ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas sayısı:2007/29 (Siyasî Parti Malî Denetimi)

Karar Sayısı:2009/30

Karar Günü:13.5.2009

R.G. Tarih-Sayı:30.05.2009-27243

I- MALİ DENETİMİN KONUSU

Bağımsız Cumhuriyet Partisi 2006 yılı kesinhesabının incelenmesidir.

II- İLK İNCELEME

Bağımsız Cumhuriyet Partisi 2006 yılı kesinhesabının ilk incelenmesi sonucunda,

'Dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının incelenmesine OYBİRLİĞİYLE' karar verilmiştir.

III- ESASIN İNCELENMESİ

Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği 2006 yılı kesinhesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan defter ve belgeler üzerinde yapılan inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ile diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Denetimin maddi öğelerini oluşturan defter ve belgelerde Bağımsız Cumhuriyet Partisi Genel Merkezi ile il örgütlerinin 2006 yılı gelirleri toplamının 99.529,79 ytl, giderleri toplamının 97.778,09 ytl, kasa mevcudunun 4.629,32 ytl, banka mevcudunun 4.537,06 ytl, posta çekinin 838,6 ytl, gelirler ile giderleri arasındaki farkın 1.751,7 ytl olduğu anlaşılmaktadır.

A- Gelirlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Gelirleri

Parti Genel Merkezi'nin 2006 yılı gelirleri toplamı 35.531,80 ytl olarak gösterilmiştir.

Bunun 7.324,5 ytl.si üye ödentileri, 20.693,29 ytl.si bağış, 50- ytl.si bayrak, rozet vb. gelir, 2.455.- ytl.si yayın satış gelirleri, 1.855.- ytl.si diğer gelirler, 3.154,01 ytl.si il gelirlerinden oluşmaktadır.

Genel Merkezin 2006 yılı defter kayıtları ve gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerinin 2820 sayılı Yasaya uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

Parti Genel Merkezi'nin 2006 yılı muhasebe kayıtlarının tutulduğu yevmiye ve defteri kebir mevcut olup, söz konusu defterler Ankara 10. noterince mühürlenmiş ve onaylanmıştır.

2820 sayılı Kanun'un 60. maddesinin altıncı fıkrasında 'Bütün defterlerin sayfaları ve kaç sayfadan ibaret oldukları teşkilatın bulunduğu ilgili seçim kurulu başkanı tarafından mühürlenir ve tasdik edilir.' Aynı Kanun'un 113. maddesinde ' Bu Kanunun 60 ıncı maddesinde yazılı defter ve kayıtları tutmayanlar , altı aydan bir yıla, bu defter ve kayıtları tahrif veya yok edenler veya gizleyenler,bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar.' denildiğinden, defterleri ilçe seçim kurulu yerine notere tasdik ettiren Parti sorumluları hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmasına Haşim KILIÇ, Osman Alifeyyaz PAKSÜT, Sacit ADALI ve Fulya KANTARCIOĞLU'nun karşıoyları ve OYÇOKLUĞUYLA karar verildi.

2- İl Örgütleri Gelirleri

Parti il örgütlerinin gelirleri 63.997,99 ytl olarak gösterilmiştir.

Bunun 253.-ytl.si giriş ödentileri, 9.979,25 ytl.si üye ödentileri, 30.479,22 ytl.si bağış, 2.183,58 ytl.si yayın gelirleri, 20.327,94 ytl.si ilçe gelirleri, 775.- ytl.si diğer gelirlerdir.

İl örgütleri 2006 yılı kesinhesap çizelgelerinin gelir bölümünde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

B- Giderlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Giderleri

Parti Genel Merkezi'nin 2006 yılı giderleri toplamı 32.249,29 ytl olup, bunun 6.688,26 ytl.si ücret giderleri, 11.102,91 ytl.si büro giderleri, 13.776,61 ytl.si çeşitli giderler, 4,32 ytl.si vergi, resim, harç gideri, 677,19 ytl.si ise ödenecek yasal yükümlülükten oluşmaktadır.

Parti Genel Merkezi'nin devreden nakit mevcudu 4.164,36 ytl.dir.

Genel Merkezin defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Giderleri

Parti il örgütlerinin giderleri 65.528,8 ytl olup, bunun 10.757,67 ytl.si büro giderleri ve 54.771,13 ytl.si ise çeşitli giderlerden oluşmaktadır.

Parti il örgütlerinin devreden nakit mevcudu 5.840,62 ytl.dir.

İl örgütleri kesinhesap çizelgelerinin gider bölümü üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

C- Parti Mallarının İncelenmesi

Parti'nin 2006 yılı defter ve belgeleri üzerinde yapılan incelemede, taşınmaz mal ile değeri yüz Yeni Türk lirasını aşan taşınır mal ediniminin olmadığı anlaşılmıştır.

IV- SONUÇ

Bağımsız Cumhuriyet Partisi'nin 2006 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda,

1- Parti'nin 2006 yılı kesinhesabında gösterilen 99.529,79 ytl gelir ve 97.778,09 ytl gider ile 10.004,98 ytl nakit mevcudunun eldeki bilgi ve belgelere göre doğru ve 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'na uygun olduğuna OYBİRLİĞİYLE,

2- Defterlerin ilçe seçim kurulu yerine notere tasdik ettirilmesi nedeniyle 2820 sayılı Kanunun 60. ve 113. maddelerine istinaden Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulunulmasına Haşim KILIÇ, Osman Alifeyyaz PAKSÜT, Sacit ADALI ve Fulya KANTARCIOĞLU'nun karşıoyları ve OYÇOKLUĞUYLA

13.5.2009 gününde karar verildi.

