ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:2003/30 (Siyasî Parti Malî Denetimi)

Karar Sayısı:2010/49

Karar Günü:16.12.2010

R.G. Tarih-Sayı:31.12.2010-27802

I- MALİ DENETİMİN KONUSU

Büyük Birlik Partisi'nin 2002 yılı kesinhesabının incelenmesidir.

II- İLK İNCELEME

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16. maddesi uyarınca, Haşim KILIÇ, Osman Alifeyyaz PAKSÜT, Sacit ADALI, Fulya KANTARCIOĞLU, Ahmet AKYALÇIN, Mehmet ERTEN, A. Necmi ÖZLER, Serdar ÖZGÜLDÜR, Şevket APALAK, Serruh KALELİ ve Zehra Ayla PERKTAŞ'ın katılımıyla 10.11.2009 gününde yapılan ilk inceleme toplantısında;

Büyük Birlik Partisi'nin 2002 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda;

'1- Dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının incelenmesine,

2- Genel Merkez kesinhesabının dayanağını oluşturan gelir-gider belgeleri ile defter kayıtlarının gönderilmesi için Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16. maddesi uyarınca Parti'ye bu kararın tebliğinden itibaren 30 gün süre verilmesine,

oybirliğiyle' karar verilmiştir.

III- ESASIN İNCELENMESİ

Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği 2002 yılı kesinhesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan defter ve belgeler üzerinde yapılan inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Denetimin maddi öğelerini oluşturan defter ve belgelerde Büyük Birlik Partisi'nin Genel Merkezi ile il örgütlerinin 2002 yılı gelirlerinin 2.039.144.935.129 lira, giderlerinin 1.377.295.243.882 lira, 2003 yılına devreden nakit mevcudunun 661.849.691.247 lira olduğu, gelir toplamı ile gider ve nakit devir rakamları toplamının birbirine denk olduğu görülmüştür.

A- Gelirlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Gelirleri

Parti Genel Merkezi gelirleri 1.366.755.716.491 lira olarak gösterilmiştir.

Bunun 157.004.000.000 lirası bağış gelirleri, 76.011.870.125 lirası diğer gelirler, 1.133.365.667.500 lirası hazine yardımı ve 374.178.826 lirası geçen yıldan devreden nakit mevcudundan oluşmaktadır.

Genel Merkezin defter kayıtları ve gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerinin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Gelirleri

Parti'nin il örgütleri gelirleri 672.389.218.638 lira olarak gösterilmiştir.

Bunun 211.729.570.770 lirası aidat gelirleri, 405.614.915.721 lirası bağış gelirleri, 13.711.273.680 lirası bayrak, flama, rozet, yayın satış ve eğlence faaliyet gelirleri, 34.241.000.000 lirası alınan yardımlar ve 7.092.458.467 lirası geçen yıldan devreden nakit mevcudundan oluşmaktadır.

İl örgütlerinin kesinhesap çizelgelerinin gelir bölümünde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

B- Giderlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Giderleri

Parti Genel Merkezi giderleri 714.228.760.297 lira olarak gösterilmiştir.

Bunun 838.390.000 lirası personel giderleri, 154.693.415.591 lirası büro genel giderleri, 43.054.639.428 lirası seyahat giderleri, 369.781.564.223 lirası bayrak, flama, rozet, yayın ve eğlence giderleri, 101.774.780.000 lirası seçim giderleri, 13.304.500.001 lirası demirbaş eşya giderleri, 3.781.471.054 lirası diğer giderler ve 27.000.000.000 lirası teşkilatlara yapılan yardımlardan oluşmaktadır.

Parti Genel Merkezi'nin 2003 yılına devreden nakit mevcudu 652.526.956.194 liradır.

Genel Merkezin 2002 yılı defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede, aşağıda belirtilen konu dışında, giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.

2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesinin bir ve ikinci fıkralarında; 'Siyasi partilerin giderleri amaçlarına aykırı olamaz.

Bir siyasî partinin bütün giderleri, o siyasi parti tüzelkişiliği adına yapılır' ve aynı Yasa'nın 75. maddesinde, 'Anayasa Mahkemesi denetimi sonunda, o siyasi partinin gelir ve giderlerinin doğruluğuna ve kanuna uygunluğuna veya kanuna uygun olmayan gelirler ile giderler dolayısıyla da bunların Hazineye gelir kaydedilmesine karar verir' ve 76. maddesinde de, 'Belgelendirilmesi gerektiği halde belgelendirilmeyen parti giderleri miktarınca parti malvarlığı, Anayasa Mahkemesi kararıyla Hazineye irad kaydedilir' hükümleri yer almıştır.

