ANAYASA
MAHKEMESİ KARARI
Esas
Sayısı:1997/21 (Siyasî Parti Malî Denetimi)
Karar
Sayısı:1999/39
Karar
Günü:16.11.1999
R.G.
Tarih-Sayı:10.12.1999-23902
I- MALİ DENETİMİN KONUSU
Barış Partisi Genel Merkezi'nin 1996
yılı kesinhesabının incelenmesidir.
II- İLK İNCELEME
Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16.
maddesi uyarınca, Ahmet Necdet SEZER, Güven DİNÇER, Samia AKBULUT, Haşim KILIÇ,
Yalçın ACARGÜN, Mustafa BUMİN, Sacit ADALI, Ali HÜNER, Lütfi F.TUNCEL, Mahir
Can ILICAK ve Rüştü SÖNMEZ'in katılmalarıyla 20.7.1998 gününde yapılan ilk
inceleme toplantısında; 'dosyadaki eksiklikler giderildiğinden işin esasının
incelenmesine, OYBİRLİĞİYLE' karar verilmiştir.
III- ESASIN İNCELENMESİ
Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği
1996 yılı kesinhesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan defter ve belgeler
üzerinde yapılan inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve
2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun
ile 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun ilgili kuralları, bunların
gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği
görüşülüp düşünüldü:
Denetimin maddî öğelerini oluşturan
defter ve belgelerde Barış Partisi Genel Merkezi'nin 1996 yılı gelirleri ve
giderleri birbirine denk biçimde, 10.400.000.000.- lira gösterilmiştir.
A- Gelirlerin İncelenmesi
Parti Genel Merkezi'nin 1996 yılı
içindeki gelirleri 10.400.000.000.- lira gösterilmiştir.
Bu tutarın tamamı bağışlardan
sağlanmıştır.
Genel Merkez'in defter kayıtları ve
gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'nın
61-69. Maddeleri hükümlerine uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.
B- Giderlerin İncelenmesi
Parti Genel Merkezi'nin 1996 yılı
içindeki giderleri 10.270.818.185 lira gösterilmiştir.
Bunun, 67.793.462.- lirası büro genel
giderleri, 3.171.562.068.- lirası ilan giderleri, 3.222.015.260.- lirası
seyahat giderleri, 584.325.855.- lirası bayrak, flama, rozet giderleri,
206.090.000.- lirası matbaa giderleri, 699.630.000.- lirası akaryakıt
giderleri, 1.049.430.200.- lirası tamir tadilat giderleri, 259.037.500.- lirası
kaşe giderleri, 1.010.933.840.- lirası sair giderlerdir.
10.400.000.000.- lira gelirle
10.270.818.185.- lira gider arasındaki farkı oluşturan 129.181.815.- lira,
nakit mevcudu olarak 1997 yılına devredilmiştir.
Genel Merkez'in defter kayıtları ve
gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede, aşağıda gösterilenler dışındaki
giderlerin 2820 sayılı Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
Belgesiz Giderler:
a) Yevmiye Defterinin 14.12.1996 gün ve
8. sırasında kayıtlı 457.470.000.- lira, Huzur Basın Yayın Dağıtım ve Pazarlama
Limited Şirketine ait 0153587 sayılı faturaya dayanılarak gider kaydedilmiş;
aynı tutar, 122 sayılı tahsilat makbuzuna dayanılarak, Defterin aynı sırasında
ikinci kez gider kaydedilmiştir.
b) Yevmiye Defterinin 12.12.1996 gün ve
4. sırasında kayıtlı 512.366.400.- lira, DYG İlan ve Reklam Hizmetleri A.Ş. ye
ait 1181 sayılı tahsilat makbuzuna dayanılarak gider kaydedilmiş; ayna tutar, 413534
sayılı faturaya dayanılarak, Defterin 12. sırasında ikinci kez gider
kaydedilmiştir.
c) Yevmiye Defterinin, 18.12.1996 gün ve
16. sırasında, Burak Seslendirme ve Organizasyon Limited Şirketi ile imzalanan
350.000.000.- lira tutarındaki İş Sözleşmesine ve 359 sayılı tahsilat makbuzuna
dayanılarak 175.000.000.- lira gider kaydedilmiş; 26.12.1996 gün ve 32.
sırasında, 012887 sayılı faturaya dayanılarak Sözleşme tutarı olan
350.000.000.- liranın tamamı, daha önce ödenen 175.000.000.- lira mahsup
edilmeden, gider kaydedilmiş; 31.12.1996 gün ve 36. sırasında ise, 365 sayılı
tahsilat makbuzuna dayanılarak 175.000.000.- lira daha gider kaydedilmiş,
böylece Sözleşme tutarı olan 350.000.000.- liranın iki kez gider kaydedildiği
görülmüştür.
2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunun'nun
70. maddesinde, beşbin liraya kadar harcamaların makbuz veya fatura gibi bir
belge ile belgelendirilmesinin zorunlu olmadığı belirtildiğinden, bu tutarı
aşan harcamaların gerçek gideri gösteren makbuz veya fatura gibi bir belgeye
dayandırılması zorunludur. Alınan bir mal veya hizmetin tutarının gider
kaydedilebilmesi için esas olan belge faturadır. Tahsilat makbuzu, banka
makbuzu gibi belgeler, paranın ödendiğine ilişkin alındı belgesidir. Yasa'nın
70. maddesinde belirtilen "makbuz"un tek başına bir ödemeye esas
olabilmesi için fatura kesilmesinin mümkün olmadığı bir yerden alınması
gerekir.
Yukarıda gösterilen ve aynı iş için
ikinci kez gider kaydedilen toplam 1.319.836.400.- lira belgesiz gider
niteliğindedir ve 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun 76. maddesinin son
fıkrasına göre, belgelendirilmesi gerektiği halde belgelendirilmeyen parti gideri
tutarınca parti mal varlığının, Anayasa Mahkemesi kararıyla Hazine'ye gelir
kaydedilmesi gerektiğinden, belgesiz gider tutarı 1.319.836.400.- lira
karşılığı parti mal varlığının Hazine'ye gelir yazılması uygun görülmüştür.
IV- SONUÇ
Barış Partisi 1996 yılı kesinhesabının
incelenmesi sonucunda;
1- Parti'nin kesinhesabında gösterilen
10.400.000.000.- lira gelir ile 8.950.981.785.- lira giderin eldeki bilgi ve
belgelere göre doğru ve 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'na uygun olduğuna,
2- Belgesiz olarak gider kaydedilen
1.319.836.400.- lira karşılığı Parti malvarlığının, 2820 sayılı Siyasî Partiler
Kanunu'nun 76. maddesinin son fıkrası uyarınca Hazine'ye gelir yazılmasına,
16.11.1999 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.
Başkan
Ahmet Necdet SEZER
|
Üye
Haşim KILIÇ
|
Üye
Yalçın ACARGÜN
|
Üye
Mustafa BUMİN
|
Üye
Sacit ADALI
|
Üye
Ali HÜNER
|
Üye
Mustafa YAKUPOĞLU
|
Üye
Fulya KANTARCIOĞLU
|
Üye
Aysel PEKİNER
|
Üye
Mahir Can ILICAK
|
Üye
Rüştü SÖNMEZ
|
|
|