ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:2005/25 (Siyasî Parti Malî Denetimi)

Karar Sayısı:2010/54

Karar Günü:16.12.2010

R.G. Tarih-Sayı:31.12.2010-27802

I- MALİ DENETİMİN KONUSU

Adalet ve Kalkınma Partisi'nin 2004 yılı kesinhesabının incelenmesidir.

II- İLK İNCELEME

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16. maddesi uyarınca, Tülay TUĞCU, Haşim KILIÇ, Sacit ADALI, Fulya KANTARCIOĞLU, Ahmet AKYALÇIN, Mehmet ERTEN, A. Necmi ÖZLER, Serdar ÖZGÜLDÜR, Şevket APALAK, Serruh KALELİ ve Osman Alifeyyaz PAKSÜT'ün katılımıyla 1.12.2005 gününde yapılan ilk inceleme toplantısında;

Adalet ve Kalkınma Partisi'nin 2004 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda;

'1- Dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının incelenmesine,

2- Genel Merkez kesinhesabının dayanağını oluşturan gelir-gider belgeleri ile defter kayıtlarının gönderilmesi için Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16. maddesi uyarınca Parti'ye bu kararın tebliğinden itibaren 30 gün süre verilmesine,

3- Gerekli bildirimin yapılması için karar örneğinin Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'na gönderilmesine,

oybirliğiyle' karar verilmiştir.

III- ESASIN İNCELENMESİ

Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği 2004 yılı kesinhesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan defter ve belgeler üzerinde yapılan inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Denetimin maddi öğelerini oluşturan defter ve belgelerde Adalet ve Kalkınma Partisi'nin Genel Merkezi ile il örgütlerinin 2004 yılı gelirlerinin 111.418.327.400.000 lira, giderlerinin 101.140.416.450.000 lira, borçlarının 3.853.368.620.000 lira, alacaklarının 2.857.929.580.000 lira, 2005 yılına devreden nakit mevcudunun 11.273.349.990.000 lira olduğu, gelir ve borç rakamları toplamı ile gider, alacak ve nakit devir rakamlarının toplamının birbirine denk olduğu görülmüştür.

A- Gelirlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Gelirleri

Parti Genel Merkezi gelirleri 66.505.644.490.000 lira olarak gösterilmiştir.

Bunun 830.892.300.000 lirası 2003 yılından devreden alacaklar, 274.060.740.000 lirası 2005 yılına devreden borçlar, 3.474.984.880.000 lirası 2003 yılından devreden nakit mevcudu, 39.955.950.000 lirası bağış ve yardım gelirleri, 4.943.186.640.000 lirası satış gelirleri, 4.152.677.880.000 lirası mal varlığı gelirleri, 1.091.500.000 lirası sair gelirler ve 52.788.794.600.000 lirası devletçe yapılan yardımlardan oluşmaktadır.

Genel Merkezin defter kayıtları ve gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerinin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Gelirleri

Parti'nin il örgütleri gelirleri 48.766.051.530.000 lira olarak gösterilmiştir.

Bunun 155.862.280.000 lirası 2003 yılından devreden alacaklar, 3.579.307.880.000 lirası 2005 yılına devreden borçlar, 3.118.965.640.000 lirası 2003 yılından devreden nakit mevcudu, 10.901.293.450.000 lirası aidat gelirleri, 9.164.662.670.000 lirası bağış ve yardım gelirleri, 580.884.250.000 lirası satış ve faaliyet gelirleri, 264.266.630.000 lirası mal varlığı gelirleri, 20.081.314.590.000 lirası genel merkez yardımı ve 919.494.140.000 lirası sair gelirlerden oluşmaktadır.

İl örgütlerinin kesinhesap çizelgelerinin gelir bölümünde yapılan incelemede, aşağıda belirtilen konu dışında gelirlerin 2820 sayılı Kanun'a uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

AÇIKLAMA

2820 sayılı Siyasi Partiler Yasası'nın 'Gelirler ve kaynakları' başlıklı 61. maddesinde siyasi partilerin elde edebilecekleri gelirler sayılmış ve bağışlara da siyasi partilerin elde edebilecekleri gelirler arasında yer verilmiştir.

