ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:2003/15 (Siyasî Parti Malî Denetimi)

Karar Sayısı:2007/4

Karar Günü:27.2.2007

R.G. Tarih-Sayı:16.11.2007-26702

I- MALİ DENETİMİN KONUSU

 Demokratik Sol Parti'nin 2002 yılı kesinhesabının incelenmesidir.

II- İLK İNCELEME

 Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16. maddesi uyarınca, Haşim KILIÇ, Sacit ADALI, Fulya KANTARCIOĞLU, Tülay TUĞCU, Ahmet AKYALÇIN, Mehmet ERTEN, Mustafa YILDIRIM, Cafer ŞAT, A. Necmi ÖZLER, Ali GÜZEL ve Serdar ÖZGÜLDÜR'ün katılımıyla 5.4.2005 gününde yapılan ilk inceleme toplantısında;

 Demokratik Sol Parti'nin 2002 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda; "Dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının incelenmesine oybirliğiyle'" karar verilmiştir.

III- ESASIN İNCELENMESİ

 Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği 2002 yılı kesinhesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan defter ve belgeler üzerinde yapılan inceleme sonuçlanm içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun ilgili kurallan. bunlann gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

 Denetimin maddi öğelerini oluşturan defter ve belgelerde Demokratik Sol Parti'nin Genel Merkezi ile il örgütlerinin 2002 yılı gelirlerinin 91.222.101.266.028.-TL, giderlerinin 30.779.132.310.484.-TL ve 2003 yılma devreden nakit mevcudunun 60.442.968.955.544.-TL olduğu, gelir toplamı ile gider ve nakit devir rakamlanmn toplamının birbirine denk olduğu görülmüştür.

A- Gelirlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Gelirleri

 Parti Genel Merkezi gelirleri 77.349.613.835.380.- TL olarak gösterilmiştir.

 Bunun 283.119.688.302.- lirası üye aidatları, 28.874.065.530.000.- lirası Devlet yardımı, 27.799.300.000.- lirası parti bayrağı ve rozet satışlanndan sağlanan gelirler,

 23. 388.710.271.290.- lirası mevduat faiz gelirleri, 5.179.348.840.- lirası sair gelirler, 30.125.294.569.- lirası 2003 yılma devreden borçlar ve 24.740.614.402.379.- lirası ise 2001 yılından devreden nakit mevcudundan oluşmaktadır.

 Genel Merkezin defter kayıtları ve gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Gelirleri

 Parti'nin il örgütleri gelirleri 13.872.487.430.648.- TL olarak gösterilmiştir.

 Bunun 119.560.417.991.- lirası üye aidaları, l.OOO.OOO.OOO.-lirası yere] seçim adaylık aidatları, 7.671.220.000.- lirası parti bayrağı ve rozet satışlarından sağlanan gelirler, 59.824.963.092.- lirası partice tertiplenen dayanışma gecesi ve konser faaliyetlerinden sağlanan gelirler, 614.409.636.252.- lirası bağış gelirleri, 12.458.563.403.200.- lirası Genel Merkez'den alman yardımlar, 90.852.817.250.- lirası faiz vesair gelirler, 305.896.500.552.-lirası 2003 yılma devreden borçlar ve 214.708.472.311.- lirası ise 2001 yılından devreden nakit mevcudundan oluşmaktadır.

 İl örgütlerinin kesinhesap çizelgelerinin gelir bölümü üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

B- Giderlerin İncelenmesi

 1- Genel Merkez Giderleri

 Parti Genel Merkezi giderleri 18.682.362.982.348.-TL olarak gösterilmiştir.

 Bunun 294.157.766.481.- lirası personel giderleri, 762.601.981.454.- lirası yönetim giderleri, 12.474.903.403.200.- lirası il örgütlerine yapılan yardımlar, 230.242.729.435.- lirası demirbaş alım giderleri, 4.867.019.668.958.- lirası seçim, tanıtım ve propaganda giderleri, 22.437.432.820.- lirası 2001 yılından devredip ödenen cari borçlar ve 31.000.000.000.- lirası ise sair giderlerden (adaylık iadesi) oluşmaktadır.

 Parti Genel Merkezi'nin 2003 yılma devreden nakit mevcudu 58.667.250.853.032.-liradır.

 Genel Merkezin defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede, aşağıda belirtilenler dışındaki giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.

 1) 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun 70. maddesinde "Bir siyasi partinin bütün giderleri, o siyasî parti tüzelkişiliği adına yapılır." denilmektedir.

 Aşağıda tarihi ve numarası belirtilen mahsup fişleri ile muhtelif şahıslar adına düzenlenmiş faturalarla yapılan konaklama, taksi, kırtasiye ve benzin giderleri karşılığında parti adına 1.274.200.000.- lira ödemede bulunulduğu görülmüştür.

Ödemeye Konu Olan Gider

2820 sayılı Yasa'nm 70. maddesine aykın olarak kişi adına düzenlenmiş belgelerle yapılan 1.274.200.000.- liralık konaklama, taksi, kırtasiye ve benzin gideri karşılığı malvarlığının aynı Yasa'nm 75. ve 76. maddeleri uyarınca Hazine "ye irad kaydedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

 2) Aşağıda ayrıntısı belirtilen belgeler ile gecikme faizi ve gecikme zammı karşılığında parti adına 2.937.537.249.- TL ödemede bulunulduğu görülmüştür.

