ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:2005/2 (Siyasî Parti-İhtar)

Karar Sayısı:2009/1

Karar Günü:1.10.2009

R.G Tarih-Sayı:Yayımlanmaz (Tebliğ edildi).

İHTAR İSTEMİNDE BULUNAN: Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı

İHTAR İSTEMİNİN KONUSU: 2820 Sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun 10., 19. maddesinin beşinci fıkrası ve 20. maddesinin dokuzuncu fıkrasına aykırı davranışları nedeniyle aynı Yasa'nın 104. maddesi uyarınca Cumhuriyet Halk Partisi'ne ihtar kararı verilmesi istemidir.

I- İHTAR İSTEMİNİN GEREKÇESİ

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 10.6.2005 günlü ve 40.SP.2005/3 sayılı başvuru dilekçesinin gerekçe bölümü şöyledir:

'I- OLAĞANÜSTÜ KONGRE İSTEMLERİ

A- KONAK İLÇE ÖRGÜTÜ YÖNÜNDEN

Cumhuriyet Halk Partisi İzmir İli Konak İlçe örgütündeki mevcut 374 delegeden 234'ünün (toplam 236 idi, ancak bunlardan ikisinin geçersiz olması nedeniyle 236 olduğu) Noter yoluyla 3.5.2004 ila 14.5.2004 tarihleri arasında İl ve İlçe Başkanlıklarına olağanüstü Kongre çağrısında bulundukları, bunlardan 48 delegenin 11.5.2004 ila 14.6.2004 tarihleri arasında taleplerinden vazgeçtikleri, bu vazgeçmelerin kongre taleplerinin parti yetkililerine ulaşmadan sonra gerçekleşmesi nedeniyle, çağrı yetersayısını etkilemeyeceği gerçeği ve kongre delege sayısının beşte biri olan 95 sayısından fazla, yani bu 48 delegenin vazgeçmesini kabul etmiş olsak dahi, geçerli kabul edilen sayının 186 olması karşısında, kongre isteyenlerin sayısı yasal gerekli olan sayıdan fazladır (2908, m.20; Parti tüzüğü, m.49/1, 54/2).

Kongre çağrısı için başvuran delegelerden Kemal Karataş'ın Başsavcılığımıza 4.8.2004 günlü dilekçesiyle durumu intikal ettirmesi üzerine Başsavcılığımızca anılan partiden 2004/446 Muh. Sayı ve 30.9.2004 günlü yazı ile konu hakkında bilgi istenmiş, ancak verilen 2004/3456 sayı ve 20.10.2004 günlü cevapta olayın teferruatına ilişkin bilgi verilmemiş, sadece konu ile ilgili olarak İzmir 6.Sulh Hukuk Mahkemesinde (2004/154-138 D.İş) olağanüstü kongre isteyenlerce dava açıldığı ve davanın o tarihteki 2908 Sayılı Dernekler Yasasının 20. ve Parti Tüzüğünün 49 ncu maddesi gereğince kabulü ile 9.8.2004 tarihinde karara bağlandığı, bu kararın Konak İlçe Başkanlığı ve Parti Genel Merkezince temyiz edilmesi nedeniyle kesinleşmediği, bu nedenle yargıya intikal etmiş bir konuda işlem yapmalarının mümkün olmadığı bildirilmiştir.

Kayıtlarımızsın incelenmesinden davalı parti tarafından, talep doğrultusunda bir işlem yapılmadığı ve yapılamayacağı kanaatine varılmıştır.

Konuyla ilgili olarak 2820 Sayılı Siyasi Partiler Yasasının 29ncu maddesindeki düzenlemeye göre,

'1630 sayılı Dernekler Kanununun bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri, siyasi partilerin her kademedeki kongreleri için de uygulanır'. 1630 ve 2908 Sayılı dernekler Yasalarının hükümlerinin 5253 Sayılı Dernekler Yasası ile yürürlükten kalkması nedeniyle (5253, m.38/H), yasa koyucu yeni Dernekler Yasasının 34 ncü maddesinde şu düzenlemeye yer vermiştir: 'Diğer kanunlarda, 3512 sayılı Cemiyetler Kanunu, 1630 sayılı veya 2908 sayılı Dernekler Kanunu ile bunların ek ve değişikliklerine veya belli maddelerine yapılan atıflar, bu Kanuna veya bu Kanunun aynı konuları düzenleyen madde veya maddelerine yapılmış sayılır. Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde aynı konuları düzenleyen 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun ilgili hükümlerine atıf yapılmış sayılır'.