Aynı Yasa'nın 'Bağışlar' başlıklı 66. maddesinde;

'Genel ve Katma bütçeli dairelerle mahalli idareler ve muhtarlıklar, kamu iktisadi teşebbüsleri, özel kanunla veya özel kanunla verilen yetkiye dayanılarak kurulmuş bankalar ve diğer kuruluşlar, kamu iktisadi teşebbüsü sayılmamakla beraber ödenmiş sermayesinin bir kısmı Devlete veya bu fıkrada adı geçen kurum, idare, teşebbüs, banka veya kuruluşlara ait müesseseler siyasi partilere hiçbir suretle taşınır veya taşınmaz mal veya nakit veya haklar bağışlayamaz ve bu gibi mal veya hakların kullanılmasını bedelsiz olarak bırakamazlar; bağlı oldukları kanun hükümleri dışında siyasi partilere ayni hakların devrine dair tasarruflarda bulunamazlar.'

'Denetim' başlıklı 75. maddesinde;

'Anayasa Mahkemesi denetimi sonunda, o siyasi partinin gelir ve giderlerinin doğruluğuna ve kanuna uygunluğuna veya kanuna uygun olmayan gelirler ile giderler dolayısıyla da bunların Hazineye gelir kaydedilmesine karar verir.'

'Hazinece elkoyma' başlıklı 76. maddesinde de;

'Bu Kanun hükümlerine aykırı olarak bağış kabul ettiği, mal veya gelir edindiği, Anayasa Mahkemesince tespit edilen siyasi partilerin, bu yolla elde ettikleri gelirlerin tamamının, Kanunda belirtilen miktarlardan fazla gelirlerle, taşınmaz malların kanuni miktarı geçen kısmının karşılığının Hazineye irad kaydedilmesine, taşınmaz malların ise Hazine adına tapuya tesciline karar verilir.'

hükümleri yer almıştır.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 4.10.2007 tarih ve255 sayılı yazısı ekinde sunulan, Finike Cumhuriyet Başsavcılığının 10.7.2007 tarihli yazısı ve Finike Sulh Ceza Mahkemesi'nin 21.3.2007 gün ve 2006/119 Esas, 2007/150 Karar sayılı kesinleşmiş ve onaylı hüküm suretinin incelenmesi sonucunda, karara konu Finike ilçesi Alacadağ köyü muhtarlığınca 20.9.2004 tarihinde Finike Adalet ve Kalkınma Partisi İlçe Başkanlığının Finike Ziraat Bankası şubesindeki 174745 nolu hesabına yatırılan 4.500,00 YTL. yle ilgili banka dekontu ve banka hesap ekstresi ile bu tutarla ilgili olarak parti ilçe başkanlığının düzenlediği gelir makbuzu ve bu gelirin kaydedildiğini gösteren defterlerin ilgili bölümlerinin onaylı örnekleri, 31.5.2010 tarih ve 93-1361 sayılı yazıyla Parti Genel Başkanlığı'ndan istenmiş, söz konusu yazıya parti tarafından 14.6.2010 tarih ve 690 sayılı yazıyla cevap verilmiştir.

Partinin sunmuş olduğu belgelerin incelenmesinde, söz konusu paranın gelir makbuzunda ve gelir defterinde bağış olarak yazıldığı, banka dekontu ve hesap ekstresinde ise Alacadağ Köyü Muhtarlığı bağışı olarak yer aldığı anlaşılmıştır.

Yukarıda belirtilen Yasa hükümlerine göre muhtarlıklar siyasi partilere hiçbir suretle bağışta bulunamazlar, bulunmaları durumunda bağışın tamamının Hazineye irat kaydedilmesi gerekmektedir.

Buna göre, 2820 sayılı Yasa hükümlerine aykırı olarak Finike ilçesi Alacadağ köyü muhtarlığınca Finike Adalet ve Kalkınma Partisi İlçe Başkanlığına bağış olarak verilen 4.500.000.000 lira (4.500 YTL.) gelir karşılığı parti malvarlığının 2820 sayılı Yasa'nın 75. ve 76. maddeleri uyarınca Hazineye irad kaydedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

B- Giderlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Giderleri

Parti Genel Merkezi giderleri 57.719.213.200.000 lira olarak gösterilmiştir.

