ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:2001/6 (Siyasî Parti Malî Denetimi)

Karar Sayısı:2006/49

Karar Günü:9.6.2006

R.G. Tarih-Sayı:04.10.2006-26309

I- MALİ DENETİMİN KONUSU

İşçi Partisi'nin 2000 yılı kesinhesabının incelenmesidir.

II- İLK İNCELEME

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16. maddesi uyarınca, Mustafa BUMİN, Haşim KILIÇ, Samia AKBULUT, Yalçın ACARGÜN, Sacit ADALI, Nurettin TURAN, Aysel PEKİNER, Ertuğrul ERSOY, Tülay TUĞCU, Ahmet AKYALÇIN ve Enis TUNGA'nın katılmalarıyla 17.4.2002 gününde yapılan ilk inceleme toplantısında;

İşçi Partisi'nin 2000 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda; 'Dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının incelenmesine, oybirliğiyle' karar verilmiştir.

III- ESASIN İNCELENMESİ

Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği 2000 yılı kesinhesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan defter ve belgeler üzerinde yapılan inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Denetimin maddi öğelerini oluşturan defter ve belgelerde İşçi Partisi'nin Genel Merkezi ile 61 il örgütünün 2000 yılı gelirlerinin 183.193.291.455.-TL, giderlerinin 172.244.544.512.-TL, borçlarının 893.582.641.-TL, alacaklarının 756.637.745.-TL ve 2001 yılına nakit devrinin 11.085.691.839.-TL, gelir ve borç rakamlarının toplamı ile gider, alacak ve nakit devir rakamlarının toplamının birbirine denk olduğu görülmüştür.

B- Gelirlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Gelirleri

Parti Genel Merkezi'nin gelirleri 31.678.077.861.-TL olarak gösterilmiştir.

Bunun 6.914.336.200.- TL üye aidatları, 11.023.202.730.- TL bağışlar, 10.946.500.000.-TL örgüt yardımları, 190.000.000.- TL parti etkinlikleri, 1.681.100.000.-TL parti bayrağı ve yayını satış, 100.000.000.-TL demirbaş satış ve 822.938.931.-TL ise önceki yıl gelirleridir.

Parti Genel Merkezi'nin 2001 yılına devreden alacakları 723.637.745.-TL olup; bunun 61.620.000.-TL yol avansları, 72.750.000.-TL mutemet avansları, 333.717.745.-TL verilen depozitolar (kira, elektrik ve su için ödenen) ve 255.550.000.-TL de mahsup edilecek vergi stopajlarıdır.

Genel Merkezin defter kayıtları ve gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, aşağıda belirtilen dışında kalan gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

'Parti gelir makbuzu satış geliri' olarak 5.000.000.- TL ve 'Parti yayın satış geliri' olarak 3.000.000.- TL şeklinde Gelir Makbuzu düzenlenmiş olduğu halde, bu gelirin, Muhasebe Fişine Parti gelir makbuzu satış geliri olarak 500.000.- TL ve Parti yayın satış geliri olarak da 2.500.000.- TL şeklinde kaydedildiği görülmüştür.

2820 sayılı Yasa'nın 60. maddesinde Parti adına elde edilen gelirlerin alındığı ve yapılan giderlerin ne gibi işlere ve yerlere harcandığı ilgili defterlere sıra ile ve belgeleri de belirtilerek geçirileceği, 61. maddesinde partilerin gelir kaynakları ve 69. maddesinde de gelirlerin sağlanmasındaki usuller belirtilmiştir.

Buna göre, yukarıda ayrıntısı gösterilen Gelir Makbuzlarında elde edilen gelir miktarlarının Parti defter ve kayıtlarına ve dolayısıyla kesinhesaba yapılan hatalı kaydının düzeltilmesi ve bu işlemin düzeltme kaydının yapıldığı yıl hesabı içinde izlenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Gelirleri

Partinin il örgütlerinin gelirleri 151.515.213.594.-TL. olarak gösterilmiştir.

Bunun 58.150.037.356.-TL üye aidatları, 63.594.059.688.-TL bağışlar, 20.874.500.203.-TL örgüt yardımları, 130.500.000.-TL parti etkinlikleri, 549.035.400.-TL yayın satış ve 8.217.080.947.- TL ise önceki yıldan devir gelirleridir.

Parti İl Örgütleri'nin 2001 yılına devreden alacakları 33.000.000.-TL olup, verilen depozitolar karşılığıdır.

İl örgütlerinin kesinhesap çizelgelerinin gelir bölümü üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

B- Giderlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Giderleri

Parti Genel Merkezi'nin giderleri 31.000.469.944.-TL olarak gösterilmiştir.

