ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Esas sayısı:2007/29 (Siyasî
Parti Malî Denetimi)
Karar Sayısı:2009/30
Karar Günü:13.5.2009
R.G.
Tarih-Sayı:30.05.2009-27243
I- MALİ DENETİMİN KONUSU
Bağımsız Cumhuriyet Partisi 2006 yılı kesinhesabının
incelenmesidir.
II- İLK İNCELEME
Bağımsız Cumhuriyet Partisi 2006 yılı kesinhesabının ilk
incelenmesi sonucunda,
'Dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının
incelenmesine OYBİRLİĞİYLE' karar
verilmiştir.
III- ESASIN İNCELENMESİ
Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği 2006 yılı
kesinhesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan defter ve belgeler üzerinde
yapılan inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve 2949
sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile
2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri
ile diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp
düşünüldü:
Denetimin maddi öğelerini oluşturan defter ve belgelerde
Bağımsız Cumhuriyet Partisi Genel Merkezi ile il örgütlerinin 2006 yılı
gelirleri toplamının 99.529,79 ytl, giderleri toplamının 97.778,09 ytl, kasa
mevcudunun 4.629,32 ytl, banka mevcudunun 4.537,06 ytl, posta çekinin 838,6
ytl, gelirler ile giderleri arasındaki farkın 1.751,7 ytl olduğu
anlaşılmaktadır.
A- Gelirlerin
İncelenmesi
1- Genel Merkez Gelirleri
Parti Genel Merkezi'nin 2006 yılı gelirleri toplamı
35.531,80 ytl olarak gösterilmiştir.
Bunun 7.324,5 ytl.si üye ödentileri, 20.693,29 ytl.si
bağış, 50- ytl.si bayrak, rozet vb. gelir, 2.455.- ytl.si yayın satış
gelirleri, 1.855.- ytl.si diğer gelirler, 3.154,01 ytl.si il gelirlerinden
oluşmaktadır.
Genel Merkezin 2006 yılı defter kayıtları ve gelir
belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerinin 2820 sayılı Yasaya uygun
olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.
Parti Genel Merkezi'nin 2006 yılı muhasebe kayıtlarının
tutulduğu yevmiye ve defteri kebir mevcut olup, söz konusu defterler Ankara 10.
noterince mühürlenmiş ve onaylanmıştır.
2820 sayılı Kanun'un 60. maddesinin altıncı fıkrasında 'Bütün
defterlerin sayfaları ve kaç sayfadan ibaret oldukları teşkilatın bulunduğu
ilgili seçim kurulu başkanı tarafından mühürlenir ve tasdik edilir.' Aynı
Kanun'un 113. maddesinde ' Bu Kanunun 60 ıncı maddesinde yazılı defter ve
kayıtları tutmayanlar , altı aydan bir yıla, bu defter ve kayıtları tahrif veya
yok edenler veya gizleyenler,bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile
cezalandırılırlar.' denildiğinden, defterleri ilçe seçim kurulu yerine
notere tasdik ettiren Parti sorumluları hakkında Ankara Cumhuriyet
Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmasına Haşim KILIÇ, Osman Alifeyyaz
PAKSÜT, Sacit ADALI ve Fulya KANTARCIOĞLU'nun karşıoyları ve OYÇOKLUĞUYLA karar
verildi.
2- İl Örgütleri Gelirleri
Parti il örgütlerinin gelirleri 63.997,99 ytl olarak
gösterilmiştir.
Bunun 253.-ytl.si giriş ödentileri, 9.979,25 ytl.si üye
ödentileri, 30.479,22 ytl.si bağış, 2.183,58 ytl.si yayın gelirleri, 20.327,94
ytl.si ilçe gelirleri, 775.- ytl.si diğer gelirlerdir.
İl örgütleri 2006 yılı kesinhesap çizelgelerinin gelir
bölümünde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu
sonucuna varılmıştır.