Bunun 245.900.030.000 lirası 2003 yılından devreden borçlar, 2.622.174.020.000 lirası 2005 yılına devreden alacaklar, 1.655.154.740.000 lirası personel giderleri, 11.898.268.290.000 lirası genel yönetim giderleri, 16.642.784.140.000 lirası seçim, tanıtım, propaganda giderleri, 1.001.684.550.000 lirası kira giderleri, 1.105.569.950.000 lirası haberleşme giderleri, 368.807.190.000 lirası temsil ağırlama giderleri, 936.741.310.000 lirası taşıma ve seyahat giderleri, 3.816.923.190.000 lirası basın yayın ve tanıtım giderleri, 1.526.294.710.000 lirası vergi, sigorta ve mahkeme giderleri ve 15.898.911.080.000 lirası teşkilatlara yapılan yardımlardan oluşmaktadır.

Parti Genel Merkezi'nin 2005 yılına devreden nakit mevcudu 8.786.431.290.000 liradır.

Genel Merkezin 2004 yılı defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede, aşağıda belirtilen konular dışında, giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.

AÇIKLAMA

Muhasebe biliminin genel kabul görmüş temel kavramlarından biri 'Belgelendirme' kavramıdır. Vergi Usul Kanununun 229. maddesinde 'Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır' şeklinde tarif yapılmış ve 'Fatura Kullanma Mecburiyeti' başlıklı 232. maddesindeki hükmüne göre de, faturanın hangi hallerde ve kimler tarafından alınması ve verilmesinin gerektiği ifade edilmiştir. Bu bağlamda mal ve hizmet alımlarında bu işlemlerin fatura ile belgelendirilmesi zorunlu tutulmuş ve gerekli muhasebe kayıtlarının tutulmasında da faturanın tevsik edici belge olarak kullanılması gerektiği ifade edilmiştir.

Aynı Kanunun 'Makbuz Mecburiyeti' başlıklı 236. maddesinde, 'Serbest meslek erbabı, mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşteri de bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir.' denilmiş ve makbuzun muhteviyatı da 237. maddede belirtilmiştir.

Yine aynı Kanunun 'Gider Pusulası' başlıklı 234. maddesinde ki, 'Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabının ve çiftçilerin vergiden muaf esnafa;

Yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları emtia için tanzim edip işi yapana veya emtiayı satana imza ettirecekleri gider pusulası vergiden muaf esnaf tarafından verilmiş fatura hükmündedir. Bu belge, birinci ve ikinci sınıf tüccarların, zati eşyalarını satan kimselerden satın aldıkları altın, mücevher gibi kıymetli eşya için de tanzim edilir. Gider pusulası, işin mahiyeti, emtianın cins ve nev'i ile miktar ve bedelini ve iş ücretini ve işi yaptıran ile yapanın veya emtiayı satın alan ile satanın adlarıyla soyadlarını (Tüzel kişilerde unvanlarını) ve adreslerini ve tarihi ihtiva eder ve iki nüsha olarak tanzim ve bir nüshası işi yapana veya malı satana tevdi olunur. Gider pusulaları, seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir.'

hükmünden fatura vermek mecburiyetinde olmayanlar için gider pusulası düzenleneceği anlaşılmaktadır.

2820 sayılı Siyasi Partiler Yasası'nın 70. maddesinin üçüncü fıkrasına göre beş milyon liraya (2004 yılı için 37.134.950 lira) kadar olan harcamaların makbuz veya fatura gibi bir belge ile tevsik edilmesi zorunlu olmadığından, bu miktarı geçen harcamaların geçerli bir kanıtlayıcı belgeye dayanması gerekmektedir.

Alınan bir mal veya hizmetin tutarının gider kaydedilebilmesi için esas olan belge faturadır. Yasa'nın 70. maddesinde belirtilen 'makbuz' un tek başına bir ödemeye esas olabilmesi için mal ya da hizmetin fatura kesilmesinin mümkün olmadığı kişi ya da kurumlardan alınması gerekmektedir.

2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesinin bir ve ikinci fıkralarında; 'Siyasi partilerin giderleri amaçlarına aykırı olamaz.