Dolayısıyla Kongrelerle ilgili olarak 2820 Sayılı Yasada hüküm bulunmayan hallerde, bu yasaya aykırı olmamak üzere, Dernekler Yasası hükümleri uygulanacağında, yerel mahkeme hüküm tarihindeki 2908 Sayılı Dernekler Yasasının 20nci maddesine göre karar vermiştir. 2908 Sayılı Dernekler Yasasının 'Genel Kurul Toplantıları' başlıklı 20nci maddesindeki düzenlemeye göre,

'Genel kurul;

1. Dernek tüzüğünde belli edilen zamanlarda olağan:

2. Yönetim veya denetim kurulunun gerekli gördüğü hallerde veya dernek üyelerinden beşte birinin yazılı isteği üzerine olağanüstü toplanır

Olağan genel kurul toplantılarının en geç iki yılda bir yapılması zorunludur.

Genel kurul toplantıya yönetim kurulunca çağrılır.

Denetleme kurulunun veya dernek üyelerinin beşte birinin yazılı isteği üzerine yönetim kurulu genel kurulu bir ay içinde toplantıya çağırmazsa, denetleme kurulu veya toplantı isteğinde bulunan üyelerden birinin müracaatı üzerine mahalli sulh hukuk hâkimi duruşma yaparak dernek üyeleri arasından üç kişilik bir heyeti, genel kurulu toplantıya çağırmakla görevlendirir'.

Diğer taraftan 2820 Sayılı Yasanın 19/5 ve 20/9nci maddelerine göre il ve ilçe kongrelerinin toplanmalarına ilişkin hususların tüzükte belirtilen süreler içerisinde yapılacağı; parti tüzüğünün 49ncu maddesine göre ise, kongrenin beşte bir üyenin istemi ile gerçekleştirileceği; yine tüzüğün 48/K maddesine göre kongrelerle ilgili diğer hususların 'Kongreler Yönetmeliğinde' düzenleneceği yer almaktadır. Anılan Yönetmeliğin 16 ve devamı maddelerinde il ve ilçe kongrelerine ilişkin ve 33-34ncü maddelerinde de olağanüstü kongreye ilişkin düzenlemelerin yer aldığı, tüm düzenlemelerde kongre üyelerinin beşte birinin yazılı isteği ile Kongrelerin yapılacağının anlaşılmasına karşın, 374 olan kongre delege sayısının beşte birinin 95 olması ve noter kanallıyla olağanüstü kongre yapılmasını isteyen delegelerin sayısının 234 (bunlardan sonradan vazgeçenlerin sayısını düşsek dahi 186) olması ve buna davalı partiden itiraz gelmemesi karşısında davalı partinin delegelerin bu istemleri doğrultusunda bir işlem yapmamış olması ve süre ile yazışmalara rağmen bir sonuç alınamaması, bu konuda ihtar istemini haklı kılmaktadır.

B- BALÇOVA İLÇE ÖRGÜTÜ BAKIMINDAN

Konak ilçe örgütünde olduğu gibi, Balçova ilçe örgütünde de Olağanüstü Kongre için 161 kongre delegesinden 94 delegenin 7- 12.5.2004 tarihleri arasında olağanüstü ilçe kongresi yapılmasını istenmiş olduğu, ancak bunlardan 4'ünün istifa ve ihraçla, 11'inin de taleplerinden vazgeçmeleriyle (17.5.2004'26.5.2004 tarihleri arasında) olağanüstü ilçe kongresi isteyenlerin sayısının 79'a indiği, bu sayının toplam delege sayısının beşte birin üzerinde olduğu anlaşılmıştır.

