ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:1995/22 (Siyasî Parti Malî Denetimi)

Karar Sayısı:1998/12

Karar Günü:7.5.1998

R.G. Tarih-Sayı:07.06.1998-23365

I- MALİ DENETİMİN KONUSU

Büyük Birlik Partisi Genel Merkezi ile ilçe örgütlerini de kapsayan 58 il örgütünün 1994 yılı kesinhesabının incelenmesidir.

II- İLK İNCELEME

Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 16. maddesi uyarınca Yekta Güngör ÖZDEN, Güven DİNÇER, Selçuk TÜZÜN, Ahmet N. SEZER, Samia AKBULUT, Haşim KILIÇ, Mustafa BUMİN, Sacit ADALI, Lütfi F. TUNCEL, Mustafa YAKUPOĞLU ve Fulya KANTARCIOĞLU'nun katılmalarıyla 22.4.1996 gününde yapılan ilk inceleme toplantısında; "Dosyadaki eksiklik giderildiğinden, Büyük Birlik Partisi 1994 yılı hesabının esastan incelemesine, oybirliğiyle" karar verilmiştir.

III- ESASIN İNCELENMESİ

Parti'nin Anayasa Mahkemesi'ne verdiği 1994 yılı kesinhesap çizelgeleri ile defter ve belgeler üzerinde yapılan karşılaştırma ve inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme raporu, Anayasa ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Yasa ile 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'nın ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Denetimin maddî öğelerini oluşturan defter ve belgelerde Büyük Birlik Partisi'nin 1994 yılı içindeki Genel Merkez gelir ve giderleri 13.662.541.318.-TL., 58 il örgütü gelir ve giderleri 7.300.358.631.-TL. olmak üzere toplam 20.962.899.949.-TL. olarak gösterildiği, gelir, gider ve devir rakamlarının birbirine denk olduğu görülmüştür.

A- Gelirlerin İncelenmesi

1- Genel Merkez Gelirleri

Parti Genel Merkezi'nin 1994 yılı içindeki gelirleri 13.662.541.318.-TL. olarak gösterilmiştir.

Bunun; 12.705.264.000.-TL.lık kısmı Hazine yardımı, 525.252.345.-TL.lık kısmı geçen yıldan devir, 432.024.973.-TL.lık kısmı da diğer gelirlerdir.

Genel Merkez'in muhasebe defter kayıtları ve gelir belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Yasa'nın 61-69. madde hükümlerine uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Gelirleri

Parti'nin 58 il örgütünce sağlanan gelirleri toplamı 7.300.358.631.-TL. olarak gösterilmiştir.

Bunun; 4.209.370.808.-TL.lık kısmı bağışlar, 186.660.000.-TL.lık kısmı bayrak, flama, rozet vb. satış gelirleri, 1.481.665.880.-TL.lık kısmı üye giriş aidatı, 45.150.000.-TL.lık kısmı yayın satış geliri, 18.240.000.-TL.lık kısmı kimlik kartı, makbuz, defter satış geliri, 382.060.000.-TL.lık kısmı eğlence geliri, 3.500.000.-TL.lık kısmı Parti malvarlığı geliri, 762.750.500.-TL.lık kısmı Genel Merkez'den alınan yardımlar, 104.530.300.-TL.lık kısmı teşkilatlardan alınan yardımlar, 106.431.143.-TL.lık kısmı geçen yılın gelir fazlasıdır.

Parti il örgütlerinin kesinhesap çizelgelerinin gelir bölümleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'nın 61. maddesinde belirtilen kaynaklardan sağlandığı, Merkez Karar ve Yönetim Kurulu kararıyla doğruluğunun onaylandığı görülerek bunların Yasa'ya uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

B- Giderlerin İncelenmesi

1-Genel Merkez Giderleri

Parti Genel Merkezi'nin 1994 yılı içindeki giderleri 13.336.121.055.-TL. olarak gösterilmiştir.