2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun 70. maddesinde, bir siyasî partinin bütün giderlerinin o siyasî parti tüzel kişiliği adına yapılacağı belirtilmiştir.

 Parti görevlilerinin görevlerini zamanında ve gerekli özeni göstermek suretiyle yapmamaları sonucu süresi içerisinde ödenmeyen Motorlu Taşıtlar Vergisi, Çevre Temizlik Vergisi, Bina Vergisi ve telefon gecikme zam ve faizleri konusunda parti tüzel kişiliğini sorumlu tutma imkanı yoktur. Bu ödemelerin kişisel sorumluluk kapsamında olduğu açıktır.

 Açıklanan nedenlerle, parti görevlilerinin gerekli özeni göstermemek suretiyle kişisel kusurlanndan kaynaklanan ve dolayısıyla 2820 sayılı Yasa'nm 70. maddesine aykın olarak parti tüzel kişiliği adına yapılmayan 2.937.537.249.- liralık Motorlu Taşıtlar Vergisi, Çevre Temizlik Vergisi, Bina Vergisi ve telefon gecikme zam ve faizleri karşılığı malvarlığının aynı Yasa'nm 75. ve 76. maddeleri uyannca Hazine'ye irad kaydedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Giderleri

 Parti il örgütlerinin giderleri 12.096.769.328.136.-TL olarak gösterilmiştir.

 Bunun 501.302.946.623.- lirası personel giderleri, 2.465.653.520.700.- lirası yönetim giderleri, 212.877.590.000.- lirası yardımlar, 355.781.942.097.- lirası demirbaş alım giderleri, 8.542.684.214.724.- lirası seçim, tanıtım ve propaganda giderleri ve 18.469.113.992.- lirası 2001 yılından devreden borç ödemelerinden oluşmaktadır.

 Parti'nin il örgütlerinin 2002 yılı gelirleri ve giderleri arasındaki 1.775.718.102.512.- liralık fark nakit mevcudu olarak 2003 yılma devretmiştir.

 İl örgütleri kesinhesap çizelgelerinin gider bölümleri üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

C- Parti Malları

 Demokratik Sol Parti'nin 2002 yılı defter ve belgeleri üzerinde yapılan incelemede,

Parti'nin 2002 yılında 2820 sayılı Yasa'nm 74. maddesi uyannca değeri yüz milyon lirayı aşan 392.529.282.588.- lira değerinde 523 adet demirbaş eşya niteliğinde taşınır mal ve 136.068.350.000.- lira değerinde 3 adet taşınmaz mal ediniminin olduğu anlaşılmaktadır.

 Parti tarafından 2002 yılında edinilen demirbaş eşya niteliğindeki değerleri toplamı 392.529.282.588.- lira olan 523 adet taşınır malların 94.174.379.435.- lira tutarındaki 32 adedi Genel Merkez tarafından, 298.354.903.153.- lira tutarındaki 491 adedi ise il örgütlerince edinilmiştir. Parti tarafından 2002 yılında edinilen 136.068.350.000.- lira değerindeki 3 adet taşınmaz malm tamamı Genel Merkez tarafından edinilmiştir.

 Parti Genel Merkezi'nce elde edilen 32 adet ve 94.174.379.435.- lira değerindeki taşınır mallar bilgisayar ve bilgisayar yedek parçalan ile muhtelif büro malzemeleri olup tamamı satmalma suretiyle edinilmiştir.

 Parti Genel Merkezi'nce 2002 yılında edinilen 136.068.350.000.- lira değerindeki 3 adet gayrimenkul büro ihtiyacı için alman apartman dairesi olup tamamı satmalma suretiyle edinilmiştir.

 İl örgütlerince elde edilen 298.354.903.153.- lira değerindeki 491 adet taşınır mallar ise bilgisayar ve bilgisayar yedek parçalan ile muhtelif büro malzemeleri olup tamamı satmalma suretiyle edinilmiştir.

 Demokratik Sol Parti'nin 2002 yılı kesinhesabınm ve eklerinin incelenmesinde, Parti'nin Genel Merkez ve il örgütlerinin ihtiyacı için ve tamamı satmalma yoluyla elde edilen toplam 528.597.632.588.- lira tutarındaki 523 adet demirbaş eşya ve 3 adet taşınmaz malların 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

IV- SONUÇ

 Demokratik Sol Parti'nin 2002 yılı kesinhesabmm incelemesi sonucunda;

 1- Parti'nin 2002 yılı kesinhesabında gösterilen 91.222.101.266.028.- lira gelir ve 30.774.920.573.235.- lira gideri ile 60.442.968.955.544.- lira nakit devrinin eldeki bilgi ve belgelere göre doğru ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'na uygun olduğuna,

 2- 2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesine aykırı olarak, parti tüzel kişiliği adına yapılmayan 2.937.537.249.- lira gider karşılığı malvarlığının, aynı Yasa'nın 75. ve 76. maddeleri uyarınca Hazineye gelir kaydedilmesine,

 3-2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesine aykırı olarak, kişi adına düzenlenmiş belgelerle yapılan 1.274.200.000.- lira gider karşılığı malvarlığının, aynı Yasa'nın 75. ve 76. maddeleri uyarınca Hazine'ye gelir kaydedilmesine,

 27.2.2007 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.