Bir siyasî partinin bütün giderleri, o siyasi parti tüzelkişiliği adına yapılır' ve aynı Yasa'nın 75. maddesinde, 'Anayasa Mahkemesi denetimi sonunda, o siyasi partinin gelir ve giderlerinin doğruluğuna ve kanuna uygunluğuna veya kanuna uygun olmayan gelirler ile giderler dolayısıyla da bunların Hazineye gelir kaydedilmesine karar verir' ve 76. maddesinde de, 'Belgelendirilmesi gerektiği halde belgelendirilmeyen parti giderleri miktarınca parti malvarlığı, Anayasa Mahkemesi kararıyla Hazineye irad kaydedilir' hükümleri yer almıştır.

Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Merkezi'nin 2004 yılı defter kayıtları ve gider belgelerinin incelenmesi sonucunda tespit edilen bazı konular 27.5.2010 tarih ve 90-1294 sayılı yazıyla Parti Genel Başkanlığı'na sorulmuş, söz konusu yazıya parti tarafından 15.6.2010 tarih ve 693 sayılı yazıyla cevap verilmiştir.

1- Parti adına düzenlenmemiş ve kişiler adına düzenlenmiş seyahat harcamalarına ilişkin belgelerle yapılan ödemelerin gider yazılmasının nedeni partiye sorulmuş; parti yetkilileri 2004 yılı için 37,19 TL. ye kadar harcamaların makbuz veya fatura gibi belgelerle tevsik edilmesinin zorunlu olmadığını, buna rağmen bütün harcamaların belgelendirilmesine çalışıldığını, taşıma biletlerine sadece yolcunun adının yazılabildiğini ve partinin adının yazılabileceği bir bölümün bulunmadığını, söz konusu tutarların parti çalışmaları için görevlendirilmiş olan kişilerce parti faaliyetleri için harcanmış olması nedeniyle gider yazıldığını belirtmişlerdir.

Parti yetkilileri, 2004 yılı için 37,19 TL. nin altında kalan harcamaların belgelendirme zorunluluğu bulunmadığını, buna rağmen bütün harcamaların belgelendirildiğini belirtmişlerse de, limitin altında olsa bile belgelendirilen her harcamanın belgesinin mutlaka 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak düzenlenmiş olması yani parti adına ve parti amaçlarına uygun yapılmış olması gerekmektedir.

Partinin gider yazdığı seyahat belgelerinin çoğunda ya parti adına fatura kesilmiş ya da kişi adıyla beraber parti adına da belgede yer verilmiştir. Aşağıda belirtilen seyahat belgeleri ise bunların dışında kalanlar olup, gider belgeleri arasında bu kişilerin parti adına ve parti faaliyeti için seyahat ettiklerini gösteren herhangi bir belge bulunmadığı gibi cevap yazısı ekinde de herhangi bir belge ibraz edilmemiştir.

Parti adına düzenlenmeyen ve kişiler adına düzenlenen belgelerle yapılan ve aşağıda ayrıntısı gösterilen toplam 14.267.687.827 lira (14.267,68 YTL.) parti tüzel kişiliği adına ve parti amaçlarına uygun yapılmış bir harcama olarak kabul edilmemiştir.

2- Partinin toplam 8.678.391.936 lira tutarındaki harcamalarının fatura aslı olmaksızın gider yazılması nedeni partiye sorulmuş, parti yetkilileri söz konusu faturaların asıllarının kaybolması nedeniyle suret, fotokopi veya noter onaylı suretine dayanılarak gider yazıldığını, Maliye Bakanlığınca çıkarılan Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Hakkında Genel Tebliğinde faturaların kaybolması halinde noterce onaylanan suretlerinin gider yazılabileceği belirtildiğinden, faturaların noter onaylı suretlerinin gider kaydedildiğini bildirmişlerdir.

Buradaki amaç faturanın gerçekliğini sorgulamak değil, bir faturanın aslının bir yerde fotokopisinin başka bir yerde kullanılma ihtimalini ortadan kaldırmaktır. Bir parti adına düzenlenmiş belgenin o parti haricinde başka bir kişi veya kuruluşça kullanılması mümkün değildir. Bu nedenle yasal bir zorunluluk olmadıkça (motorlu araç alımlarında trafik tescilinde faturanın aslının istenmesi gibi) parti adına düzenlenmiş faturaların asıllarının gider belgesi olarak ibraz edilmesi gerekmektedir.

