ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:1997/21 (Siyasî Parti Malî Denetimi)

Karar Sayısı:1999/39

Karar Günü:16.11.1999

R.G. Tarih-Sayı:10.12.1999-23902

I- MALİ DENETİMİN KONUSU

Barış Partisi Genel Merkezi'nin 1996 yılı kesinhesabının incelenmesidir.

II- İLK İNCELEME

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16. maddesi uyarınca, Ahmet Necdet SEZER, Güven DİNÇER, Samia AKBULUT, Haşim KILIÇ, Yalçın ACARGÜN, Mustafa BUMİN, Sacit ADALI, Ali HÜNER, Lütfi F.TUNCEL, Mahir Can ILICAK ve Rüştü SÖNMEZ'in katılmalarıyla 20.7.1998 gününde yapılan ilk inceleme toplantısında; 'dosyadaki eksiklikler giderildiğinden işin esasının incelenmesine, OYBİRLİĞİYLE' karar verilmiştir.

III- ESASIN İNCELENMESİ

Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği 1996 yılı kesinhesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan defter ve belgeler üzerinde yapılan inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Denetimin maddî öğelerini oluşturan defter ve belgelerde Barış Partisi Genel Merkezi'nin 1996 yılı gelirleri ve giderleri birbirine denk biçimde, 10.400.000.000.- lira gösterilmiştir.

A- Gelirlerin İncelenmesi

Parti Genel Merkezi'nin 1996 yılı içindeki gelirleri 10.400.000.000.- lira gösterilmiştir.

Bu tutarın tamamı bağışlardan sağlanmıştır.

Genel Merkez'in defter kayıtları ve gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'nın 61-69. Maddeleri hükümlerine uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

B- Giderlerin İncelenmesi

Parti Genel Merkezi'nin 1996 yılı içindeki giderleri 10.270.818.185 lira gösterilmiştir.

Bunun, 67.793.462.- lirası büro genel giderleri, 3.171.562.068.- lirası ilan giderleri, 3.222.015.260.- lirası seyahat giderleri, 584.325.855.- lirası bayrak, flama, rozet giderleri, 206.090.000.- lirası matbaa giderleri, 699.630.000.- lirası akaryakıt giderleri, 1.049.430.200.- lirası tamir tadilat giderleri, 259.037.500.- lirası kaşe giderleri, 1.010.933.840.- lirası sair giderlerdir.

10.400.000.000.- lira gelirle 10.270.818.185.- lira gider arasındaki farkı oluşturan 129.181.815.- lira, nakit mevcudu olarak 1997 yılına devredilmiştir.

Genel Merkez'in defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede, aşağıda gösterilenler dışındaki giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

Belgesiz Giderler:

a) Yevmiye Defterinin 14.12.1996 gün ve 8. sırasında kayıtlı 457.470.000.- lira, Huzur Basın Yayın Dağıtım ve Pazarlama Limited Şirketine ait 0153587 sayılı faturaya dayanılarak gider kaydedilmiş; aynı tutar, 122 sayılı tahsilat makbuzuna dayanılarak, Defterin aynı sırasında ikinci kez gider kaydedilmiştir.

b) Yevmiye Defterinin 12.12.1996 gün ve 4. sırasında kayıtlı 512.366.400.- lira, DYG İlan ve Reklam Hizmetleri A.Ş. ye ait 1181 sayılı tahsilat makbuzuna dayanılarak gider kaydedilmiş; ayna tutar, 413534 sayılı faturaya dayanılarak, Defterin 12. sırasında ikinci kez gider kaydedilmiştir.

c) Yevmiye Defterinin, 18.12.1996 gün ve 16. sırasında, Burak Seslendirme ve Organizasyon Limited Şirketi ile imzalanan 350.000.000.- lira tutarındaki İş Sözleşmesine ve 359 sayılı tahsilat makbuzuna dayanılarak 175.000.000.- lira gider kaydedilmiş; 26.12.1996 gün ve 32. sırasında, 012887 sayılı faturaya dayanılarak Sözleşme tutarı olan 350.000.000.- liranın tamamı, daha önce ödenen 175.000.000.- lira mahsup edilmeden, gider kaydedilmiş; 31.12.1996 gün ve 36. sırasında ise, 365 sayılı tahsilat makbuzuna dayanılarak 175.000.000.- lira daha gider kaydedilmiş, böylece Sözleşme tutarı olan 350.000.000.- liranın iki kez gider kaydedildiği görülmüştür.

2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunun'nun 70. maddesinde, beşbin liraya kadar harcamaların makbuz veya fatura gibi bir belge ile belgelendirilmesinin zorunlu olmadığı belirtildiğinden, bu tutarı aşan harcamaların gerçek gideri gösteren makbuz veya fatura gibi bir belgeye dayandırılması zorunludur. Alınan bir mal veya hizmetin tutarının gider kaydedilebilmesi için esas olan belge faturadır. Tahsilat makbuzu, banka makbuzu gibi belgeler, paranın ödendiğine ilişkin alındı belgesidir. Yasa'nın 70. maddesinde belirtilen "makbuz"un tek başına bir ödemeye esas olabilmesi için fatura kesilmesinin mümkün olmadığı bir yerden alınması gerekir.

Yukarıda gösterilen ve aynı iş için ikinci kez gider kaydedilen toplam 1.319.836.400.- lira belgesiz gider niteliğindedir ve 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun 76. maddesinin son fıkrasına göre, belgelendirilmesi gerektiği halde belgelendirilmeyen parti gideri tutarınca parti mal varlığının, Anayasa Mahkemesi kararıyla Hazine'ye gelir kaydedilmesi gerektiğinden, belgesiz gider tutarı 1.319.836.400.- lira karşılığı parti mal varlığının Hazine'ye gelir yazılması uygun görülmüştür.

IV- SONUÇ

Barış Partisi 1996 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda;

1- Parti'nin kesinhesabında gösterilen 10.400.000.000.- lira gelir ile 8.950.981.785.- lira giderin eldeki bilgi ve belgelere göre doğru ve 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'na uygun olduğuna,

2- Belgesiz olarak gider kaydedilen 1.319.836.400.- lira karşılığı Parti malvarlığının, 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun 76. maddesinin son fıkrası uyarınca Hazine'ye gelir yazılmasına, 16.11.1999 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.