Bunun 14.469.407.160.-TL yönetim, 4.977.863.980.-TL personel, 90.000.000.-TL örgütlere verilen yardımlar, 90.575.000.-TL parti etkinlikleri, 3.136.030.000.-TL gezi, seçim ve toplantı, 2.401.830.863.-TL basın ve yayın, 972.000.000.-TL demirbaş alım, 2.596.443.000.-TL vergi, hukuk ve mahkeme, 2.266.320.141.-TL ise önceki yıl giderleridir.

Parti Genel Merkezi'nce 847.552.813.-TL nakit mevcudu olarak 2001 yılına devredilmiştir.

Parti Genel Merkezi'nin borçları 893.582.641.-TL.dir. 2000 yılından 2001 yılına devreden toplam 893.582.641.-TL borç tutarının 1.773.000.-TL ödenecek vergi stopajları, 120.815.016.-TL ödenecek SSK primleri ve 770.994.625.-TL de satıcılardan alınan mal ve hizmet karşılığıdır.

Genel Merkezin defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede, aşağıda belirtilen dışında kalan giderler ile borçların 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.

Ayrıntısı aşağıda gösterilen şahıs adına ve adresine kayıtlı telefon faturasının ödendiği görülmüştür.

2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun 70. maddesinde siyasi partilerin giderlerinin amaçlarına aykırı olamayacağı ve bütün giderlerinin o siyasi parti tüzelkişiliği adına yapılacağı belirtilmiştir. Ayrıca genel muhasebe kurallarına göre de, bir gelir veya gider belgesinin muhasebe kayıtlarına alınabilmesi için, kayıt sahibinin adına düzenlenmesi gerekir.

 Açıklanan nedenlerle şahıs adına düzenlenmiş fatura karşılığı olarak yapılan ödemeler Parti tüzelkişiliği adına yapılmış ödeme sayılamayacağından, 2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesine aykırı olarak yapılan 24.550.000.-TL tutarındaki ödemenin, aynı Yasa'nın 75. maddesi uyarınca Hazine'ye irad kaydedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Giderleri

Partinin il örgütlerinin giderleri 141.244.074.568.-TL. olarak gösterilmiştir.

Bunun 98.800.358.141.-TL yönetim, 31.731.000.203.-TL örgüt yardımları, 302.707.125.-TL parti etkinlikleri, 5.829.853.900.-TL gezi, seçim ve toplantı, 3.826.018.679.-TL basın ve yayın, 366.165.500.-TL demirbaş alım, 287.197.520.-TL vergi, hukuk ve mahkeme, 100.773.500.-TL ise diğer genel giderleridir.

Parti İl Örgütleri'nce 10.238.139.026.-TL nakit mevcudu olarak 2001 yılına devredilmiştir.

İl örgütleri kesinhesap çizelgelerinin gider bölümleri üzerinde yapılan incelemede, giderlerin ve borçların 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

D- Parti Malları

Partinin 2000 yılında herhangi bir taşınmaz ediniminde bulunmadığı anlaşılmıştır.

Parti 2000 yılında 2820 sayılı Yasa'nın 74. Maddesi uyarınca -her birinin değeri yüz milyon lirayı aşan- toplam 3 adet ve 1.122.000.000.-TL tutarında taşınır mal edinmiştir.

Bunun; 972.000.000.-TL'si Parti Genel Merkezi'nce satınalma yoluyla edinilen bilgisayar ve fotokopi makinesine, 150.000.000.-TL'si ise Ankara il örgütünce bağış yoluyla edinilen bilgisayara ilişkindir.

 Parti'nin kesinhesabı ve ekleri üzerinde yapılan incelemede, satınalma ve bağış yoluyla elde edilen değerlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

IV- SONUÇ

İşçi Partisi'nin 2000 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda;

1- Parti'nin kesinhesabında gösterilen 183.188.291.455.-TL gelirin, 172.219.994.512.-TL giderin, 893.582.641.-TL borcun, 756.637.745.-TL alacağın ve 11.085.691.839.-TL nakit devrinin eldeki bilgi ve belgelere göre doğru ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'na uygun olduğuna,

2- 2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesine aykırı olarak yapılan 24.550.000.-TL gider karşılığı Parti malvarlığının, aynı Yasa'nın 75. maddesi uyarınca Hazine'ye irad kaydedilmesine,

3- Parti Gelir Makbuzu ile gelir kaydedilen miktarın, parti defter ve kayıtlarına hatalı olarak geçirilmesi sonucu ortaya çıkan 5.000.000.-TL tutarındaki farka ilişkin düzeltme kaydının yapılması ve bu işlemin düzeltme kaydının yapıldığı yıl hesabı içinde izlenmesi gereğinin Parti'ye bildirilmesine,

9.6.2006 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.