Parti yetkililerinin sunmuş oldukları genel tebliğ merkezi yönetim kapsamındaki idareler (Bakanlıklar, üniversiteler v.b.) için geçerli olup siyasi partilerle ilgili değildir. Ayrıca, bu kurumlar adına düzenlenmiş faturalar bir takım resmi belgelere (onay belgesi, harcama talimatı, muayene ve kabul komisyonu tutanağı, taşınır işlem fişi vb.) dayandığından, bu faturaların mükerrer olarak kullanılması mümkün değildir.

Kaldı ki partinin belge aslı olmaksızın gider yazdığı harcamaların tamamı noter onaylı suretlere dayanmamaktadır.

2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesinde beş milyon (2004 yılı için 37.134.950 lira) liraya kadar olan harcamaların makbuz veya fatura gibi bir belge ile tevsik edilmesi zorunlu olmadığı belirtildiğinden bu miktarı aşan harcamaların makbuz veya fatura gibi geçerli bir kanıtlayıcı belgeye dayanması gerekmektedir. Bu nedenle, gerekçesiz fatura fotokopisine dayanılarak gider kaydedilen ve aşağıda ayrıntısı gösterilen 8.678.391.936 liranın (8.678,39 YTL.) Yasa'nın öngördüğü anlamda belgeye dayandırılmış olduğu kabul edilmemiştir.

3- Gider yazıldığı halde herhangi bir belgeye dayanmadığı tespit edilen toplam 3.419.194.981 lira tutarındaki harcamalara ilişkin belgelerin ibraz edilmemesi nedeni partiye sorulmuş; parti yetkilileri belgelerin asıllarına veya suretlerine ulaşılmaya çalışıldığını ancak bulunamadığını, ilgili firmalardan suret istendiğini 2004 yılına ait olması ve saklama süresi geçmiş olduğundan belgelere ulaşılamadığını ve belirtilen harcamaların parti görevlileri tarafından parti çalışmaları için yapılmış olması nedeniyle gider yazıldığını belirtmişlerdir.

Herhangi bir kanıtlayıcı belgesi bulunmayan 3.419.194.981 lira (3.419,19 YTL.) tutarındaki giderin Yasa'nın öngördüğü anlamda belgeye dayandırılmış olduğu kabul edilmemiştir.

4- Parti tüzelkişiliği adına yapılmayan 6.747.224.553 liralık harcamanın gider yazılması nedeni partiye sorulmuş, parti yetkilileri bu harcamaların parti görevlilerinin seyahat belgeleri ile ilgili olduğunu, seyahate çıkmadan önce parti adına belge almaları konusunda uyarılmalarına rağmen bazı belgelerin kişiler adına düzenlendiğini ve parti faaliyetleri için harcanmış olması nedeni ile gider kaydedildiğini bildirmişlerdir.

2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesinde, bir siyasi partinin bütün giderlerinin o siyasi parti tüzelkişiliği adına yapılacağı hüküm altına alınmıştır.

Buna göre, parti giderlerine ilişkin belgelerin parti tüzelkişiliği adına düzenlenmiş olması gerekmektedir.

Kişiler adına düzenlenen ve Parti tüzelkişiliği adına olmayan 6.747.224.553 liralık (6.747,22 YTL.) harcamanın Yasa'nın öngördüğü anlamda belgeye dayandırılmış olduğu kabul edilmemiştir.

5- Parti amacına uygun yapılmayan 5.168.599.500 liralık harcamanın gider yazılması nedeni partiye sorulmuş, parti yetkilileri kişisel bakım ürünleri ve parfümeri harcamalarının parti yöneticilerinin değişik tarihlerdeki medya programları, miting, toplantı vb. parti programlarına katılmadan önce ihtiyaç duyulan malzemelerin bedelleri olduğunu ve parti ile ilgili bir harcama olması nedeniyle parti bütçesinden ödendiğini, grip aşısının ise parti işyeri hekiminin iş ve işçi güvenliği tedbirleri çerçevesindeki talebi üzerine partide oluşabilecek grip salgınının ve iş kaybının önüne geçmek için alındığını ve partide toplu olarak grip aşısı yaptırıldığını bildirmişlerdir.

