ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Esas Sayısı:2006/24 (Siyasî
Parti Malî Denetimi)
Karar Sayısı:2009/46
Karar Günü:10.11.2009
R.G.
Tarih-Sayı:26.11.2009-mükerrer 27418
I- MALİ DENETİMİN KONUSU
Bağımsız Türkiye Partisi 2005 yılı kesinhesabının
incelenmesidir.
II- İLK İNCELEME
Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16. maddesi uyarınca,
Tülay TUĞCU, Haşim KILIÇ, Sacit ADALI, Fulya KANTARCIOĞLU, Ahmet AKYALÇIN,
Mehmet ERTEN, Mustafa YILDIRIM, A.Necmi ÖZLER, Şevket APALAK, Serruh KALELİ ve
Osman Alifeyyaz PAKSÜT'ün katılımıyla 27.02.2007 gününde yapılan ilk inceleme
toplantısında;
'Dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının
incelenmesine oybirliğiyle' karar verilmiştir.
III- ESASIN İNCELENMESİ
Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği 2005 yılı
kesinhesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan defter ve belgeler üzerinde
yapılan inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve 2949
sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile
2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri
ile diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp
düşünüldü:
Denetimin maddi öğelerini oluşturan defter ve belgelerde
Bağımsız Türkiye Partisi 2005 yılı gelirleri toplamının 165.737,19.-YTL,
giderleri toplamının 200.228,82.-YTL olduğu ve 47.774,76.-YTL borç ile
7.942,91.-YTL nakit mevcudunun 2006 yılına devrettiği anlaşılmaktadır.
A- Gelirlerin
İncelenmesi
1- Genel Merkez Gelirleri
Parti Genel Merkezinin 2005 yılı gelirleri toplamı olan
75.100.-YTL.nin tamamı bağış ve yardımlardan oluşmaktadır.
Parti Genel Merkezinin 2005 yılı defter kayıtları ve
gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerinin 2820 sayılı Yasa'ya
uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.
2- İl Örgütleri Gelirleri
Parti il örgütlerinin gelirleri toplamı
90.637,19.-YTL.nin tamamı bağış, aidat ve diğer gelirlerden oluşmaktadır.
İl örgütlerinin kesinhesap çizelgelerinin gelir bölümünde
yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak sağlandığı
sonucuna varılmıştır.
B- Giderlerin İncelenmesi
1- Genel Merkez Giderleri
Parti Genel Merkezinin giderleri 117.443,57.-YTL olarak
gösterilmiştir.
Bunun 50.769,19.-YTL.si kira gideri, 11.875,41.-YTL.si
işçi ücreti, 2.547,27.-YTL.si SSK işveren payı ödemesi, 24.546,28.-YTL.si
çeşitli gider, 27.705,42.-YTL.si 2004 yılından devreden borç ödemelerinden
oluşmaktadır.
Parti Genel Merkezinin 2006 yılına devreden nakit mevcudu
90,97.-YTL.dir.
Genel Merkezin defter kayıtları ve gider belgeleri
üzerinde yapılan incelemede, aşağıda belirtilen dışındaki giderlerin 2820
sayılı Yasa'ya uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.
2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun 70. maddesinin bir
ve ikinci fıkralarında,
'Siyasi partilerin giderlerinin amaçlarına aykırı
olamayacağı,
Bir siyasî partinin bütün giderlerinin, o siyasi parti
tüzelkişiliği adına yapılacağı' ve aynı Kanun'un 75. maddesinin dördüncü
fıkrasında ise; 'Anayasa Mahkemesi denetimi sonunda, o siyasi partinin gelir ve
giderlerinin doğruluğuna ve kanuna uygunluğuna veya kanuna uygun olmayan
gelirler ile giderler dolayısıyla da bunların Hazineye gelir kaydedilmesine
karar verileceği' hükümleri yer almıştır.
Gelir vergisi stopajına ait gecikme zamları parti
bütçesinden ödenmiştir.