Bu talep üzerine 29.5.2004 tarihinde davalı partinin yetkili ilçe yönetimince kongre yapılmasına gerek olmadığı kararı alınmış, bu kararla ilçe kongresi isteğinin gereğinin yapılmaması üzerine konu olağanüstü kongre isteyenlerce mahkemeye intikal ettirilmiş, davalı parti ile yapılan yazışmalara verilen 20.10.2004 günlü cevapta konunun yargıya intikal etmesi nedeniyle yapılacak bir işlem bulunmadığı belirtilmiştir.

Anılan davanın İzmir 7. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2004/304 Esasına kayıtlı 'anlaşmazlığın giderilmesi' davası olduğu, davalının Parti Genel Başkanlığı ile Balçova ilçe başkanlığı olduğu ve yargılamanın 23.9.2004 tarihinde davacılar lehine sonuçlandığı ve temyiz aşamasında olduğu ve henüz kesinleşmediği anlaşılmış; davalı partinin, Balçova ilçe kongre delegelerinin yeterli sayı ile talepte bulunmalarına rağmen kongre delegelerinin talepleri doğrultusunda işlem yapmadığı ve yazışmalar ile dosya arasındaki bilgilerden artık gereğini yapmayacağı kanaatine varılmıştır.

Her ne kadar adli yargıya intikal etmiş konularla ilgili olarak bunların sonuçlarının beklenmesi gerektiği düşünülebilir ise de bu hususlarla ilgili olarak Yargıtay'ın kimi kararlarında ilk derece adli yargının yetkili olduğu, kimi kararlarında da aksi görüş dile getirilmektedir. Ancak bu konuda adli yargı organlarının kendilerini yetkili görmeleri Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının Anayasa Mahkemesi nezdinde takip yetkisini ortadan kaldırmaz. Bu itibarla yukarıda dile getirdiğimiz yargı kararlarının kesinleşmelerinin beklenmesine gerek görülmemiştir.

II- GÖREVE SON VERME ÜZERÜNE KONGRE YAPMAMA YÖNÜNDEN

Bilindiği üzere 2820 Sayılı Siyasi Partiler Yasasının 10 vd. maddeleri gereğince Siyasi Partilerin kuruluş ve faaliyetleri ile ilgili bilgileri Başsavcılığımıza bildirmeleri ve parti il ve ilçe organlarına seçimle gelen teşkilat görevlilerinin görevden alınmaları ile ilgili olarak, aynı yasanın 19/5 ve 20/9 ncu maddelerinde öngörülen 45 ve 30 günlük süreler içerisinde yeniden seçim yapılmak üzere kongreleri gerçekleştirmeleri zorunludur. Ekte sunduğumuz belgelerden Niğde ve Ordu illeri ile ilgili olarak davalı parti yasal zorunluluğun gereklerini yerine getirmemiştir.

Şöyle ki:

A- NİĞDE İL VE MERKEZ İLÇE YÖNÜNDEN

Davalı parti 18.2.2004 günlü Merkez Yönetim Kurulu'nun kararıyla, İl Başkanı ile İl Yönetim Kurulunu ve Merkez İlçe Başkanı ve Merkez İlçe Yönetim Kurulunu görevden almıştır. Ancak davalı Parti tarafından bu konuda da takip bakımından Başsavcılığımıza bilgi verilmemiş; görevden alma kararına karşı muhataplarının başvurmaları ve basından alınan haber bilgileri üzerine Başsavcılığımızca durum davalı partiye 2004/371 Muh. Ve 9.8.2004 günlü yazı ile iletilmiş; verilen 2004/2635 sayı ve 16.8.2004 günlü cevabi yazıda, durumun en kısa zamanda yetkili organ tarafından belirlenmesinden sonra ayrıca bilgi verileceği bildirilmiş; cevap verilmemesi üzerine Başsavcılığımızın 2004/479 Muh. Ve 4.11.2004 günlü yazısı ile davalı partiden sonuç tekrar sorulmuş, verilen 2004/4103 sayı ve 24.12.2004 günlü cevapta, partinin Merkez Yönetim Kurulu'nun 8.12.2004 günlü kararı ile Olağanüstü Niğde İl ve Merkez İlçe kongrelerinin toplanması kararı alındığı bildirilmiştir.

