ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:1999/11 (Siyasî Parti Malî Denetimi)

Karar Sayısı:1999/44

Karar Günü:16.11.1999

R.G. Tarih-Sayı:15.12.1999-23907

I- MALİ DENETİMİN KONUSU

Demokratik Halk Partisi Genel Merkezi ile ilçe örgütlerini de kapsayan 47 il örgütünün 1998 yılı kesinhesabının incelenmesidir.

II- İLK İNCELEME

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16. maddesi uyarınca; Ahmet Necdet SEZER, Samia AKBULUT, Haşim KILIÇ, Yalçın ACARGÜN, Mustafa BUMİN, Sacit ADALI, Ali HÜNER, Lütfi F. TUNCEL, Fulya KANTARCIOĞLU, Mahir Can ILICAK ve Rüştü SÖNMEZ'in katılmalarıyla 20.7.1999 gününde yapılan ilk inceleme toplantısında: 'Dosyada eksiklik bulunmadığı anlaşıldığından işin esasının incelenmesine oybirliğiyle' karar verilmiştir.

III- ESASIN İNCELENMESİ

Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği 1998 yılı kesinhesap çizelgeleri ile bunun dayanağını oluşturan defter ve belgeler üzerinde yapılan karşılaştırma ve inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Yasa ile 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'nın ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Denetimin maddî ögelerini oluşturan defter ve belgelerde Demokratik Halk Partisi'nin 1998 yılı içindeki Genel Merkezin gelir ve giderleri 2.214.500.000.- lira, 47 il örgütünden gelir ve gideri olmadığı bildirilen 41 il dışında kalan 6 il örgütünün gelir ve giderleri birbirine denk biçimde 1.177.000.000.- lira, toplam 3.391.500.000.-lira gösterilmiştir.

A- Gelirlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Gelirleri

Parti Genel Merkezi'nin 1998 yılı içindeki gelirleri 2.214.500.000.- lira gösterilmiştir.

Bunun; tamamının bağış ve aidatlardan sağlandığı görülmüştür.

Genel Merkez'in defter kayıtları ve gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede: gelirlerin; 2820 sayılı Yasa'nın 61-69. madde hükümlerine uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Gelirleri

Parti'nin 6 il örgütünce sağlanan gelirler toplamı 1.177.000.000.- lira gösterilmiştir.

Bunun; 1.116.000.000.- lirasının bağış ve aidatlardan, 61.000.000.- lirasının borçlanmadan sağlandığı anlaşılmıştır.

Parti il örgütlerinin kesinhesap çizelgelerinin gelir bölümleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'nda belirtilen kaynaklardan sağlandığı, Merkez Karar ve Yönetim Kurulu kararıyla doğruluğunun onaylandığı görülerek bunların Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

B- Giderlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Giderleri

Parti Genel Merkezi'nin 1998 yılı içindeki giderleri 2.178.554.000.- lira gösterilmiştir.

Bunun; 1.660.554.000.- lirası büro giderleri, 518.000.000.- lirası yol, seçim, propaganda ve ağırlama giderleridir.

2.214.500.000.- liralık gelir ile 2.178.554.000.- liralık gider arasındaki farkı oluşturan 35.946.000.- lira, nakit mevcudu olarak 1999 yılına devredilmiştir.

Genel Merkez'in defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede: giderlerden 2.098.554.000.- liralık bölümünün 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'na uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

 Giderlerden 80.000.000.- liralık bölümüne ilişkin olarak Parti tarafından gazeteye verilen ilan nedeniyle, ilgili firmaya 40.000.000x2=80.000.000.- liralık ödemede bulunulduğu, ancak buna ilişkin faturanın ibraz edilmediği görülmüştür.

2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'nın 70. maddesinin ikinci fıkrasında 'Beşbin liraya kadar harcamaların makbuz veya fatura gibi bir belge ile belgelendirilmesinin zorunlu olmadığı belirtildiğinden bu tutarı aşan harcamaların gerçek gideri gösteren makbuz veya fatura gibi bir belgeye dayandırılması zorunludur.

Bu nedenle, faturası ibraz edilmeyen 80.000.000.- liralık giderin 2820 sayılı Yasa'nın 76/4. maddesi gereğince Hazine'ye irat kayıt edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Giderleri

Parti'nin 6 il örgütünün giderleri toplamı 1.116.100.000.- lira gösterilmiştir.

Bunun; 717.050.000.- lirası büro giderleri, 399.050.000.- lirası yol, seçim, propaganda ve ağırlama giderleridir.

İl örgütlerinin geliri ile gideri arasındaki farkı oluşturan 60.900.000.- lira yıl sonu nakit mevcudu olarak gelecek yıla devretmiştir.

İl örgütleri kesinhesap çizelgeleri gider bölümleri üzerinde yapılan incelemede; giderlerin; Merkez Karar ve Yönetim Kurulu kararıyla doğruluğunun onaylandığı görülerek, bunların 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

IV- SONUÇ

Demokratik Halk Partisi 1998 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda;

1- Parti'nin kesinhesabında gösterilen 3.391.500.000.- lira gelir ile 3.214.654.000.- lira giderin eldeki bilgi ve belgelere göre doğru ve 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'na uygun olduğuna,

2- 2820 sayılı Yasa'nın 70. maddesi gereğince belgelendirilmeyen 80.000.000.- lira gider tutarının aynı Yasa'nın 76/4. maddesi gereğince Hazine'ye gelir yazılmasına, 16.11.1999 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.