Aşağıda ayrıntısı gösterilen 813.931.833 lira telefon gecikme bedelinin gider yazılması nedeni 17.6.2010 tarih ve 97-1550 sayılı yazıyla partiye sorulmuş; parti yetkilileri 19.7.2010 tarih ve 6225 sayılı cevap yazılarında, bu telefonların partiye ait olduğunu ve parti tarafından kullanıldığı için gecikme bedellerinin gider yazıldığını bildirmişlerdir.

Parti görevlilerinin yükümlülüklerini zamanında yapmamaları ve gerekli özeni göstermemeleri sonucu oluşan gecikme zammı ve faizlerinden Parti tüzel kişiliğini sorumlu tutmak mümkün değildir. Bu ödemelerin kişisel sorumluluk kapsamında değerlendirilmesi gerekir.

Bu nedenle, aşağıda ayrıntısı gösterilen toplam 813.931.833 lira (813,93 YTL.) tutarındaki telefon faturası gecikme bedelleri parti tüzel kişiliği adına ve parti amaçlarına uygun yapılmış bir harcama olarak kabul edilmemiştir.

Buna göre, Parti adına ve amaçlarına uygun olarak yapılmayan 813.931.833 lira (813,93 YTL.) gider karşılığı parti malvarlığının 2820 sayılı Yasa'nın 75. ve 76. maddeleri uyarınca Hazineye irad kaydedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Giderleri

Parti il örgütlerinin giderleri 663.066.483.585 lira olarak gösterilmiştir.

Bunun 25.837.481.000 lirası personel giderleri, 346.961.695.528 lirası büro genel giderleri, 29.909.250.000 lirası seyahat giderleri, 36.966.598.000 lirası bayrak, flama, rozet, yayın ve eğlence giderleri, 164.614.695.785 lirası seçim giderleri, 240.000.000 lirası demirbaş eşya giderleri, 51.295.763.272 lirası diğer giderler ve 7.241.000.000 lirası teşkilatlara yapılan yardımlardan oluşmaktadır.

İl örgütlerinin 2003 yılına devreden nakit mevcudu 9.322.735.053 liradır.

İl örgütleri kesinhesap çizelgelerinin gider bölümleri üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı Kanun'a uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

C- Parti Malları

Büyük Birlik Partisi'nin 2002 yılı defter ve belgeleri üzerinde yapılan incelemede,

Parti'nin 2002 yılında 2820 sayılı Yasa'nın 74. maddesi uyarınca değeri yüz milyon lirayı aşan 13.544.500.001 lira değerinde demirbaş eşya niteliğinde taşınır mal ediniminin olduğu, taşınmaz mal ediniminin olmadığı anlaşılmıştır.

Parti tarafından 2002 yılında edinilen, değerleri toplamı 13.544.500.001 lira olan taşınır malların 240.000.000 lirası Genel Merkez, 13.304.500.001 lirası ise il örgütleri tarafından edinilmiştir. Bu mallar, muhtelif büro malzemeleri (Toplantı masa ve sandalyeleri, halı, perde, seslendirme sistemi vb.) olup, tamamı satınalma suretiyle edinilmiştir.

Büyük Birlik Partisi'nin 2002 yılı kesinhesabının ve eklerinin incelenmesinde, Parti'nin 2002 yılında edindiği değeri yüz milyon lirayı aşan taşınır mallarının 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

IV- SONUÇ

Büyük Birlik Partisi'nin 2002 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda;

1- 7.5.2010 günlü, 5982 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun uyarınca, 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile ilgili gerekli düzenlemeler yapılmadan, Mahkeme'nin çalışıp çalışamayacağına ilişkin ön meselenin incelenmesi sonucunda; Mahkeme'nin çalışmasına bir engel bulunmadığına, Fulya KANTARCIOĞLU, Mehmet ERTEN, Fettah OTO, Zehra Ayla PERKTAŞ ile Celal Mümtaz AKINCI'nın, gerekçesi 2010/68 esas sayılı dosyada belirtilen karşıoyları ve OYÇOKLUĞUYLA,

2- Parti amacına uygun ve Parti tüzel kişiliği adına yapılmış harcama olarak kabulü mümkün görülmeyen 813.931.833.- lira (813,93 YTL) gider karşılığı Parti mal varlığının 2820 sayılı Yasa'nın 75. ve 76. maddeleri uyarınca Hazine'ye gelir kaydedilmesine, OYBİRLİĞİYLE,

3- Parti'nin 2002 yılı kesinhesabında gösterilen 2.039.144.935.129.- lira (2.039.144,93 YTL.) gelir ve 1.377.295.243.882.-lira (1.377.295,24 YTL.) gider ile 661.849.691.247.- lira (661.849,69 YTL.) nakit devrinin Hazine'ye irat kaydedilenler dışında kalan bölümünün eldeki bilgi ve belgelere göre doğru, denk ve 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'na uygun olduğuna, OYBİRLİĞİYLE,

16.12.2010 gününde karar verildi.