Ancak davalı parti aradan geçen süre içerisinde bu konuda bir cevap vermediği gibi, kayıtlarımızın incelenmesinden söz konusu kongreyi yapmadığı ve bundan böyle de yapmayacağı kanaatine varılmıştır.

Konuyla ilgili yasal duruma göz atacak olursak:

2820 Sayılı Siyasi Partiler Yasasının 19 ncu maddesinde, 'İl başkanı ile il yönetim kurulu il kongresince seçilir. İl başkanı ile yönetim kurulunun, seçim şekli ve merkez karar ve yönetim kurulunca hangi hallerde ve nasıl işten el çektirileceği ve geçici yönetim kurulunun nasıl oluşturulacağı parti tüzüğünde gösterilir. El çektirme karı, 101 inci maddenin (d-1) bendinde gösterilen haller dışında, yetkili kuralların üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ve gizli oyla alınır. İşten el çektirme karının il yönetim kuruluna bildirilmesinden itibaren kırk beş gün içinde il kongresi toplanarak yeni il yönetim kulunu seçer. Bu süre içerisinde il kongresi için delegeler seçilmiş değilse, kongre eski delegelerle toplanır (m.19/5)' düzenlenmesi;

20 nci maddesinde ise,

'İlçe başkanı ile ilçe yönetim kurulu ilçe kongresince seçilir. İlçe başkanı ile ilçe yönetim kurulunun; seçim şekli ve il yönetim kurulunca veya merkez karar ve yönetim kurulunca hangi hallerde oluşturulacağı parti tüzüğünde gösterilir. El çektirme kararı 101inci maddenin (d-1) bendinde gösterilen haller dışında yetkili kurulların üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ve gizli oyla alınır. İşten el çektirme karanının ilçe yönetim kuruluna bildirilmesinden itibaren otuz gün içinde ilçe kongresi toplanarak yeni ilçe yönetim kurulunu seçer. Bu süre içerisinde ilçe kongresi için yeni delegeler seçilmiş değilse, kongre eski delegelerle toplanır' (m.20/9) düzenlemesi yer almaktadır.

B- ORDU İL KONGRESİ YÖNÜNDEN

Davalı parti Ordu İl Yönetimini görevden aldığı halde, bunun sonuçlarını yasa gereği takip edebilmemiz için parti karını Başsavcılığımıza bildirmesi gerektiği halde bildirmemiş; ancak partili Hüseyin Avni Şeker ve Mustafa Eren tarafından yapılan başvuru üzerine Partinin Merkez Yönetim Kurulu'nun 18.2.2004 tarihli kararıyla Ordu İl Yönetiminin görevden alındığının öğrenilmesiyle, Başsavcılığımızın 2004/360 Muh. Ve 30.7.2004 günlü yazısıyla davalı partiden sonuç sorulduğunda, verilen 2004/2634 sayı ve 16.8.2004 günlü cevabi yazıdan, görevden alma üzerine yapılacak işlemin, yani il kongresinin, partinin yetkili organları tarafından en kısa zamanda belirlenmesinden sonra ayrıca bilgi verileceği ifade edilmiştir.

Bilahare davalı partinin Ordu il kongre delegesi Murat Hazinedar tarafından verilen 14.9.2004 günlü dilekçeyle, bu görevden almanın yanı sıra, konunun yerel adli mahkemelere intikal ettiği konusu dile getirilmiş, açılan davanın Ordu Sulh Hukuk Mahkemesince davacılar lehine sonuçlandığı ve temyiz edilmekle halen Yargıtay ilgili dairesince inceleme sırasını beklediği anlaşılmıştır.

Konuyla ilgili 2820 Sayılı Siyasi Partiler Yasasının 19ncu maddesine göre, 'İl başkanı ile il yönetim kurulu il kongresince seçilir. İl başkanı ile yönetim kurulunun, seçim şekli ve merkez karar ve yönetim kurulunca hangi hallerde ve nasıl işten el çektirileceği ve geçici yönetim kulunun nasıl oluşturulacağı parti tüzüğünde gösterilir. El çektirme kararı, 1001 inci maddenin (d-1) bendinde gösterilen haller dışında, yetkili kuralların üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ve gizli oyla alınır. İşten el çektirme kararının il yönetim kuruluna bildirilmesinden itibaren kırk beş gün içinde il kongresi toplanarak yeni il yönetim kurulunu seçer. Bu süre içerisinde il kongresi için yeni delegeler seçilmiş değilse, kongre eski delegelerle toplanır(m.19/5)'.

