ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

Esas Sayısı:1994/3 (Siyasî Parti - İhtar)

Karar Sayısı:1994/2

Karar Günü:10.2.1994

R.G. Tarih-Sayı:10.03.1994-21873

İHTAR İSTEMİNDE BULUNAN : Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı

İHTAR İSTEMİNİN KONUSU : 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'nın 6. maddesine aykırı olarak aynı zamanda birden fazla partiye üye oldukları saptanan 167 kişinin Doğru Yol Partisi Ankara ili Şereflikoçhisar ilçe örgütü kayıtlarından silinmesi yolundaki Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı istemine uymayan sözü edilen partiye aynı Yasa'nın 104. maddesi gereğince ihtarda bulunulması istemidir.

I- İSTEMİN GEREKÇESİ:

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 28.1.1994 gün ve SP.8 Hz.1994/16 sayılı başvuru yazısının delillerin belirtildiği bölüm dışındaki gerekçesi aynen şöyledir:

"Başsavcılığımız Siyasî Partiler Bilgi İşlem Merkezi kayıtlarımızın incelenmesinde Doğru Yol Partisi Ankara ili Şereflikoçhisar ilçe teşkilatında kayıtlı üyelerden ekli listelerde belirtilen;

a) 51 kişinin aynı zamanda Sosyaldemokrat Halkçı Parti,

b) 3 kişinin aynı zamanda Milliyetçi Hareket Partisi,

c) 12 kişinin aynı zamanda Refah Partisi,

d) 101 kişinin aynı zamanda Anavatan Partisi,

üyesi oldukları tespit edilmiş, yukarıda anılan madde hükmü gereğince parti üyeliğinden çıkarılmaları 30.9.1993 ve SP.8 Muh.1993/115 sayılı yazımız ile davalı Doğru Yol Partisi Genel Başkanlığından ve diğer partilerin Genel Başkanlıklarından istenilmiştir.

Sosyaldemokrat Halkçı Parti 22.10.1993 gün ve 2209 sayılı,

Milliyetçi Hareket Partisi 1.11.1993 gün ve 586 sayılı,

Refah Partisi 8.11.1993 gün ve 343 sayılı,

Anavatan Partisi 20.10.1993 gün ve 8208 sayılı;

yazıları ile ekli listelerdeki aynı zamanda Doğru Yol Partisi üyesi olan kişilerin parti üyeliklerinin düşürüldüğü bildirilmiştir.

Doğru Yol Partisi Genel Merkezinin 10.11.1993 gün ve 745/728 sayılı cevabi yazısında ise gereğinin yapılması için "ilgili teşkilata gerekli talimatın verildiği" belirtilmiş ancak ilgili teşkilattan bu konuda Başsavcılığımıza bilgi ve belge intikal etmediği gibi Siyasî Partiler Kanunu'nun 10. maddesi gereği Aralık 1993 tarihinde verilen değişiklikleri içeren listelerde de bu kişilerin üyeliklerinin düşürüldüğü gösterilmemiştir.

Bu tespit üzerine 5.1.1994 gün ve SP.8 Muh.1993/115 sayılı tekit yazımız ile gereğinin yapılması tekrar istenmiş, bu yazımız 6.1.1994 tarihinde davalı siyasî partiye tebliğ edilmiş, ancak yanıt alınamamıştır.

Sonuç :

Birden fazla siyasî partinin üyesi oldukları tespit edilen ekli listelerdeki şahısların davalı Parti'nin Ankara ili Şereflikoçhisar ilçe teşkilatı üyeliğinden çıkarılmaları ve kanuna aykırılığın giderilmesi için, 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu'nun 104. maddesinin 2. fıkrası uyarınca davalı siyasî partiye ihtar kararı verilmesi arz ve talep olunur."

II- ESASIN İNCELENMESİ:

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın başvuru yazısı ile ekleri ve işin esasına ilişkin rapor incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 30.9.1993 gün ve SP.8.Muh.1993/115 sayılı yazıları ile Doğru Yol Partisi Ankara ili Şereflikoçhisar ilçesinde parti üyesi bulunan 167 kişinin, 51 kişi SHP., 3 kişi MHP., 12 kişi RP. ve 101 kişi ANAP. ilçe örgütünde de parti üyesi bulunduğu saptandığından anılan tüm partilerden 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'nın 6. maddesi hükmü gereğince bu kişilerin parti üyeliğinden çıkarılmaları istenmiştir.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın bu isteği DYP. dışındaki partilerce yerine getirilmiştir.

Doğru Yol Partisi genel merkezinin 10.11.1993 gün ve 745/728 sayılı yazılarında "ilgili teşkilata gerekli talimatın verildiği" belirtilmiş ise de, Siyasi Partiler Yasası'nın 10. maddesi gereği 6 ayda bir verilen değişiklikler listesi olarak DYP'nce gönderilen Aralık 1993 bildirgesinde sözü edilen kişilerin parti üyeliğinin düşürüldüğüne dair bilgi verilmediği gibi Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın DYP'ne gönderdiği 5.1.1994 gün ve SP.8 Muh.1993/115 sayılı tekit yazısına olumlu yanıt alınamamış böylece Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nca DYP'ne tebliğ edilen 30.9.1993 gün ve SP.8 Muh.1993/115 sayılı yazı ekinde kimlikleri belirtilen 167 kişinin parti üyeliğinin devam ettiği kesinlik kazanmış bulunmaktadır.

2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'nın 6. maddesinin ikinci fıkrasında; "Kimse aynı zamanda birden fazla siyasî partinin üyesi olamaz, aksi halde üyelik sıfatı bu siyasî partilerin hepsinde birden sona ermiş sayılır" denilmektedir.

Esasen birden fazla siyasi partiye kayıtlı bulunan kişinin parti üyeliği sıfatı kanun hükmü gereğince son bulmaktadır. Bunun tabii sonucu olarak birden fazla partiye kayıtlı bulunan kişinin bu sıfatla yaptığı bütün işlemlerin yok sayılması gerekir. Ancak bu kanun hükmüne rağmen hukuki kargaşaya olanak tanımamak için bu durumda olan kişilerin parti üyeliğinin parti kayıtlarından düşürülmesinde zorunluluk bulunmaktadır.

Birden çok parti üyeliğini yasaklayan Siyasî Partiler Yasası'nın 6. maddesi aynı Yasa'nın Dördüncü Kısmı dışında kaldığından bu Yasa'nın 104. maddesi gereğince ihtar kararı konusu olacak nitelikte bulunmaktadır.

Aynı zamanda birden fazla partiye üye olmaları nedeniyle üyelikleri sona eren söz konusu kişilerin kayıtlarını silmemekle Yasa'ya aykırı hareket eden Doğru Yol Partisi'ne Siyasal Partiler Yasası'nın 104. maddesi gereğince ihtarda bulunulması gerekmektedir.

III- SONUÇ :

A. Aynı zamanda birden fazla partiye üye oldukları saptanan Ankara İl'i Şereflikoçhisar ilçe örgütüne kayıtlı 167 kişinin üye kayıtlarını Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın yazılı uyarılarına karşın silmeyerek 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası'nın 6. maddesine aykırı davranan Doğru Yol Partisi'ne bu aykırılığın giderilmesi için anılan Yasa'nın 104. maddesi gereğince İHTARDA BULUNULMASINA,

B. Gereğinin yerine getirilmesi için onanlı karar örneğinin, adı geçen Parti'nin Genel Başkanlığı'na da tebliğ edilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'na gönderilmesine,

10.2.1994 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.