B- Giderlerin
İncelenmesi
1- Genel Merkez Giderleri
Parti Genel Merkezi'nin 2006 yılı giderleri toplamı 32.249,29
ytl olup, bunun 6.688,26 ytl.si ücret giderleri, 11.102,91 ytl.si büro
giderleri, 13.776,61 ytl.si çeşitli giderler, 4,32 ytl.si vergi, resim, harç
gideri, 677,19 ytl.si ise ödenecek yasal yükümlülükten oluşmaktadır.
Parti Genel Merkezi'nin devreden nakit mevcudu 4.164,36
ytl.dir.
Genel Merkezin defter kayıtları ve gider belgeleri
üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak
gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.
2- İl Örgütleri Giderleri
Parti il örgütlerinin giderleri 65.528,8 ytl olup, bunun
10.757,67 ytl.si büro giderleri ve 54.771,13 ytl.si ise çeşitli giderlerden
oluşmaktadır.
Parti il örgütlerinin devreden nakit mevcudu 5.840,62
ytl.dir.
İl örgütleri kesinhesap çizelgelerinin gider bölümü
üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu
sonucuna varılmıştır.
C- Parti Mallarının İncelenmesi
Parti'nin 2006 yılı defter ve belgeleri üzerinde yapılan
incelemede, taşınmaz mal ile değeri yüz Yeni Türk lirasını aşan taşınır mal
ediniminin olmadığı anlaşılmıştır.
IV- SONUÇ
Bağımsız Cumhuriyet Partisi'nin 2006 yılı kesinhesabının
incelenmesi sonucunda,
1- Parti'nin 2006 yılı kesinhesabında gösterilen
99.529,79 ytl gelir ve 97.778,09 ytl gider ile 10.004,98 ytl nakit mevcudunun
eldeki bilgi ve belgelere göre doğru ve 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'na
uygun olduğuna OYBİRLİĞİYLE,
2- Defterlerin ilçe seçim kurulu yerine notere tasdik
ettirilmesi nedeniyle 2820 sayılı Kanunun 60. ve 113. maddelerine istinaden
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulunulmasına Haşim KILIÇ,
Osman Alifeyyaz PAKSÜT, Sacit ADALI ve Fulya KANTARCIOĞLU'nun karşıoyları ve
OYÇOKLUĞUYLA
13.5.2009 gününde karar verildi.
Başkan
Haşim KILIÇ
|
Başkanvekili
Osman Alifeyyaz PAKSÜT
|
Üye
Sacit ADALI
|
Üye
Fulya KANTARCIOĞLU
|
Üye
Ahmet AKYALÇIN
|
Üye
Mehmet ERTEN
|
Üye
A. Necmi ÖZLER
|
Üye
Serdar ÖZGÜLDÜR
|
Üye
Şevket APALAK
|
Üye
Serruh KALELİ
|
Üye
Zehra Ayla PERKTAŞ
|
KARŞIOY YAZISI
Siyasî Partiler Kanunu'nun 60. maddesine göre usulüne
uygun olarak İlçe Seçim Kurulu'na tasdik edilmeyen defterler nedeniyle Yargıtay
Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulunulmasına ilişkin Fulya
KANTARCIOĞLU'nun karşıoyuna katılıyoruz.
Başkan
Haşim
KILIÇ
|
Üye
Sacit
ADALI
|
KARŞIOY YAZISI
Bağımsız Cumhuriyet Partisi'nin
2006 yılı hesaplarının incelenmesinde, Parti'nin tutması gereken defterleri
ilçe seçim kurulu başkanlığı yerine notere tasdik ettirmesinin Siyasî Partiler Kanunu'nun
(SPK) 113. maddesinde düzenlenen suçu oluşturduğu düşüncesiyle anılan Parti
yetkilileri hakkında suç duyurusunda bulunulmasına ilişkin karara aşağıdaki
nedenlerle katılmamaktayım:
SPK'nun 113. maddesindeki suç,
genel kastla işlenebilecek bir suçtur. Bu nedenle, suçun oluştuğundan söz
edebilmek için defter tutmama kastının varlığını aramak zorunludur. Parti
yöneticileri, genel olarak tasdike yetkili bir mercide defterlerini tasdik
ettirmiş olduklarından, olayda artık kastın varlığına hükmedilemez. Zira
defterlerin noterde tasdik ettirilmiş olması, defter kayıtları üzerinde yasaya
aykırı işlemler yapma olanağını ortadan kaldırmakta ve ceza yaptırımı altına
alınan hukuki yarar gerçekleşmektedir.