Yasanın bu amir hükmüne, yazışmalara ve yerel adli yargı organının kararına (kesinleşmese dahi) ve aradan geçen süreye karşın davalı parti yasal gereği yapmadığı gibi, aşağıda açıklayacağımız genelgesindeki hususlara göre de gereğini yapmayacağı katine varılmıştır.

III- GÖREVE SON VERMEKLE BERABER BAŞSAVCILIĞIMIZA BİLGİ VERMEME YÖNÜNDEN

Davalı Partinin çok sayıda il örgütünü görevden alındığını son bir aydır basında çıkan haberlerden öğrenmiş bulunuyoruz. Oysa yukarıda da belirttiğimiz gibi, Siyasi Partiler Yasasının 19 ve 20nci maddelerinde öngörülen sürelerde kongrelerin yapılarak, görevden alınmış olanları yerlerine yenilerinin kongrece görevlendirilebilmesinin temini ve aynı yasanın 10 ve devamı maddeleri gereğince takip ve sonuçlarının kontrolü bakımından bu hususların Başsavcılığımıza bildirilmesi zorunludur. Ancak şu ana kadar davalı parti tarafından Başsavcılığımıza bir bilgi verilmeyeceği ve gereğinin yapılmayacağı kanaatine varılmıştır.

Basından (28.3.2005) temin edildiği kadarıyla görevden alınan il ve ilçe örgütleri şunlardır; ELAZIĞ, ERZURUM, MALATYA, RİZE, KİLİS, OSMANİYE ve ŞIRNAK (Tüzükte öngörülen sürede toplantı yapmadıkları için yönetimden düşenler için); ADIYAMAN, AFYON, BOLU, SAKARYA, SİVAS, TEKİRDAĞ, ERZİNCAN, GAZİANTEP, AKSARAY, BALIKESİR, İZMİR (görevden alındıkları için); ADANA'da il başkanı görevinde kalmakla beraber, il yönetiminin feshedildiği öğrenilmiştir.

Ancak aradan geçen süreye rağmen bu konuda partiden bir bilgi ulaşmamış olup, önceki yazışmalara cevap verilmediği için bunlarla ilgili yanıt istense bile yanıt verilmeyeceği sonucuna ulaşılmıştır (2820 Sayılı Yasanın 10ncu maddesi gereğince bu tür bilgilerin 15 gün içerisinde bildirilmesi zorunludur).

Bu kanaatimiz ayrıca yukarıdan beri aktardığımız ve açıkladığımız bilgiler ile aşağıda açıklayacağımız genelgeye dayanmaktadır.

IV- GENELGEYLE YASAYA AYKIRI BİÇİMDE KONGRE YAPMAMA VE İPTAL ETME YÖNÜNDEN

Davalı parti tarafından parti örgütüne dağıtıldığı anlaşılan 2005/3 sayı ve 7.4.2005 günlü Genel Sekreter imzalı Genelgede,

'Cumhuriyet Halk Partisi İl ve İlçe Başkanlıklarına,

Partimiz Olağan kongreler ve kurultayını zamanında yapmak için gerekli çalışmaları sürdürmektedir. Bu çerçevede, Merkez Yönetim Kurulu'nun 6 Nisan 2004 tarihli toplantısında ilişikte sunulan İlçe ve İl Kongreleri takvimi görüşülerek, karara bağlanmıştır.

'Muhtarlık Bölgesi Temsilcileri ve Parti İçi Önseçmen seçimleri' kurulları ve bunlara esas olacak 'üye çizelgeleri', çizelgelerin askıya çıkarılması ve kesinleşmesi, delege sayıları ile diğer ilgili hususları kapsayacak 'Genelge ve Ekleri' önümüzdeki günlerde gönderilecektir.