Bunun; 2.113.123.585.-TL.lık kısmı büro giderleri, 64.100.000.-TL.lık kısmı seyahat giderleri, 10.083.019.770.-TL.lık kısmı seçim giderleri, 313.127.200.-TL.lık kısmı demirbaş eşya giderleri, 762.750.500.-TL.lık kısmı Genel Merkez'den gönderilen yardımlardır.

Sağlanan 13.662.541.318.-TL.lık gelir ile 13.336.121.055.-TL.lık gider arasındaki farkı oluşturan 326.420.263.-TL, nakit mevcudu olarak 1995 yılına devretmiştir.

Yapılan incelemede, il örgütlerine elden verilen paralar karşılığında, Parti tarafından bastırılan makbuzların kullanılmadığı görülmüştür.

 2820 sayılı Yasa"nın "Gelirlerin Sağlanmasında Usul" başlıklı 69. maddesinde, siyasî partilerin genel merkezlerinin ve teşkilat kademelerinin gelirlerinin, parti merkez karar ve yönetim kurulunca bastırılan ve parti teşkilat kademelerine gönderilen gelir makbuzlarının seri ve sıra numaralarına ait kayıtların parti genel merkezinde tutulacağı, parti teşkilat kademelerinin aldıkları ve kullandıkları makbuzlar dolayısıyla parti merkez karar ve yönetim kuruluna karşı sorumluluk taşıdıkları, belirtilmiştir.

Genel Merkez'den gider kaydedilerek il örgütlerine verilen paralar aynı zamanda il örgütlerinin gelirini oluşturduğundan, bu işlemlerin dayanağı olarak, il örgütlerince düzenlenecek parti merkez karar ve yönetim kurulunca bastırılan makbuzların kullanılması gereğinin Parti'ye bildirilmesi uygun görülmüştür.

Genel Merkez'in defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı Siyasi Partiler Yasası'na uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

2- İl Örgütleri Giderleri

Parti'nin 58 il örgütünün 1994 yılı içindeki giderleri toplamı 7.101.127.787.-TL. olarak gösterilmiştir.

Bunun; 3.935.684.331.-TL.lık kısmı büro genel giderleri, 280.829.300.-TL.lık kısmı personel giderleri, 167.869.000.-TL.lık kısmı bayrak, flama, rozet vb. giderleri, 192.798.360.-TL.lık kısmı seyahat giderleri, 79.734.333.-TL.lık kısmı yayın giderleri, 272.073.200.-TL.lık kısmı eğlence giderleri, 1.368.897.441.-TL.lık kısmı seçim giderleri, 592.761.372.-TL.lık kısmı diğer giderler, 105.950.150.-TL.lık kısmı demirbaş eşya giderleri, 104.530.300.-TL.lık kısmı teşkilatlara yapılan yardımlardır.

İl örgütlerinin geliri ile gideri arasındaki 199.230.844.-TL.lık farkın nakit mevcudu olarak gelecek yıla devredildiği görülmüştür.

İl örgütleri kesinhesap çizelgeleri gider bölümleri üzerinde yapılan incelemede; giderlerin Merkez Karar ve Yönetim Kurulu kararıyla doğruluğunun onaylandığı görülerek bunların 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'na uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

IV- SONUÇ

Büyük Birlik Partisi 1994 yılı hesabının incelenmesi sonucunda;

1- Parti kesinhesabında gösterilen 20.962.899.949.-TL. gelir ile 20.437.248.842.-TL. giderin, eldeki bilgi ve belgelere göre doğru ve 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'na uygun olduğuna,

2- İl örgütlerine Genel Merkez yardımı olarak verilen paralar karşılığında, 2820 sayılı Kanun'un 69. maddesi uyarınca, Parti Merkez Karar ve Yönetim Kurulu'nca bastırılacak ve il örgütlerince düzenlenecek makbuzların kullanılması gerektiğinin Parti'ye bildirilmesine, 7.5.1998 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.