2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesinde, siyasi partilerin giderlerinin amaçlarına aykırı olamayacağı hüküm altına alınmıştır. Buna göre, gider yazılan harcamaların parti faaliyet amacına uygun olması gerekmektedir.

Kişisel bakım ürünleri ve parfümeri malzemelerinin kişilerin kendileri tarafından karşılanması gerekmektedir.

Grip aşısının ise gerekli görülmesi durumunda, çalışanların bağlı bulundukları sosyal güvenlik kuruluşunca veya bu kuruluş tarafından karşılanmaması durumunda kişilerce temin edilmesi gerekmektedir.

Aşağıda ayrıntısı gösterilen 5.168.599.500 liralık (5.168,59 YTL.) harcamanın parti amacına uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

6- 21.9.2004 tarih ve 3089 numaralı yevmiye fişi ile gider yazılan Öz Tuğba Giyim Ltd. Şirketine ait 7.3.2004 tarih ve 10 numaralı fiş bedeli 15.000.000 lira olduğu halde, yevmiye fişinde 135.000.000 lira fazlası ile 150.000.000 lira olarak gider yazıldığı görülmüştür.

15.000.000 lira tutarındaki fişin 150.000.000 lira olarak gider yazılması nedeni partiye sorulmuş, parti yetkilileri 15.000.000 liranın 150.000.000 lira gibi algılanması nedeni ile sehven gider kaydedildiğini belirtmişlerdir.

Fazladan gider yazılan 135.000.000 liranın (135 YTL.) Yasa'nın öngördüğü anlamda belgeye dayandırılmış olduğu kabul edilmemiştir.

7- 10.12.2004 tarih ve 4082 numaralı yevmiye fişi ile gider yazılan CEU Gıda Ltd. Şirketine ait 13.10.2004 tarih ve 989437 numaralı ve 13.10.2004 tarih ve 989438 numaralı faturaların incelenmesinde, 989437 numaralı fatura toplamı 4.893.650.000 liranın 989438 numaralı faturaya naklen devredildiği ve 989438 numaralı fatura toplamı 7.156.654.500 lira gider yazılmasına rağmen, 989437 numaralı fatura ile naklen devredilen 4.893.650.000 liranın da gider yazıldığı görülmüştür.

Toplam tutara dahil edilerek gider yazılan 4.893.650.000 liranın ayrı bir fatura gibi ikinci kez gider yazılması nedeni partiye sorulmuş, parti yetkilileri birinci sayfanın toplamı olan 4.893.650.000 liranın ayrı bir fatura olmadığını, faturanın iki sayfadan oluştuğunun fark edilmeyerek sehven her sayfasının ayrı bir fatura gibi algılanması nedeni ile gider yazıldığını, durumun ilgili firmaya bildirildiğini ve fazla ödenen meblağın partiye iade edilmesi için gerekli işlemlerin başlatıldığını belirtmişler ve konuyla ilgili dava dilekçesini yazı ekinde sunmuşlardır.

İki sayfadan oluşan faturanın toplam tutarına dahil edilerek gider yazıldığı halde, ayrı bir fatura gibi alınarak ikinci kez gider yazılan faturanın birinci sayfasındaki 4.893.650.000 liranın (4.893,65 YTL.) Yasa'nın öngördüğü anlamda belgeye dayandırılmış olduğu kabul edilmemiştir.

Yukarıdaki açıklamalara göre, Parti adına ve amaçlarına uygun olarak yapılmayan toplam 43.309.748.797 lira (43.309,74 YTL.) gider karşılığı parti malvarlığının 2820 sayılı Yasa'nın 75. ve 76. maddeleri uyarınca Hazineye irad kaydedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Giderleri

Parti il örgütlerinin giderleri 46.279.132.830.000 lira olarak gösterilmiştir.

Bunun 1.465.061.830.000 lirası 2003 yılından devreden borçlar, 235.755.560.000 lirası 2005 yılına devreden alacaklar, 1.227.645.920.000 lirası personel giderleri, 12.507.616.390.000 lirası genel yönetim giderleri, 12.861.562.450.000 lirası seçim giderleri, 2.410.941.420.000 lirası kira giderleri, 2.405.975.190.000 lirası haberleşme giderleri, 4.096.748.550.000 lirası temsil ağırlama giderleri, 2.512.834.000.000 lirası taşıma ve seyahat giderleri, 1.898.549.770.000 lirası basın yayın ve tanıtım giderleri, 474.038.240.000 lirası vergi, sigorta ve mahkeme giderleri ve 4.182.403.510.000 lirası teşkilatlara yapılan yardımlardan oluşmaktadır.