Geçmiş yıllarda her kongre takvimi belirlenmesinde olduğu gibi yeni delegeler için seçim süreci ve kongreler takviminin hazırlık çalışmaları başladığı için 10 Nisan 2005 tarihinden kongre takviminin bitimine kadar, Olağanüstü ilçe ve il kongreleri yapılmayacaktır. 10 Nisan 2005 gününden önce olağanüstü kongre süreci başlamış veya süre dolup da kongreler yapılmamış ise bu süreçte durdurulacaktır.

'Kongre Takviminin' uygulamaya geçirilmiş olması nedeniyle, geçici İl ve İlçe Yönetim Kurulları Merkez Yönetim kurulu'nun 6 Nisan 2005 tarihli kararı ile görevden alınmış olup yerlerine Tüzüğün 29. ve 33. Maddelerinde belirtilen sayıda Yönetim Kurulları oluşturulacak, kongrelere kadar görev yapacaklardır' hususlarına yer verilmiştir.

Genelgeden anlaşılacağı üzere, davalı partinin Başsavcılığımıza bildirmediği ve bu nedenle bilinemeyen sayıda il ve ilçe kongrelerinin yapılmasının ertelenmiş olduğu ortadır. Basında çıkan ve Başsavcılığımıza intikal ettirilen söz konusu genelge yayımlanmasının doğru olmadığına ilişkin bir bilgininin de geçen süreye rağmen davalı parti tarafından bildirilmemesi karşısında, yapılmasına karar verilen kongrelerin ertelenmesi ile bu genelgenin yayımlanması süreci içerisinde başlayan sürelerin de geçirilmesi söz konusudur.

Görüldüğü gibi anılan genelge ile yasının 19 ve 20nci maddesinde öngörülen sürelere uygun davranılıp davranılmayacağı ile yukarıda belirttiğimiz parti örgütleri, varsa halen kongre süreci başlamış ve yasal süreleri geçen ve geçmek üzere olan parti örgütlerinin kongrelerinin yapılmayacağı/ertelendiği yasa hükümlerine aykırı olarak karara bağlanmıştır. Dolayısıyla bunların davalı partiden sorulması ve genelgenin dışında bir işlem yapmasının beklenmesi ile genelgenin alındığı tarihten bugüne kadar yasanın emrettiği sürelerin geçirilmiş sayılması söz konusu olacağından, genelgenin düzeltilmesini istemenin (ki 2820 Sayılı yasanın 10ncu maddesine göre genelgenin de Başsavcılığımızı gönderilmesi gerekirdi) sonuçsuz kalacağı ve yasaya aykırılığın Anayasa Mahkemesi Kararı ile giderilmesi gerektiği kanaatine varılmıştır.

V- SONUÇ VE İSTEM

Siyasi Partiler Yasası'nın 10, 19/5 ve 20/9 maddelerinin emredici hükmü uyarınca, davalı partinin görevden alınması nedeniyle 19 il ile daha önce görevden alınan Niğde İl ve Merkez ilçesi ile Ordu İlinde; yeterli sayıda delegenin çağrı başvurusu nedeniyle İzmir ili Konak ve Balçova ilçelerinde Olağanüstü Kongre yapılmasının; yayımlanan genelge ile durdurulan veya ertelenen il ve ilçe olağanüstü kongrelerinin yapılmasın sağlanması için Cumhuriyet Halk Partisine aynı Yasa'nın 104 maddesi gereğince ihtar kararı verilmesi,

Kamu adına talep olunur.'

II- İNCELEME

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın ihtar başvurusu, işin incelenmesine ilişkin rapor, ilgili Anayasa ve yasa kuralları, bunların gerekçeleri ve diğer belgeler okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun 10., 19. maddesinin beşinci ve 20. maddesinin dokuzuncu fıkraları gereğince kimi il ve ilçelerde görevden alma, yönetim kurulu üyeliğinin düşmesi, çağrı başvurusu, olağanüstü kongre takviminin durdurulması veya ertelenmesi gibi nedenlerle yasal süresinde gerçekleştirilmeyen olağanüstü il ve ilçe kongrelerini yapması için Cumhuriyet Halk Partisi'ne, aynı Yasa'nın 104. maddesi uyarınca ihtar kararı verilmesi isteminde bulunmuştur.

