyorum.
|
|
|
|
Başkanvekili
Osman Alifeyyaz PAKSÜT
|