İl örgütlerinin 2005 yılına devreden nakit mevcudu 2.486.918.700.000 liradır.

İl örgütleri kesinhesap çizelgelerinin gider bölümleri üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı Kanun'a uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

C- Parti Malları

Adalet ve Kalkınma Partisi'nin 2004 yılı defter ve belgeleri üzerinde yapılan incelemede,

Parti'nin 2004 yılında 2820 sayılı Yasa'nın 74. maddesi uyarınca değeri yüz milyon lirayı aşan 4.058.243.756.748 lira değerinde taşıt ve demirbaş eşya niteliğinde taşınır mal, 876.259.670.000 lira değerinde hak ediniminin olduğu, taşınmaz mal ediniminin olmadığı anlaşılmıştır.

Parti tarafından 2004 yılında edinilen, değerleri toplamı 4.058.243.756.748 lira olan taşınır malların 1.591.801.030.000 lirası Genel Merkez, 2.466.442.726.748 lirası ise il örgütleri tarafından edinilmiştir. Bu mallar, taşıt araçları ve muhtelif büro malzemeleri (Toplantı masa ve sandalyeleri, bilgisayar, tv, dolap, halı, kilim vb.) olup, 3.535.560.000 lirası bağış, 4.054.708.196.748 lirası ise satınalma suretiyle edinilmiştir.

Parti tarafından 2004 yılında edinilen, çeşitli bilgi sistemi yazılımları ve lisanslardan oluşan ve değerleri toplamı 876.259.670.000 lira olan hakların tamamı Genel Merkez tarafından satınalma suretiyle edinilmiştir.

Adalet ve Kalkınma Partisi'nin 2004 yılı kesinhesabının ve eklerinin incelenmesinde, Parti'nin 2004 yılında edindiği değeri yüz milyon lirayı aşan taşınır mal ve hak edinimlerinin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

IV- SONUÇ

Adalet ve Kalkınma Partisi'nin 2004 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda;

1- 7.5.2010 günlü, 5982 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun uyarınca, 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile ilgili gerekli düzenlemeler yapılmadan, Mahkeme'nin çalışıp çalışamayacağına ilişkin ön meselenin incelenmesi sonucunda; Mahkeme'nin çalışmasına bir engel bulunmadığına, Fulya KANTARCIOĞLU, Mehmet ERTEN, Fettah OTO, Zehra Ayla PERKTAŞ ile Celal Mümtaz AKINCI'nın, gerekçesi 2010/68 esas sayılı dosyada belirtilen karşıoyları ve OYÇOKLUĞUYLA,

2- 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'na aykırı olarak edinildiği anlaşılan 4.500.000.000.- lira (4.500.- YTL) gelir ile Parti amacına uygun ve Parti tüzel kişiliği adına yapılmış harcama olarak kabulü mümkün görülmeyen 43.309.748.797.- lira (43.309,74 YTL) gider karşılığı olmak üzere, toplam 47.809.748.797.- lira (47.809,74 YTL) Parti mal varlığının aynı Yasa'nın 75. ve 76. maddeleri uyarınca Hazine'ye gelir kaydedilmesine, OYBİRLİĞİYLE,

3- Parti'nin 2004 yılı kesinhesabında gösterilen 111.418.327.400.000.- lira (11.418.327,40 YTL.) gelir, 101.140.416.450.000.- lira (101.140.416,45 YTL) gider, 3.853.368.620.000.-lira (3.853.368,62 YTL.) borç, 2.857.929.580.000.- lira (2.857.929,58 YTL) alacakları ile 11.273.349.990.000.- lira (11.273.349,99 YTL) nakit devrinin Hazine'ye irat kaydedilenler dışında kalan bölümünün eldeki bilgi ve belgelere göre doğru, denk ve 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'na uygun olduğuna, OYBİRLİĞİYLE,

16.12.2010 gününde karar verildi.