2820 sayılı Kanun'un 19. maddesinin beşinci fıkrasına göre, işten el çektirilen il yönetim kurulunun yerine, buna ilişkin kararın il yönetimine bildirilmesinden itibaren kırkbeş gün içerinde yeni yönetim kurulunun seçilmesi gerekmektedir. İşten el çektirilen ilçe yönetim kurullarının yerine yenilerinin seçimi için Yasa'nın 20. maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca öngörülen süre ise otuz gündür. Yasa'nın 10. ve devamı maddeleri gereğince Parti'nin, bu hususlara ilişkin bilgi ve belgeleri onbeş gün içerisinde siyasî partilerin sicil dosyalarını tutmak ve takip etmekle görevli Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'na bildirmesi de zorunludur.

Anılan Yasa'nın 104. maddesinde, bir siyasi partinin bu Kanun'un 101. maddesi dışında kalan emredici hükümleriyle diğer kanunların siyasi partilerle ilgili emredici hükümlerine aykırılık halinde bulunması sebebiyle o parti aleyhine Anayasa Mahkemesi'ne, Cumhuriyet Başsavcılığı'nca re'sen yazı ile başvurulacağı; Anayasa Mahkemesi'nin de söz konusu hükümlere aykırılık görmesi halinde, bu aykırılığın giderilmesi için ilgili siyasî parti hakkında ihtar kararı vereceği belirtilmektedir.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının ihtar istemi ve ekleriyle davalı Parti'nin Mahkememize gönderdiği yazı ve eklerinden, Cumhuriyet Halk Partisi'nin, görevden alma, olağanüstü kongre talebi ya da işlemekte olan kongre takviminin durdurulması veya ertelenmesi gibi sebeplerle el çektirilen Niğde, Ordu, Elazığ, Erzurum, Malatya, Rize, Kilis, Osmaniye, Şırnak, Adıyaman, Afyon, Bolu, Sakarya, Sivas, Tekirdağ, Erzincan, Gaziantep, Aksaray, Balıkesir, İzmir ve Adana il yönetim kurullarının yerine yenilerini seçmek üzere kırkbeş gün içinde il kongrelerini; İzmir ili Konak ve Balçova ilçeleriyle Niğde Merkez ilçe kongrelerini ise otuz gün içerisinde toplamadığı, bunlara ilişkin bilgi ve belgeleri yasal süresi içerisinde Cumhuriyet Başsavcılığına bildirmediği, böylece anılan yasal hükümlere aykırı davrandığı anlaşılmaktadır. Ancak, ihtar istemine konu edilen il ve ilçelerde yasal süresinde yapılmayan kongrelerin daha sonra 29.05.2005 ilâ 03.03.2007 tarihleri arasında gerçekleştirildiği, sonuçlarına dair bilgi ve belgelerin de Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gönderildiği Davalı Parti'nin 21.4.2008 günlü, 2008/1396 sayılı; Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın da 23.07.2009 günlü, 479/1100 sayılı yazılarından anlaşılmıştır.

Bu durumda konusu kalmayan ihtar istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekir.

III- SONUÇ

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın; 10.6.2005 günlü, 40.SP.2005/3 sayılı başvuru dilekçesi, konuya ilişkin rapor ile ilgili yasa kuralları ve dosyadaki diğer belgeler okunup incelendikten sonra gereği görülüp düşünüldü;

A- 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun 10., 19/5. ve 20/9. maddeleri gereğince kimi il ve ilçelerde, görevden alınma, çağrı başvurusu, durdurma ve erteleme nedenleriyle yapılamayan il ve ilçe kongrelerini yapması için Cumhuriyet Halk Partisi'ne, aynı Yasa'nın 104. maddesi uyarınca ihtar kararı verilmesi istemi hakkında, ihtar konularına ilişkin aykırılıkların adı geçen Parti tarafından sonradan giderilmesi nedeniyle, konusu kalmayan ihtar istemi hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,

B- Karar örneğininin, gereği için Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'na gönderilmesine,

1.10.2009 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.