ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:2000/5 (Siyasî Parti Malî Denetimi)

Karar Sayısı:2002/11

Karar Günü:15.7.2002

R.G. Tarih-Sayı:26.09.2002-24890

I- MALİ DENETİMİN KONUSU

Demokrasi ve Barış Partisi'nin 1999 yılı kesinhesabının incelenmesidir.

II- İLK İNCELEME

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16. maddesi uyarınca, Mustafa BUMİN, Haşim KILIÇ, Yalçın ACARGÜN, Sacit ADALI, Ali HÜNER, Fulya KANTARCIOĞLU, Mahir Can ILICAK, Rüştü SÖNMEZ, Ertuğrul ERSOY, Tülay TUĞCU ve Ahmet AKYALÇIN'ın katılmalarıyla yapılan ilk inceleme toplantısında; 'Dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının incelenmesine, 4.1.2001 gününde oybirliğiyle' karar verilmiştir.

III- ESASIN İNCELENMESİ

Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği 1999 yılı kesinhesap çizelgeleri ile bunların dayanağını oluşturan defter ve belgeler üzerinde yapılan karşılaştırma ve inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Denetimin maddî öğelerini oluşturan kesinhesap defter ve belgelerde Demokrasi ve Barış Partisi'nin 1999 yılı içindeki Genel Merkez ve 50 il örgütünden gelir ve gideri olmadığı bildirilen 33 il dışında kalan 17 il örgütü ile birlikte gelirler toplamının 18.743.228.931.- lira, giderler toplamının 18.570.052.784.- lira olarak gösterildiği, gelir fazlası 173.176.147.- liranın gelecek yıla devredildiği gelir, gider ve devir rakamlarının birbirine denk olduğu görülmüştür.

A- Gelirlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Gelirleri

Parti Genel Merkezi'nin 1999 yılı içindeki gelirleri 6.068.189.631.- lira olarak gösterilmiştir. Bunun; 59.676.412.- lirasının 1998 yılından devrolduğu, 6.008.000.000.- lirasının bağış gelirlerinden, 513.219.- lirasının ise faiz gelirlerinden sağlandığı anlaşılmıştır.

Genel Merkez'in defter kayıtları ve gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede; gelirlerin 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun 61-69. madde hükümlerine uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Gelirleri

Parti'nin 50-33=17 il örgütünce sağlanan gelirler toplamı 12.675.039.300.- lira olarak gösterilmiştir. Bunun; 247.620.091.- lirasının 1998 yılından devrolduğu, 3.044.400.000.- lirasının üye aidatlarından, 8.881.154.110.- lirasının bağışlardan, 501.865.099.- lirasının ise borçlanmadan sağlandığı anlaşılmıştır.

Parti il örgütlerinin kesinhesap çizelgeleri gelir bölümleri üzerinde yapılan incelemede gelirlerin 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'nda belirtilen kaynaklardan sağlandığı, Merkez Karar ve Yönetim Kurulu kararıyla doğruluğunun onaylandığı görülerek bunların Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

B- Giderlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Giderleri

Parti Genel Merkezi'nin 1999 yılı içindeki giderleri 5.987.516.245.- lira olarak gösterilmiştir. Bu giderlerin tamamının, genel yönetim giderleri için yapıldığı anlaşılmıştır.

Genel Merkez'in 6.068.189.631.- liralık geliri ile 5.987.516.245.- liralık gideri arasındaki farkı oluşturan 80.673.386.- liranın gelecek yıla devredildiği görülmüştür.

Genel Merkez'in defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede; aşağıda belirtilenler dışındaki giderlerin 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'na uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

Parti Genel Merkezi'nce 30.11.1999 tarih ve 39 no.lu Muhasebe Fişi ile yapılmış olan toplam 150.650.000.- liralık giderin içinde yer alan, 17.11.1999 tarihli 7.425.000.- liralık telefon faturasına ilişkin giderin iki kere (mükerrer olarak) gider gösterildiği; böylece gider kayıtlarına 7.425.000.- TL. olarak yazılması gereken tutarın mükerrerlik sonucu 14.850.000.-TL. olarak kaydedildiği görülmüştür.

2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesine göre, siyasî partilerin, amaçlarına aykırı harcamalarda bulunması mümkün olmadığı gibi, beşmilyon lirayı aşan parti amaçlarına uygun harcamaların da makbuz veya fatura ile belgelendirilmesi zorunludur.

Siyasî partilerin amaçları arasında da gerçek dışı, mükerrer ödemeler bulunamayacağı gibi, beşmilyon liranın üzerinde makbuz veya fatura ile belgelendirilmemiş harcamaların bulunması da mümkün değildir.

Bu nedenle, 2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesine aykırı olarak gider gösterilen 7.425.000.- liranın, aynı Yasa'nın 76. maddesinin son fıkrası hükmü uyarınca Hazine'ye gelir yazılması gerekmektedir.

2- İl Örgütleri Giderleri

Parti'nin 50-33=17 il örgütünce yapılan giderler toplamı 12.582.536.539.- lira olarak gösterilmiştir. Bunun; 4.173.394.920.- lirasının genel yönetim giderlerine, 8.409.141.619.- lirasının ise büro giderlerine yapıldığı anlaşılmıştır.

İl örgütlerinin geliri ile gideri arasındaki 92.502.761.- liralık farkın sene sonu nakit mevcudu olarak gelecek yıla devredildiği görülmüştür.

İl örgütleri kesinhesap çizelgeleri gider bölümleri üzerinde yapılan incelemede; giderlerin Merkez Karar ve Yönetim Kurulu kararıyla doğruluğunun onaylandığı görülerek bunların 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'na uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

IV- SONUÇ

Demokrasi ve Barış Partisi'nin 1999 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda:

1- 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun 70. maddesine aykırı olarak yapılan Genel Merkez'e ait 7.425.000.- liranın aynı Yasa'nın 76. maddesi uyarınca Hazine'ye gelir yazılmasına,

2- Parti'nin kesinhesabında gösterilen 18.743.228.931.-lira geliri ile 18.562.627.784.- lira giderin, eldeki bilgi ve belgelere göre doğru ve 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'na uygun olduğuna,

15.7.2002 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.