Suçun unsurlarının yasalarda açıkça
belirtilmiş olması, ceza hukukunun temel ilkelerindendir. SPK'nun 60. maddesinde belirtilen defterleri
tasdik ettirme yükümlülüğünün ihlali suçunun hangi eylemlerle oluşacağının
SPK'da veya bu kanunun gönderme yaptığı diğer yasa hükümlerinde açıkça
tanımlanmış olması
gerekir. Siyasi parti defterlerinin özel görevli merciden başka bir mercie
tasdik ettirilmesinin, diğer bir ifadeyle şekle uyulmamasının da suç oluşturacağı yasada açıkça
belirtilmediğinden, noterde yapılan tasdik işleminin suç sayılması, ceza
hukukunun temel ilkelerine aykırıdır. Hürriyeti bağlayıcı ceza gerektiren bir
eylemin varlığına, ancak mevzuatta açıkça tanımlanan suç unsurlarının ve kastın
varlığı halinde hükmedilebilir.
Bu nedenle suç duyurusunu
gerektiren bir durum bulunmadığı düşüncesindeyim.
|
|
|
|
Başkanvekili
Osman Alifeyyaz PAKSÜT
|
KARŞIOY GEREKÇESİ
Bağımsız Cumhuriyet Partisi'nin
2006 yılı hesaplarının incelenmesinde gelir
ve gider defterinin Noter tarafından onaylandığı saptanmıştır.
2820 sayılı Siyasi Partiler Yasası'nın 60. maddesinin ilk
fıkrasında, 'Her kademedeki parti organları üye kayıt defteri, karar defteri, gelen
ve giden evrak kayıt defteri, gelir ve gider defteri ile demirbaş eşya defteri
tutmak zorundadırlar.'; altıncı fıkrasında da 'Bütün defterlerin sayfaları ve
kaç sayfadan ibaret oldukları teşkilâtın bulunduğu ilgili seçim kurulu başkanı
tarafından mühürlenir ve tasdik edilir' denilmiş, aynı Yasa'nın 113. maddesinde
ise bu Kanun'un 60. maddesinde yazılı defter ve kayıtları tutmayanların, altı
aydan bir yıla, bu defter ve kayıtları tahrif veya yok edenlerin veya
gizleyenlerin, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacakları
belirtilmiştir. Yürürlükten kaldırılan 765 sayılı Yasa'nın 235 ve 26.9.2004
günlü 5237 sayılı yeni Ceza Yasası'nın 279. maddelerinde de göreviyle ilgili
olarak kamu adına soruşturma ve kovuşturma gerektiren bir suçun işlendiğini
öğrenip de yetkili makamlara bildirmeyen kamu görevlilerinin cezalandırılmaları
öngörülmüştür. Ceza yasalarında belirtilen söz konusu bildirimin yapılabilmesi
için öncelikle bir suç işlenmesi gerektiği açıktır.
2820 sayılı Siyasi Partiler Yasası'nın 113. maddesine
göre suç oluşabilmesi için Yasa'nın 60. maddesinde yazılı defter ve kayıtların
hiç tutulmaması veya tahrif ya da yok edilmesi gerekmektedir. Oysa Parti defter
tutmuş, ancak bunun onayını Yasa ile belirli mercilere değil notere yaptırmıştır.
Bu nedenle bir suç işlendiğinin, kabulüne olanak bulunmadığından duyurulması
gibi bir yükümlülükten de söz edilemez.
Açıklanan nedenlerle suç duyurusunda bulunma koşulları
oluşmadığından bu konudaki çoğunluk görüşüne katılmıyorum.