KARŞIOY YAZISI

Siyasî Partiler Kanunu'nun 60. maddesine göre usulüne uygun olarak İlçe Seçim Kurulu'na tasdik edilmeyen defterler nedeniyle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulunulmasına ilişkin Fulya KANTARCIOĞLU'nun karşıoyuna katılıyoruz.

KARŞIOY YAZISI

Bağımsız Cumhuriyet Partisi'nin 2006 yılı hesaplarının incelenmesinde, Parti'nin tutması gereken defterleri ilçe seçim kurulu başkanlığı yerine notere tasdik ettirmesinin Siyasî Partiler Kanunu'nun (SPK) 113. maddesinde düzenlenen suçu oluşturduğu düşüncesiyle anılan Parti yetkilileri hakkında suç duyurusunda bulunulmasına ilişkin karara aşağıdaki nedenlerle katılmamaktayım:

SPK'nun 113. maddesindeki suç, genel kastla işlenebilecek bir suçtur. Bu nedenle, suçun oluştuğundan söz edebilmek için defter tutmama kastının varlığını aramak zorunludur. Parti yöneticileri, genel olarak tasdike yetkili bir mercide defterlerini tasdik ettirmiş olduklarından, olayda artık kastın varlığına hükmedilemez. Zira defterlerin noterde tasdik ettirilmiş olması, defter kayıtları üzerinde yasaya aykırı işlemler yapma olanağını ortadan kaldırmakta ve ceza yaptırımı altına alınan hukuki yarar gerçekleşmektedir.

Suçun unsurlarının yasalarda açıkça belirtilmiş olması, ceza hukukunun temel ilkelerindendir. SPK'nun 60. maddesinde belirtilen defterleri tasdik ettirme yükümlülüğünün ihlali suçunun hangi eylemlerle oluşacağının SPK'da veya bu kanunun gönderme yaptığı diğer yasa hükümlerinde açıkça tanımlanmış olması gerekir. Siyasi parti defterlerinin özel görevli merciden başka bir mercie tasdik ettirilmesinin, diğer bir ifadeyle şekle uyulmamasının da suç oluşturacağı yasada açıkça belirtilmediğinden, noterde yapılan tasdik işleminin suç sayılması, ceza hukukunun temel ilkelerine aykırıdır. Hürriyeti bağlayıcı ceza gerektiren bir eylemin varlığına, ancak mevzuatta açıkça tanımlanan suç unsurlarının ve kastın varlığı halinde hükmedilebilir.

Bu nedenle suç duyurusunu gerektiren bir durum bulunmadığı düşüncesindeyim.

KARŞIOY GEREKÇESİ

Bağımsız Cumhuriyet Partisi'nin 2006 yılı hesaplarının incelenmesinde gelir ve gider defterinin Noter tarafından onaylandığı saptanmıştır.

2820 sayılı Siyasi Partiler Yasası'nın 60. maddesinin ilk fıkrasında, 'Her kademedeki parti organları üye kayıt defteri, karar defteri, gelen ve giden evrak kayıt defteri, gelir ve gider defteri ile demirbaş eşya defteri tutmak zorundadırlar.'; altıncı fıkrasında da 'Bütün defterlerin sayfaları ve kaç sayfadan ibaret oldukları teşkilâtın bulunduğu ilgili seçim kurulu başkanı tarafından mühürlenir ve tasdik edilir' denilmiş, aynı Yasa'nın 113. maddesinde ise bu Kanun'un 60. maddesinde yazılı defter ve kayıtları tutmayanların, altı aydan bir yıla, bu defter ve kayıtları tahrif veya yok edenlerin veya gizleyenlerin, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacakları belirtilmiştir. Yürürlükten kaldırılan 765 sayılı Yasa'nın 235 ve 26.9.2004 günlü 5237 sayılı yeni Ceza Yasası'nın 279. maddelerinde de göreviyle ilgili olarak kamu adına soruşturma ve kovuşturma gerektiren bir suçun işlendiğini öğrenip de yetkili makamlara bildirmeyen kamu görevlilerinin cezalandırılmaları öngörülmüştür. Ceza yasalarında belirtilen söz konusu bildirimin yapılabilmesi için öncelikle bir suç işlenmesi gerektiği açıktır.

2820 sayılı Siyasi Partiler Yasası'nın 113. maddesine göre suç oluşabilmesi için Yasa'nın 60. maddesinde yazılı defter ve kayıtların hiç tutulmaması veya tahrif ya da yok edilmesi gerekmektedir. Oysa Parti defter tutmuş, ancak bunun onayını Yasa ile belirli mercilere değil notere yaptırmıştır. Bu nedenle bir suç işlendiğinin, kabulüne olanak bulunmadığından duyurulması gibi bir yükümlülükten de söz edilemez.

Açıklanan nedenlerle suç duyurusunda bulunma koşulları oluşmadığından bu konudaki çoğunluk görüşüne katılmıyorum.