Gecikme Zammına İlişkin Liste
Yevmiye
tarih-No
|
Mahiyeti
|
Tutar
|
10.8.2005/42
|
Gelir
vergisi stopajı gecikme zammı
|
390,8
|
31.12.2005/64
|
Gelir
vergisi stopajı gecikme zammı
|
363,08
|
753,88
Gecikme zammının parti bütçesinden ödenme nedeninin Parti
yetkililerine sorulması üzerine verilen cevapta, Parti'nin Devlet yardımı
almadığı ve imkanlarının çok kısıtlı olduğu ve kasada para olmaması nedeniyle
gecikme zamlarının parti bütçesinden ödendiği ifade edilmiştir.
Vergi ve sigorta primlerinin zamanında ödenmemesini parti
yetkilileri kendi kusurlarına bağlı olmadığını söylemiş iseler de, parti
yetkililerinin kanuni yükümlülüklerin yerine getirilmesi ve ödemelerin
zamanında yapılması için gerekli tedbirleri almaları gerekir. Aksi halde bu tedbirlerin
alınmaması sonucu oluşacak faiz ve gecikme zamları parti bütçesinden
ödenecektir ki bunu kabul etmek mümkün değildir.
Parti görevlilerinin vergi ile ilgili yükümlülüklerini
zamanında yapmamaları sonucu oluşan gecikme zammından parti tüzel kişiliğini
sorumlu tutma imkanı bulunmamaktadır. Bu ödemelerin kişisel sorumluluk
kapsamında olduğu açıktır.
Açıklanan nedenlerle gecikme zammı tutarlarının parti
amaçlarına uygun ve parti tüzel kişiliği adına yapılmış bir harcama olarak
kabul edilmesi mümkün görülmediğinden 2820 sayılı Kanun'un 70. maddesine aykırı
olarak yapılan toplam 753,88.-YTL ödemenin, aynı Kanun'un 75. maddesi hükmü
uyarınca Hazine'ye irad kaydedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
2- İl Örgütleri Giderleri
Parti il örgütlerinin giderleri toplamı 82.785,25.-
YTL.nin tamamı genel yönetim giderlerinden oluşmaktadır.
Parti il örgütlerinin 2006 yılına devreden nakit mevcudu
ise 7.851,94.-YTL.dir.
İl örgütleri kesinhesap çizelgelerinin gider bölümü
üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu
sonucuna varılmıştır.
C- Parti Mallarının İncelenmesi
Bağımsız Türkiye Partisi'nin 2005 yılı defter ve
belgeleri üzerinde yapılan incelemede,
Parti'nin 2005 yılında herhangi bir taşınmaz mal ve
değeri 100.-YTL.yi aşan taşınır mal ve menkul kıymet ediniminin olmadığı
anlaşılmıştır.
IV-SONUÇ
Bağımsız Türkiye Partisi'nin 2005 yılı kesinhesabının
incelenmesi sonucunda;
1- 2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesine aykırı olarak
partinin amaçlarına uygun olmayan ve parti tüzel kişiliği adına yapılmış
harcama olarak kabulü mümkün görülmeyen 753,88.-YTL karşılığı Parti
malvarlığının, 2820 sayılı Yasa'nın 75. maddesi uyarınca Hazine'ye gelir
kaydedilmesine,
2- Parti'nin 2005 yılı kesinhesabında gösterilen 165.737,19.-YTL
gelir ve 200.228,82.-YTL gider ile 2006 yılına devreden 47.774,76.-YTL borç ve
7.942,91.-YTL nakit mevcudunun Hazine'ye irad kaydedilenler dışında kalan
bölümünün eldeki bilgi ve belgelere göre doğru ve 2820 sayılı Siyasi Partiler
Kanunu'na uygun olduğuna,
10.11.2009 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.
Başkan
Haşim KILIÇ
|
Başkanvekili
Osman Alifeyyaz PAKSÜT
|
Üye
Sacit ADALI
|
Üye
Fulya KANTARCIOĞLU
|
Üye
Ahmet AKYALÇIN
|
Üye
Mehmet ERTEN
|
Üye
A. Necmi ÖZLER
|
Üye
Serdar ÖZGÜLDÜR
|
Üye
Şevket APALAK
|
Üye
Serruh KALELİ
|
Üye
Zehra Ayla PERKTAŞ
|