ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:2004/35 (Siyasî Parti Malî Denetimi)

Karar Sayısı:2006/46

Karar Günü:9.6.2006

R.G. Tarih-Sayı:03.10.2006-26308

I- MALİ DENETİMİN KONUSU

Cumhuriyetçi Demokrasi Partisi'nin 2003 yılı kesinhesabının incelenmesidir.

II- İLK İNCELEME

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16. maddesi uyarınca, Haşim KILIÇ, Sacit ADALI, Fulya KANTARCIOĞLU, Tülay TUĞCU, Ahmet AKYALÇIN, Mehmet ERTEN, Mustafa YILDIRIM, Cafer ŞAT, A.Necmi ÖZLER, Ali GÜZEL ve Serdar ÖZGÜLDÜR'ün katılımıyla 05.04.2005 gününde yapılan ilk inceleme toplantısında;

Cumhuriyetçi Demokrasi Partisi'nin 2003 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda; 'Dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının incelenmesine oybirliğiyle' karar verilmiştir.

III- ESASIN İNCELENMESİ

Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği 2003 yılı kesinhesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan defter ve belgeler üzerinde yapılan inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Denetimin maddi öğelerini oluşturan defter ve belgelerde Cumhuriyetçi Demokrasi Partisi'nin Genel Merkezi ile il örgütlerinin 2003 yılı gelirlerinin 106.451.427.250.- lira, giderlerinin 101.868.824.849.- lira ve 2004 yılına devreden nakit mevcudunun 4.582.602.401.-lira olduğu, gelir toplamı ile gider ve nakit devir rakamlarının toplamının birbirine denk olduğu görülmüştür.

A- Gelirlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Gelirleri

Parti Genel Merkezi'nin gelirleri 89.648.000.000.- lira olarak gösterilmiştir.

Bunun 4.000.000.000.- lirası üye aidatları, 83.071.000.000.- lirası bağış gelirleri ve 2.577.000.000.- lirası ise önceki yıldan devreden nakit mevcududur.

Genel Merkezin defter kayıtları ve gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Gelirleri

Parti'nin il örgütlerinin gelirleri 16.803.427.250.- lira olarak gösterilmiştir.

Bunun 5.701.000.000.- lirası üye aidatları, 11.053.279.976.- lirası bağış gelirleri ve 49.147.274.- lira ise faiz gelirleridir.

İl örgütlerinin kesinhesap çizelgelerinin gelir bölümü üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

B- Giderlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Giderleri

Parti Genel Merkezi'nin giderleri 85.728.000.000.-TL olarak gösterilmiştir.

Bunun 9.268.000.000.- lirası personel giderleri, 29.588.000.000.- lirası kira giderleri, 6.318.000.000.- lirası iletişim giderleri, 8.250.000.000.- lirası yönetim giderleri, 11.800.000.000.- lirası geçen yıldan kalan borç ödemesi ve 20.504.000.000.- lirası ise diğer giderlerden oluşmaktadır.

Parti Genel Merkezi'nin 2003 yılı gelir ve giderleri arasındaki 3.920.000.000.- lira fark nakit mevcudu olarak 2004 yılına devretmiştir.

Genel Merkezin defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede, aşağıda belirtilenler dışındaki giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.

2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun 70. maddesinde 'Bir siyasî partinin bütün giderleri, o siyasi parti tüzelkişiliği adına yapılır', 71. maddesinde 'Siyasi partilerin yapacakları giderler, sözleşmeler ve girişecekleri yükümlülükler; genel merkezde parti tüzelkişiliği adına, illerde il yönetim kurulu adına ve ilçelerde ilçe yönetim kurulu adına yetkili kişi veya kurulca yapılır' ve 75. maddesinin dördüncü fıkrasında da 'Anayasa Mahkemesi denetimi sonunda o siyasi partinin gelir ve giderinin doğruluğuna ve Kanuna uygunluğuna veya Kanuna uygun olmayan gelir ve giderler dolayısıyla da bunların Hazine'ye gelir kaydedilmesine karar verilir.' denilmektedir.

Aşağıda tarihi ve numarası belirtilen muhasebe fişleri ile Betonit San. A. Karakaya adına düzenlenmiş doğalgaz faturaları karşılığında parti adına 1.668.358.854.- lira ödemede bulunulduğu görülmüştür.

Tamamı doğalgaz tüketimine ait olan bu faturalar parti tüzelkişiliği adına düzenlenmeyip Betonit San. A. Karakaya adına düzenlendiğinden, bunların parti tüzelkişiliği adına yapılan gider olarak kabul edilmesi mümkün değildir.

Açıklanan nedenlerle, 2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesine aykırı olarak kişi adına düzenlenmiş belgeler ile yapılan toplam 1.668.358.854.- liralık gider karşılığı malvarlığının, aynı Yasa'nın 75. ve 76. maddeleri gereğince Hazine'ye gelir kaydedilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

2- İl Örgütleri Giderleri

Partinin il örgütlerinin giderleri 16.140.824.849.- lira olarak gösterilmiştir.

Bunun 1.865.251.938.- lirası personel giderleri, 6.666.636.000.- lirası kira giderleri, 1.649.700.000.- lirası ulaşım-haberleşme giderleri, 3.914.236.911.- lirası yönetim giderleri ve 2.045.000.000.- lirası ise diğer giderlerden oluşmaktadır.

Parti'nin il örgütlerinin gelirleri ve giderleri arasındaki 662.602.401.- lira fark nakit mevcudu olarak 2004 yılına devretmiştir.

İl örgütleri kesinhesap çizelgelerinin gider bölümleri üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

C- Parti Malları

Partinin 2003 yılı defter ve belgeleri üzerinde yapılan incelemede;

Herhangi bir taşınmaz mal ediniminin olmadığı, ancak 05.05.2003 tarihinde 600.000.000.- lira değerinde bağış suretiyle bir adet fotokopi makinesi ediniminin olduğu anlaşılmaktadır.

Parti'nin kesinhesabının ve eklerinin incelenmesinde, bağış suretiyle elde edilen bir adet fotokopi makinesinin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olarak sağlandığı sonucuna ulaşılmıştır.

IV- SONUÇ

Cumhuriyetçi Demokrasi Partisi'nin 2003 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda;

1- Parti'nin 2003 yılı kesinhesabında gösterilen 106.451.427.250.- lira gelir ve 100.200.465.995.- lira gider ile 4.582.602.401.- lira nakit devrinin eldeki bilgi ve belgelere göre doğru, denk ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'na uygun olduğuna,

2- Parti Genel Merkezi'nce 2820 sayılı Kanun'un 70. maddesine aykırı olarak, kişi adına düzenlenmiş belgeler ile yapılan 1.668.358.854.- lira gider karşılığı malvarlığının, aynı Yasa'nın 75. ve 76. maddeleri uyarınca Hazine'ye gelir kaydedilmesine,

9.6.2006 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.