ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:2002/7 (Siyasî Parti-İhtar)

Karar Sayısı:2003/3

Karar Günü:22.1.2003

Resmi Gazete tarih/sayı:08.04.2003-25073

İHTAR İSTEMİNDE BULUNAN : Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı

İHTAR İSTEMİNİN KONUSU : 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'nın 74. maddesi gereğince 1999 yılı parti kesinhesabını ve parti merkez ve bağlı ilçelerini de kapsayan iller teşkilatının kesinhesaplarının onaylı birer örneğini göndermeyen Büyük Adalet Partisi'ne Siyasî Partiler Yasası'nın 104. maddesi uyarınca ihtar verilmesi istemidir.

I- İHTAR İSTEMİNİN GEREKÇESİ

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 14.10.2002 günlü, SP.77 Hz. 2002/14 sayılı başvuru dilekçesinin gerekçe bölümü şöyledir:

"Anayasanın 69. maddesinin üçüncü. fıkrası ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Yasası'nın 74. maddesinin birinci fıkrasında, siyasi partilerin mali denetimlerinin Anayasa Mahkemesince yapılacağı öngörülmektedir.

2820 Yasa'nın 74. maddesinin ikinci fıkrası ise, siyasi partilerin genel başkanlarının, karara bağlanarak birleştirilmiş bulunan kesin hesap ile parti merkez ve bağlı ilçeleri de kapsayan iller teşkilatının kesin hesaplarının onaylı birer örneğini o yılın Haziran ayı sonuna kadar Anayasa Mahkemesine ve bilgi için Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına bildirmek zorunda olduklarını belirtmektedir.

Davalı Büyük Adalet Partisi Genel Başkanının 2820 sayılı Yasa'nın 74. maddesinde düzenlenen parti kesin hesabına ilişkin belgeleri vermemesi nedeniyle yasanın bu emredici hükmüne aykırı davrandığı anlaşılmaktadır.

2820 sayılı Siyasi Partiler Yasasının 12.8.1999 gün ve 4445 sayılı Yasanın 19. maddesiyle değişik 104. maddesinde, bir siyasi partinin bu yasanın 101. maddesi dışında kalan emredici hükümleriyle diğer yasaların siyasi partilerle ilgili emredici hükümlerine aykırılık halinde bulunması sebebiyle o parti aleyhine Cumhuriyet Başsavcılığınca resen yazı ile Anayasa Mahkemesine başvurulacağı belirtilmektedir.

Açıklanan nedenlerle, davalı siyasi partinin Siyasi Partiler Yasasında öngörülen emredici hükme aykırı davranışının giderilmesi için Yüksek Mahkemenize başvurulması zorunlu görülmüştür.

Sonuç ve istem

1999 yılı parti kesin hesabını göndermeyen Büyük Adalet Partisi hakkında, 2820 sayılı Siyasi Partiler Yasasının 74. maddesinin emrettiği şekilde "karara bağlanarak birleştirilmiş bulunan kesin hesap ile parti merkez ve bağlı ilçeleri de kapsayan iller teşkilatının kesin hesaplarının onaylı birer örneğinin" Anayasa Mahkemesine ve bilgi için Başsavcılığımıza gönderilmesi suretiyle aykırılığın giderilmesi için aynı Yasanın 104. maddesi uyarınca ihtar verilmesi arz ve talep olunur."

II- ESASIN İNCELENMESİ

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın ihtar başvurusu, işin incelenmesine ilişkin rapor, ilgili Anayasa ve yasa kuralları, bunların gerekçeleri ve diğer belgeler okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

2820 sayılı Yasa'nın 74. maddesine göre, siyasî partilerin genel başkanları, karara bağlanarak birleştirilmiş bulunan kesinhesap ile parti merkez ve bağlı ilçeleri de kapsayan iller teşkilatının kesinhesaplarının onaylı birer örneğini Haziran ayı sonuna kadar Anayasa Mahkemesi'ne ve bilgi için de Cumhuriyet Başsavcılığı'na vermek zorundadırlar.

Anayasa Mahkemesi, Büyük Adalet Partisi'nin 1999 yılı kesinhesap cetvellerinin incelendiği 4.1.2001 günlü toplantısında, kesinhesabını ve mali denetim için gerekli diğer belgeleri göndermesi amacıyla Parti'ye Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16. maddesinin beşinci fıkrası uyarınca kararın tebliğ tarihinden itibaren 30 gün süre verilmesine, bu konuda gerekli bildirimin yapılması için, karar örneğinin Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'na gönderilmesine oybirliğiyle karar vermiştir.

Başsavcılık bu kararı Büyük Adalet Partisi'ne 11.9.2002 günü tebliğ etmiş, verilen sürenin geçmesine karşın parti 1999 yılı birleşik kesinhesabını ve mali denetim için gerekli diğer belgeleri Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'na ve Anayasa Mahkemesi'ne vermeyerek 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'nın 74. maddesindeki yükümlülüğü yerine getirmemiştir.

Demokratik siyasal yaşamın vazgeçilmez öğeleri olan siyasî partilerin malî denetimlerinin tam bir uygunluk ve düzen içinde yapılmasına olanak sağlamaları, doyurucu bir açıklıkla işlemlerini kanıtlamaya özen göstermeleri gerekir.

Siyasî Partiler Yasası'nın 104. maddesinde, "Bir siyasi partinin bu Kanunun 101 inci maddesi dışında kalan emredici hükümleriyle diğer kanunların siyasi partilerle ilgili emredici hükümlerine aykırılık halinde bulunması sebebiyle o parti aleyhine Anayasa Mahkemesine, Cumhuriyet Başsavcılığınca re'sen yazı ile başvurulur.

Anayasa Mahkemesi, söz konusu hükümlere aykırılık görürse bu aykırılığın giderilmesi için ilgili siyasî parti hakkında ihtar kararı verir. Bu yazının tebliği tarihinden itibaren altı ay içinde aykırılık giderilmediği takdirde, Cumhuriyet Başsavcılığı o siyasî partinin Devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakılması için Anayasa Mahkemesine re'sen dava açabilir" denilmektedir.

Bu nedenle, 1999 yılı parti kesinhesabını ve parti merkez ve bağlı ilçelerini de kapsayan iller teşkilâtının kesinhesaplarının onaylı birer örneğini vermeyen Büyük Adalet Partisi'ne 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'nın 104. maddesi gereğince ihtar verilmesi gerekir.

III- SONUÇ

A- 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun 74. maddesi gereğince 1999 yılı parti kesinhesabını, Anayasa Mahkemesine ve bilgi için de Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'na göndermeyen Büyük Adalet Partisi'ne, kararın tebliğ tarihinden itibaren altı ay içinde bu aykırılığı gidermesi için aynı Yasa'nın 104. maddesi gereğince İHTARDA BULUNULMASINA,

B- Karar örneğinin, gereği için Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'na gönderilmesine,

22.1.2003 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.